Basic HTML Version
Kaleci için, defans ile arasındaki ileti-
şim ve bu anlamda savunmayla birlikte
savunma görevi üstlenmiş diğer oyuncu-
ları yönetme, yönlendirme ve organize
etme işlevi çok önemlidir. Çünkü, kaleci
tüm sahayı en geriden ve en geniş haliy-
le gören tek oyuncudur. Bu genişlik her
öndeki blokta biraz daha daralmaktadır.
Örneğin, kalecinin geriden gözlemledik-
lerini defans, defansın geriden gözlem-
lediklerini ise orta saha gözlemleyemez.
Ayrıca oyun sırasında oyuncunun bu-
lunduğu pozisyon gereği görüş açısı bi-
raz daha daralabilmektedir.Tüm bunlar
nedeniyle savunma ve savunma anlayışı
içerisindeki oyuncuların birçok “kör nok-
tası” bulunabilmektedir. İşte kaleci içinde
bulunduğu mevki ve konum gereği sahayı
en geniş şekilde görebilme ayrıcalığından
dolayı bu kör noktaları ve buralardan ge-
lişen tehlikeler ile pozisyon hatalarını tes-
pit edebilme avantajına sahiptir. Bunu en
iyi şekilde kullanıp önündeki oyuncuları
doğru bir şekilde yönetme ve yönlendir-
me becerisini gösterebilen bir kalecinin
takım oyununa katkıları da çok büyük
olacaktır. Fakat kalecinin bu avantajından
yararlanabilmesi için birçok unsurun bir
arada bulunması gerekmektedir. Bunlar-
dan biri gözlem yeteneği ve pozisyonu
süzme becerisidir.Bunun için de pozisyon-
lara iyi odaklanılmalı ve pozisyon anında
oluştuğu bölgenin resmi geniş bir açıdan
görülmelidir. Ancak bu yapıldığı takdirde
tehlikenin ne şekilde gelişebildiğini tespit
edebilmek mümkündür. Bu konuda pozis-
yon bilgilenmesi ve deneyimin ağırlıklı bir
rolü vardır. Bunlar hangi pozisyonların, ne
tür sonuçlar doğuracağıyla ilgilidir. Bunda
da oynanılan maç sayısı ile kalecinin ka-
pasitesi ve kişiden kişiye farklılık gösteren
yaratıcılık özellikleri belirleyicidir. Bazı ka-
leciler sahip oldukları pozisyon ya da de-
neyim bilgisiyle karşılaşılan pozisyonu en
kısa zamanda doğru bir şekilde süzerek
bir sonraki aşamaya geçebildikleri halde,
bazı kaleciler bu konuda çözümsüz kala-
bilmekte ve süreci boş gözlerle izlemenin
ötesine geçememektedirler. Pozisyon
süzmede zamankama da önemlidir ve
tespitlerin zamanında yapılması gerekir.
Tespilderde geç kalınması önlem alınma-
sını da geciktirecektir.
Gerekli önlemlerin alınması aşaması
Gözlem, pozisyonu süzme ve doğru
tespitlerin zamanında gerçekleştirilme-
sinden sonra sıra, gerekli önlemlerin
alınması aşamasına gelir. Ama önlemler
de zamanında ve doğru bir şekilde dev-
reye sokulmalıdır. Burada da yine ka-
lecinin arkadan savunma durumundaki
oyuncularının pozisyonlarını bir bütün
olarak görebilme becerisi öne çıkar. Bunu
yapabilmelidir ki, hangi oyunculara tehli-
kenin önlenmesi ve savunma dengesinin
yeniden kurgulanması konusunda ne tür
görevler yükleyeceğini tespit edebilsin.
Örneğin, sağ bekin alanında bulunmama-
sı ve oradan bir karşı atak geliştirilmesi
Genç kaleci gelişiminde yönetme, yönlendirme ve
organizasyon becerisi ile iletişimin önemi
Yönetme, yönlendirme, organizasyon ve iletişim paketi kalecinin takım oyunu içerisindeki rolünün en etkin olduğu
alanlardan biridir. Bu bilgiler bir kaleci tarafından kendiliğinden kazanılmaz. Bunlar ona çok küçük yaşlardan itiba-
ren yaş gruplarının zihinsel kapasitelerine uygun olarak aşama aşama verilmelidir.
Hazırlayan: Eser Özaltındere - Genç Kaleci Gelişimi ve Gelişim Ligleri Kaleci Eğitimi Sorumlusu
noktasında oraya sadece yakın stoperin
gönderilmesi ve bu bağlamda da sadece
yakın stoperin gözlemlenmesi yetmez.
Bununla birlikte kayma ve kademelerin
de doğru bir şekilde organize edilmesi
gerekir. Bunun gerçekleştirilebilmesi ise
diğer savunma pozisyonundaki oyuncula-
rın hepsinin bir bütün olarak konumları-
nın tespit edilmesini zorunlu kılar. Ancak
bu yapıldığı takdirde o oyuncuların doğru
yerlere yönlendirilmesi söz konusu olabi-
lecektir. Tabii ki rakip oyuncular da büyük
resim içerisinde yer almalı ve değerlen-
dirmelerde rol oynamalıdır.
Taktik bilginin rolü
Önlemlerin alınmasındaki ikinci önem-
li konu, kalecinin taktik bilgi anlamındaki
donanımıdır. Bu hem genel, hem de özel
taktik bilgi şeklindedir. Yukarıdaki örnek-
ten hareket ettiğimizde; orta saha oyun-
cusunun da bulunmadığı boşalmış sağ
kanattan gelişen atakta, o bölgeye yakın
stoperin gönderilmesi ve beraberinde di-
ğer stoper ile ters yöndeki bekin gerekli
kayma ve kademeleri gerçekleştirmesi
“genel taktik bilgi” tanımına girer. Yine,
kalecinin savunmayı yönetmede doğru
markaj pozisyonuna, örneğin rakibi önü-
ne alacak (rakiple kale arasında kalacak)
şekilde yönlendirmesi de “genel taktik
bilginin” kapsama alanı içerisindedir. Eğer
özel bir taktik veya durum yoksa, kaleci
öncelikle, genel olarak doğru kabul edilen
bu taktik anlayıştan hareket ederek yön-
lendirmelerini yapmalıdır. Bunun için de
böyle bir taktik bilgi altyapısına sahip ol-
malıdır. Fakat bazen öyle durumlar vardır
ki, takım “özel” bir taktik uygulamaktadır.
Aynı örneği temel alırsak; buna göre de
sağ bek atağa kalktığında, boşalan alana
o yöndeki orta saha oyuncusunun girerek
sağ bek durumuna geçmesi ve stoperle-
rin kesinlikle orta bölgeyi terk etmemeleri
istenebilir. İşte o zaman da kaleci bu özel
taktiğe uygun olarak gerekli düzenleme-
leri yapmakla ve orta saha oyuncusunun
bölgeye yakın pozisyonda bulunmasını
kontrol etmekle mükelleftir. Özet olarak,
kalecinin savunma faaliyetlerine yönelik
gerekli önlemleri almak için iyi bir taktik
bilgi temelinin bulunmasının vazgeçilmez
olduğunu ileri sürmek mümkündür. An-
cak, bu önlemlerin de aynı tespitler gibi
zamanlaması çok önemlidir. Bunlar, doğ-
ru yönlendirmeler dışında zamanında or-
ganize edilmezlerse de hiçbir işe yarama-
yacaklardır. Çünkü tehlikenin önlenmesi
konusunda geç kalınmış olacaktır.
Önlem almada bir diğer konu da kale-
cinin savunma arkadaşlarının özelliklerini
iyi bilmesidir. Onun bu bilgisi onları yönet-
me ve yönlendirmede daha etkili olması-
nı sağlayacaktır. Örneğin, sağ bek boşlu-
ğuna gönderilen stoperin ağır bir oyuncu
olduğunu düşünürsek; bu durumda onun
bölgeye kanalize edilmesinin zamanla-
masına özel önem göstermek, rakibi hız-
lıysa markaj sırasında çok yanaşmaması
veya oyalaması şeklinde arkadan uyarıda
bulunmak gibi bir yönlendirme stratejisi
izlemek en doğru tutum olacaktır. Görül-
düğü gibi böylesi bir yönlendirmede bile
kalecinin kuvvetli bir taktik bilgi alt yapı-
sına sahip olması gerekmektedir. Başka
türlü bu uyarılarda bulunması mümkün
değildir.
İletişimin önemi
Kalecinin yönetme, yönlendirme ve
organizasyon faaliyetlerinin en önem-
li ayağını iletişim oluşturmaktır. İletişim
olmazsa “uyarı” olmayacak,” uyarı” ol-
mayınca da yönetme, yönlendirme ve
organizasyon gerçekleştirilemeyecektir.
İletişimin de onu etkin kılacak anahtar
faktörleri bulunmaktadır. Bunları şu şekil-
de özetleyebiliriz;
1) İletişim sırasında verilen mesaj
kısa,net ve anlaşabilir olmalıdır. Önce-
likle, kalecinin en kısa zamanda derdini
anlatabilmesi gerekmektedir. Uzun cüm-
leler kaleciye zaman kaybettirecek ve po-
zisyon geçebilecektir. Muğlak ve anlaşılır
olmayan mesajlarda da oyuncunun onu
kavramakta zorlanması, geç kalmasına
neden olabilecektir. Zaten oyuncu kale-
cinin ne demek istediğini anlayamazsa
verilen görevi de yerine getiremeyecek-
tir. Oyuncu mesajı aldığı an direkt hedefe
yönlenmelidir. Yani, onun ne demek iste-
diği bu derece açık olmalıdır.
2) Mesajda ses tonu ve vurgu da çok
önemlidir. Ses tonu ve vurgu,oyuncu üze-
rinde bir bakıma şok etkisi uyandırmalıdır.
Bu şekilde oyuncu mesajı bir emir olarak
almalı ve hemen eyleme geçmelidir.O ka-
dar ki, bunlar oyuncuyu gayri iradi olarak
hedefe itmelidir. Bu tür uyarılar harekete
geçişi hızlandırdığı için zaman kaybını da
önleyecek ve oyuncuya avantaj sağlaya-
caktır.
3) Mesajlar ortak bir terminolojiye
dayanmalıdır. Bu durum anlaşabilirlikle
Futbol Gelişim
54
55
Futbol Gelişim