Basic HTML Version
temel tekniklerin oturtulması açısın-
dan çok önemli bir yaş grubu olduğu-
nu görürüz. Bu evrede başka bir psi-
kolojik unsur daha dikkat çeker; bu da
“kabul görme” istemidir. Bu dönemde
çocuk fiziksel ve ruhsal açıdan denge-
li bir süreç yaşamaktadır.Uzama hız
kesmiştir ve vücut ile organlar uyum-
lu bir birliktelik sergilemektedir. Bu
yaş grubundaki çocuklar öğrenmeye
istekli ve meraklıdırlar. Bu yüzden bu
periyoda öğrenmenin altın çağı de-
nilmektedir. Bedensel olanaklarının
yeterliliği ve çabuk öğrenmelerinin
verdiği hazla neşe ve mutluluk içeri-
sindedirler. Özel kaleci çalışmalarının
başladığı yaş da genel kabul gördü-
ğü şekliyle 10 yaş civarlarıdır. İşte bu
özellikleriyle birlikte aynı aşamada
”kabul görme isteği” de ön plandadır.
Çocuk bunun için, “kendini gösterme
ve kanıtlama” arzusu içerisinde ola-
caktır. Bu aynı zamanda “gelişmenin”
de itici gücüdür. Çünkü, ”kendini gös-
termek” ve “kabul görmek” itkisiyle,
öğrenme becerilerinin de üst düzey-
de olduğu bu evrede verilenleri en iyi
şekilde uygulama çabasına yönele-
cektir. Bu da beraberinde “gelişmeyi”
getirecektir. Dolayısıyla bir taraftan
“gelişmesinin” farkına varması, diğer
taraftan kendini kanıtlama ve göster-
me sonrasında gerçekleşen “kabul
görme” istemlerinin tatmin edilmesi,
çocukta “özgüven mekanizmasının”
sağlıklı bir şekilde işlemesine katkı
sağlayacaktır. O yüzden de genç takım
kaleci ve takım antrenörlerinin, çocu-
ğun özgüvenine temel teşkil oluştura-
cak bu “kabul görme ve kendini gös-
terme” doğrultusundaki eylemlerini
(ki,bunların çoğu saha başarısı elde
etme şeklindedir) görmezden gelme-
meleri, sınırlandırma veya bastırma
yoluna gitmemeleri gerekmektedir.
Aksine böyle durumlarda belli bir pe-
dagojik yaklaşımla onları motive et-
meye yönelik davranışlar sergilenme-
lidir. Demek ki, profesyonel dönemde
kaleciyi var edecek olan “özgüven
şekillenmesine” daha bu yaşlardan
itibaren başlanılmaktadır. Özel kale-
ci çalışmaları da bu yaşlarda devreye
girdiğine göre çocuk “kendini göster-
mek” ve “kabul görmek” için saha
çalışmaları temelinde bol bol fırsat
yakalayacaktır. Yalnız bu dürtü sadece
bu yaş grubuna ait değildir. Tüm ge-
lişim süresince fakat farklı koşulların
etkisi altında karşımıza çıkacak ve ha-
liyle de özgüven oluşumundaki yerini
korumaya devam edecektir.
Dengeler çok iyi hesaplanmalı
12-14 (ya da 15) yaş periyo-
du gibi kritik bir süreçte bu durum
daha da önem kazanacaktır. Bu
periyot,ergenlik öncesi ve 1. ergen-
liği de içeren bir dönemdir. 13 yaşla
birlikte büyüme yeniden hızlanmış,
iskelet, kaslar ve iç organlar arasın-
daki uyum bozulmuştur. Hormonal
değişikliklerle beraber vücuttaki deği-
şim ve bunların gözlenmesi nedeniyle
“kendini beğenmeme”, bu bağlamda
da bir “öfke” ve “güvensizlik” söz ko-
nusu olmaya başlamıştır. Bu olum-
suzlukların sonucu olan “büyüklük
kompleksi”, “eleştirel tavır” ve “alın-
ganlık” ise had safhadaki bir “kabul
görme özlemi” ile kapatılmaya çalışı-
lacaktır. “Özgüvenin” temel paramet-
releri durumundaki “kabul görme” ve
“kendini beğendirme” arzusu bir kez
daha öne çıkmıştır.Hem de son de-
rece kırılgan bir ortamda… Böylesine
dengesizlikler ve hassasiyetler içeren
bir ruhsal yapıda “kendini göstermek”
isteyen ergenin bu ihtiyacına cevap
verilmesi gerekmektedir. Ancak bu
Bilindiği gibi kalecilik hassas ve
riskli bir mevkiidir. Kaleci, kalenin en
son ve en değerli bekçisidir. Küçük bir
yanlışı golle sonuçlanacak bir konuma
sahiptir. O yüzden yanlışları çok göze
batar. Diğer taraftan,ülkemizde ka-
leciye farklı bir gözle bakılır ve onun
diğer oyuncular gibi zaman zaman
“hata yapabilecek” bir “insan” olduğu
unutulur. “Hatasız kul” olması istenir.
Bu açıdan değerlendirildiğinde ona
karşı olan hoşgörü yaklaşımı son de-
rece sınırlıdır ve sürekli örselenen bir
oyuncu durumundadır.
Özgüvenin önemi
Hem kalecilik mevkiinin hata yap-
mamak için özel bir konsantrasyonla
birlikte hızlı ve doğru karar verme
özellikleri gerektirmesi,hem de “vur
abalıya” anlayışı nedeniyle her daim
yoğun eleştirilere maruz kalma risk-
leri, onun psikolojik ve mental açıdan
çok yıpranmasına neden olmaktadır.
Sonuçta da bu yıpranmışlık bir “kısır
döngüye” zemin hazırlamakta, psiko-
lojik yorgunluk ve stresle gelen yan-
lışlar başka yanlışları getirmektedir.
Özellikle de şampiyonluklar yaşamış
takımların kalesini koruyan kaleciler-
de bu yük daha da ağırdır. Çünkü, o
takımlarda çıta hep yüksek tutulmak
zorundadır ve buna paralel olarak da
her maç kazanılmak durumundadır.
Bu profil hataya tahammül sınırlarını
azaltmaktadır.
Ülkemizde yoğun bir şekilde yaşa-
nan bu sıkıntıları aşabilmek için temel
olarak iki konu üzerinde durmak ge-
rekmektedir. Bunlardan birincisi, genç
kalecilerin teknik ve taktik açıdan iyi
bir eğitimden geçirilmesi, ikincisi ise
onlara gelişim evrelerindeki yaş özel-
liklerine uygun bir şekilde pedago-
jik bir yaklaşımla davranılması ve bu
doğrultuda ihtiyaç duyulan “özgüve-
ni” sağlamlaştırıcı bir tutum içerisinde
bulunulmasıdır. Gerçekten de gençle-
re doğru metotlar kullanılarak uygun
teknik ve taktik bir altyapı hazırlanırsa
onların hata yapma olasılıkları düşe-
cek, beraberinde de eleştiri alma ve
örselenme riskleri azalacaktır. Fakat
diğer boyut daha da belirleyicidir ve
çoğu zaman birinciyi de şekillendir-
mektedir. Yani, eğer kalecide özgü-
ven zemini oluşturulamamışsa, süreç
içerisinde biriken stres “özgüven”
tarafından tolere edilemeyecek ve
bu olumsuzluktan kaçınılmaz olarak
teknik-taktik temel de etkilenecektir.
Örneğin; bu temel ne kadar kuvvetli
olursa olsun bu stresin getireceği “ka-
rarsızlıklar” yüzünden yanlışların arka
arkaya gelmesinin önüne geçilemeye-
cektir.
Özgüven üzerinde yükselen bir ye-
tenek daha fazla dışa vurulabilecektir.
Kalecilikteki bu özgüvenin koşulları
ise çok küçük yaşlardan itibaren ha-
zırlanmalıdır. Bu arada her ne kadar
özgüvenin genetik boyutları bulunu-
yorsa da onu bütünüyle genetiğe in-
dirgeyerek sosyal çevrenin etkileriyle,
pedagoji ve psikolojiyi hesaba katma-
mak son derece yanlıştır.
Kabul görme istemi
Yaş evrelerinin özelliklerine şöyle
bir baktığımızda 10-12 yaş grubunun
Yazan: Eser Özaltındere - Akademi Ligleri ve Genç Kaleci Gelişim Eğitmeni
Genç kaleci gelişiminde
“Kabul Görme” ihtiyacı ve özgüven
Kalecilikte özgüvenin varlığı birçok açıdan gereklidir ve bunun tesis edilmesinin koşulları çok
küçük yaşlardan itibaren hazırlanmalıdır. Her ne kadar genetik boyutları bulunsa da sosyal çev-
renin etkileriyle pedagoji ve psikolojinin özgüven yapılanmasına katkıları unutulmamalıdır.
Futbol Gelişim
56
57
Futbol Gelişim