Basic HTML Version
nuna değin oyun ve ilgilerinin ayrılmaya
başladığı görülmektedir.
Buradan hareketle sözü edilen yaş
grubu çocuklarının uygulamaları;
• Büyük kas gruplarına yönelik, kısa
süreli yürüyüş, koşu, tırmanma, sıçrama,
denge vb. taklit, dramatize ve oyun biçi-
mindeki etkinlikleri,
• Kısa süreli eğlenceli grup yarışma-
ları, 30 dakikayı geçmeyecek, dinlenme
aralıklı hareketleri kapsayan etkinlikleri
ve küçük kas grubu hareketleri ile ilgili
statik duruş ve çalışmalardan kaçınıldığı,
duruş bozukluklarını düzeltici çalışmaları
kapsamalıdır.
10 - 12 yaş aralığı oyuncu grubu eğitsel
oyun dizaynında dikkat edilmesi gereken
noktalar
1. Bireysel farklılıklar göz önüne
alınarak oyun tasarlanmalıdır.
2. Başarma duygusu üst düzeyde ol-
duğu ve çocuğun başarısızlık durumunda
içe kapanma, özgüven eksikliği yaşaya-
cağı göz önüne alınarak, oyuncu grubu
seviyesi düşünülerek hazırlık yapılmalıdır.
3. Öğretilen pek çok hareket alıştır-
malarının pekiştirmesinin yapılabileceği
bir dönemdir. Ancak tekrar sayıları ve
süresi yaş grubu özellikleri göz önüne
alınarak yapılmalıdır.
4. Futbola özgü beceri evresinin dev-
reye girdiği döneme denk gelmektedir.
Bu nedenle futbola özgü becerilerin alt
yapısını oluşturan motor öğrenme yete-
neğine yönelik çalışmalara odaklanmak
gerekir. Kız çocuklarda gelişim daha hızlı
görülmekle beraber, erkek çocuklarda ise
dönem sonunda ivme kazanır.
13 - 15 yaş aralığı oyuncu grubu eğitsel
oyun dizaynında dikkat edilmesi gereken
noktalar
1. Antrenmanlarda fiziksel perfor-
mans kapasitesi için; plometrik çalışma-
lar, dayanıklılık, kuvvet, esneklik ve sprint
özelliklerinin gelişiminde ivmelenme olur.
Kurgulanacak oyun geliştirilmesi gereken
fiziksel özellikleri içermelidir.
2. Bu dönemde oyuncu odaklanma ve
duygusal kontrol anlamında rekabete da-
yalı oyunlarda kendini kanıtlamak isteye-
cektir. Uygulanacak oyunlarda bir önceki
antrenmanlarda öğretilen çalışmaların
tekrarı oyun ile sağlanmalıdır.
3. Oyuncu yaş grubunun özelliğinden
dolayı adil oyun anlayışı ve saygı temaları
oyun içerisinde işlenmelidir.
15 - 17 yaş aralığı oyuncu grubu eğitsel
oyun dizaynında dikkat edilmesi gereken
noktalar
1. Zamana karşı hareketi bağlama ve
bir önceki yaş grubundaki çalışmaları ile
birleştirilen oyun dizaynı kurgulanmalıdır.
2. Yaş grubu özelliğinden dolayı takı-
ma bağlılık, söz ve tutarlı olma olguları ile
ilgili oyun kurgusu oyuncu gelişimi açısın-
dan önemlidir.
3. Fiziksel performans gelişiminde yer
alan; aerobik ve anaerobik çalışmalar,
plometrik çalışmalar ve kuvvet, dayanıklı-
lık ve hız gelişimi gibi unsurları içinde ba-
rındıran oyunlar hedeflenen çalışmalara
ön hazırlık olabilir.
17 yaş ve üstü oyuncu grubu eğitsel oyun
dizaynında dikkat edilmesi gereken nokta-
lar
1. Fitness çalışmalarının en üst düzeyde
uygulandığı dönemde oyun kurgusu ile
oyuncuyu antrenmana adapte etmek
gerekmektedir.
2. Rejenerasyon alışmalarında,ortalama
profesyonel takım oyuncularının, hafta-
nın 6 günü antrenmanda bulunan ve 1
gün stres düzeyi yüksek, kazanma - kay-
betmenin çok önemli olduğu aşamada,
takım olgusunu pekiştirme, stres düzeyini
azaltma adına oyun antrenmanlara adap-
te edilmelidir.
3. Sezon başı veya sezon arasında takıma
yeni katılan yerli/yabancı oyuncuların hız-
la takıma adapte olması gerekmektedir.
Bu nedenle eğitsel oyunlar , oyuncunun
eğlendiği anda takıma olan adaptasyo-
nunda yardımcı olur.
Eğitsel oyun sonrası kazanımlara kısaca ba-
kış
Antrenörün, çalışma planlarında eğit-
sel oyun içeriklerine düzenli yer vermesi
ve uygulaması durumunda;
Temel beceri olarak; İletişim becerisi,
yaratıcı düşünme, girişimcilik becerisi,
kendini kontrol etme becerisi, çabuk ka-
rar verme, risk alma becerisi, ilişkilendir-
me becerisi, çok yönlü düşünme becerisi
gibi birçok beceri gelişimi sağlanabilir.
Değer olarak; Oyunculara dayanışma,
sorumluluk, yardımseverlik, höşgörü, ka-
zananı tebrik etme, yenilgiyi kabul etme,
adil olma, kurallara uyma gibi değerler
deneyimi kazandırılabilir.
Sportif açıdan amaç ve kazanım ola-
rak; Sinir - kas koordinasyonunun gelişi-
mi, kuvvet, sürat ve dayanıklılık gelişimi,
algı gelişimi, taktik ve teknik unsurların
öğrenimi , gelişimi ve pekiştirilmesi adına
spesifik çalışma yapılmasına olanak sağ-
lar.
Eğitsel oyun dizaynı
Oyun tasarlarken aşağıdaki başlıklara
göre yol almak faydalı olacaktır.
Oyunun amacı:
Yapılacak antrenman
içeriğine göre, yaş grubu gelişim özellikle-
ri dikkate alınarak, işlenecek konu hakkın-
da oyun tasarlamaktır.
Antrenman planındaki yeri:
Uygu-
lanacak oyunun antrenmanın hangi bö-
lümünde yer alacağı, oyunun kurgusu
açısından önemlidir. Isınma, ana bölüm,
soğuma ya da geçiş kısmında kullanıla-
caksa; oyunda istenilen hareket dizisi,
kurallar, kullanılan materyaller farklılık
gösterecektir.
Oyun oynayacak yaş grubu:
Yaş gru-
bu gelişim özellikleri ve çalışılan oyuncu
grubu seviyesine göre değerlendirilmeli-
dir.
Oyun için gerekli yetenek ve beceri-
ler:
Oyun içerisinde kullanılacak hareket
dizisinin oyuncular tarafından öncellen-
miş olması ya da yapılacak hareket dizi-
sinin antrenör tarafından gösterilmesi,
oyun içerisinde karşımıza çıkabilecek
aksaklıkları ortadan kaldırır. Örneğin; Or-
yantasyon-Koordinasyon çalışması için
tasarlanmış bir oyunda sağ-sol, ön-arka
tanımlarını ya da vücut uzuvlarını bil-
meyen oyunculara, hedeflenen çalışma
olumlu şekilde sonuçlanmaz.
Oyun oynayacak yaş grubu özellikleri:
Her yaş grubunun yukarıda da bahsetmiş
olduğumuz zihinsel, fiziksel, teknik, tak-
tik farklılıkları ve yaşam tarzının getirmiş
olduğu farklılıklar karşımıza çıkacaktır. Bu
nedenle oyuncu grubu, antrenör tarafın-
lar ve bütün kazanma isteğine karşın oyun
kurallarına uyma zorunluluğudur. Her oyu-
nun kuralları vardır. Oyun kuralları bağla-
yıcıdır ve kuşkuya yer bırakmaz. Kurallar
bozulunca bütün oyun çöker, biter. Oyun-
bozanla oyunda hile yapan birbirinden
ayrılır. Birincisi kurallara saygısızdır,öteki
kurallara uygun gibi davranır, sözde say-
gılıdır; yakalanmadıkça, oyunun büyüsü
içerisindedir.
Eski toplumlarda oyun toplumsal bü-
tünlüğü sağlamak amacıyla kullanılan
araçlardan biriydi. Birlikte oynamak oyun-
cuları birbirine yaklaştırır, oyun bittikten
sonra da aynı derneğin üyesi gibi bir yakın-
lık kurulurdu. Bu tarihsel geçmiş, oyun içe-
risinde oyuncular arasında kendi dışından
olanlara karşı bir gizlilik anlaşması ilkesini
bugünlere kadar getirmiştir.
Eğitsel oyun kavramı
Temel motor beceriler, doğumdan
önce başlar ve geri kalan hayatımızın için-
de devam eden bir hareket bütünün par-
çasıdır. Bir bebek doğumdan sonra yavaş
yavaş sosyalleşme ortamını keşfeder ve
kelimenin tam anlamıyla kendi ayakları
üzerinde durmak için gerekli istemli hare-
ketler için refleksleri gösterir.
Çocuk gelişiminde; ağırlık – denge
transferi, yer çekimine meydan okuma,
ne kadar alanı nasıl kullanmak gerektiği
ile ilgili keşifler de bulunur.Bu keşifler es-
nasında; vücut farkındalığı, lokomotor ve
manipülatif becerileri (Nesneleri biçimlen-
dirme, yapma, araç ve aygıtları kullanma
konusunda kazanılan yeterliliktir.) içerecek
şekilde, çocuğun olumlu gelişimini sağla-
yacak çalışmalar ortaya koymak gerekir.
Hareket deneyimlerinden sonra,çocuk;
ideal, iyi modelleme, kaliteli öğretim ve
uygulama fırsatı ile rafine olacak temel
hareket becerilerini öğrenmeye başlar. Ço-
cuk temel hareket becerilerini öğrenirken
olumsuz deneyim yaşadığı anlarda aktivi-
teden uzaklaşır. Böyle hallerde gelecekte
spor yapma potansiyeli olan çocuk spor-
dan uzaklaştırılmış olur. Bu nedenle çocuk-
ların, öğrenme ortamını zenginleştirmek
ve öğretilecek olan motor becerileri küçük
adımlar ile ilerleterek eğlenceli aktivite-
leri hayatına sokmak gerekir. Bu tarz bir
yaklaşım çocuğa, aktif bir yaşam tarzının
bir ömür boyu kapısını açacaktır.Antrenör
olarak bu olumlamayı çocuğun hayatına
oyun ile sokmak gerekir. Çocuğun istem-
li hareket yapmasındaki en önemli unsur
oyundur.
Hareketlerin somutlaşması aşamasın-
da karşımıza; renkler, dil kullanımı, müzik,
sayılar çıkmaktadır. Oyun oynarken beyin
önemli fırsat kapısını aralamakta, dil kulla-
nımı, dikkat, duygu paylaşımı, karar verme
becerileri ile ilgili temel unsurları dene-
yimlemektedir.Oyun, belli bir amaca yöne-
lik olan veya olmayan, kurallı ya da kuralsız
gerçekleştirilen, her durumda çocuğun
isteyerek ve hoşlanarak yer aldığı, fiziksel,
bilişsel, dil, duygusal ve sosyal gelişiminin
temeli olan, gerçek hayatın bir parçası ve
çocuk için en etkin öğrenme süreci olarak
ifade edilmektedir (Dönmez, 1992).
Oyun sadece, çocuğun psiko-motor,
psiko-sosyal, zihinsel ve duyuşsal yete-
neklerini geliştirmekle kalmamakta, aynı
zamanda çocuğun fizyolojik gelişimine de
katkı sağlamaktadır. Çocuk, oyun içerisinde
yaşadığı çevreye uyum sağlayabilmek için
gerekli doğa mücadelesini yarışma ruhu
içerisinde gerçekleştirir. Oyun içerisindeki
mücadele ve çocuğun içine girmiş olduğu
hareketlilik öncelikle; solunum, dolaşım ve
sindirim sistemini olumlu etkilemektedir.
Oyun, iç salgı bezlerinin daha fazla salgıla-
ma yapmasına katkıda bulunarak çocuğun
gelişimini hızlandırmaktadır.Doğal gelişim
sürecinde düzenli beslenen bir çocuk, al-
dığı besinleri hareketlerle birleştirdiği za-
man, bağışıklık sisteminde, adalelerinde,
tendonlarında kemik ve eklem yapılarında
güçlenme meydana gelir. (Hazar, 1997).
Neden eğitsel oyun ile eğitim?
Çocuklar oyun sayesinde deneme,
araştırma ve keşif yapmaktadır. Bu keşif-
lerin sonucunda bilgiye ulaşır, soyut olan
kavramlar hareket sayesinde somutla-
şır. Kendi oluşturdukları ya da dışarıdan
önerilen oyun ve oyun kuralları ile kazan-
dırılmak istenen beceriler, değerler ve
kazanımlar oyun içerisinde kolaylıkla ka-
zandırılabilmektedir.
Eğitsel oyunun tercih sebepleri
1. Eğlencelidir
2. Tecrübe edinirken eğlendirir
3. Sporcu içsel kaynaklı güdülenme
yaşar
4. Antrenmanda ısınma, ana bölüm ve
soğuma kısmında uygulanabilir
5. Zeka, yaratıcılık, duygu ve fizyoloji
ile bir bütünlük içinde eş zamanlı olarak
karşımıza çıkar
6. Sporcu, yetenek ve yaratıcılık katkı-
larını da benimser
7. Hareketi meydana getiren için bir
anlam ifade eder
8. Bir hareketi meydana getirirken ne-
den, nasıl, ne işe yaradığını bilerek, özüm-
seyerek yapılmasına olanak sağlar
Eğitsel oyun ve futbol
Fiziksel aktivite içerisinde olan çocuk
yapmış olduğu aktivite içerisinde davra-
nışlarını daha rahat sergilemektedir. Zayıf
yönlerini kavrayarak; yeteneklerini, ger-
çek kişiliğini, bilgi düzeyini daha yalın ve
gerçekçi bir şekilde ortaya çıkarmaktadır.
Bu nedenle antrenörler, oyun içerisinde
oyuncularını en iyi şekilde tanıma fırsatı
elde etmektedir. Örnek vermek gerekir-
se; oyuncunun uyumlu – uyumsuz, lider,
atılgan veya ürkek- çekingen olduğu kur-
gulanan oyun/oyunlar ile analiz edilebil-
mektedir.Sportif performans açısından
bakıldığında; denge, ritim, oryantasyonla
ilgili parkur oyunlarında oyuncunun yete-
nek ve becerilerini görme adına pek çok
fırsat ortaya çıkabilmektedir.
Yaş gelişim özellikleri futbola uyarlan-
dığında 5 ana başlık karşımıza çıkmaktadır.
Bunlar;
1. Zihinsel özellikler
2. Fiziksel özellikler
3. Teknik özellikler
4. Taktik özellikler
5. Hayat tarzını yönetme
06 - 09 yaş aralığı oyuncu grubu eğitsel
oyun dizaynında dikkat edilmesi gereken
noktalar
1. Oyunun amacı yaş grubu özellikleri-
ne ve çalışan gruba uygun seçilmelidir.
2. Bu yaş aralığındaki çocukların grup
ya da takım halinde oynama eğilimi gös-
terdikleri,
- Çok kurallı oyunlardan hoşlanmadık-
ları,
- Uzun süreli dikkat gerektiren etkinlik-
lerden sıkıldıkları,
- Hareketli, eğlenceli oyunlar ile yarış-
malara ilgi duydukları,
- Etkinlikler arasında sık sık dinlenmeye
gerek duydukları,
- Kız ve erkek çocuklarının dönem so-
Futbol Gelişim
50
51
Futbol Gelişim