üphesiz futbol tarihimizin en
mühimunsurlarından biri
olan kulüplerimiz sadece İs-
tanbul’da, İzmir’de vücut bul-
mamıştı. Şimdi sizlere
Pâyitaht’tan kilometrelerce
uzakta olan bir kasaba ve
orada tesis edilen bir spor ku-
lübünden bahsetmek istiyo-
rum. Merzifon’da Ermeni
vatandaşlarımız tarafından
tesis edilen bir mektep ve
onun içinden çıkmış Anato-
lian Sport Club (Anadolu Spor
Kulübü) ile devam ediyoruz
sergüzeştimize...
19. Anadolu Spor Kulübü
(Merzifon) 1902
Merzifon’da mukîmErmeni
cemaatine ait Anatolian Col-
lege (Anadolu Koleji) talebesi
için kurulmuş spor kulübü-
dür. Kuruluş tarihi 1902 sene-
sidir. Kulüpte atletizmve
jimnastik faaliyetleri başta
olmak üzere birçok spor dalı
icrâ ediliyordu. Kulübün bir
futbol şubesi olup olmadığı
maalesef bilinmiyor.
Osmanlı coğrafyasında spo-
run ilk icrâcılarının bulun-
duğu limanlardan biri de
şüphesiz Ege’nin karşı kıya-
sındaki limanımız Selânik idi.
Teessüs eden pek çok spor
kulübü olmasına rağmen,
maalesef bunlardan sadece
bir tanesine müsâdif olabil-
dim…
20. Union Sportive Futbol
Kulübü (Selânik)
Selânik’te kurulan ilk futbol
kulübüdür. Union Sportive,
Selânik Futbol Ligi’ninmües-
sis kulüplerindendir de... Şeh-
rin Musevi ve Levanten
azınlığını bünyesinde bulun-
duran kulüp 1906 senesinde
kapanmıştır.
Selânik’ten Pâyitaht İstan-
bul’a gidelim. Hâlen yaşayan
enmeşhur kulüplerimizden
biri olan Beşiktaş Jimnastik
Kulübü’nün atasına... Daha
sonra, 1909 senesinde Beşik-
taş’ı da tesis edecek olan Fet-
geri kardeşlerin kurduğu bir
kulüp var sırada…
Siyah Çoraplılar’ın kısa olmasına rağmen, futbol vadimizde mühim tesir bırakmış
tarihçesinden sonra Osmanlı Kulüpleri’ni anlatmaya çalıştığımdizinin ikinci kısmına
geçmek istiyorum. Bu kısımda tanıdık, az tanıdık, hattâ şimdilerde tamamen unutulmuş
birçok kulübümüzün kısa kuruluş hikâyelerini okuyacaksınız. Tesis tarihlerine göre
sıralayacağımkulüplerden bazıları maalesef artık yaşamıyor. Tıpkı bir evvelki kısımda
bahsettiğim çoğu kulübümüz gibi...
Osmanlı Kulüpleri
(II.Kısım)
Ş
Ayaktopu Hikayeleri (9)
92
93
Mehmet Yüce
3. Memleketin dört bucağından...
Merzifon Anadolu Koleji
Trabzon Sporting Club’ın idmancıları
21. Bereket Jimnastik Kulübü
Mevki:
Serencebey, Beşiktaş
İstanbul
Tesis Tarihi:
1903
Renkleri:
-
Bilinen İlk Müsabakası:
Bereket
Jimnastik Kulübü’nün futbol takı-
mına rastlanılmamıştır. Bu kulü-
bün yazımıza mevzu-i bahis
olmasının sebebi Beşiktaş Jim-
nastik Kulübü ile -müessisler
nezdinde- olan bağıdır.
Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nün
atası olarak kabul edilen Bereket
Jimnastik Kulübü’nü aynı za-
manda Beşiktaş’ın da müessisle-
rinden olan Ahmet Fetgeri Bey’in
hatıratından okumak en doğrusu
olur düşüncesindeyim:
“Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nün
tarihçesine nüfuz edebilmek için
1902 senesine ve Edirne’ye kadar
uzanmak lâzımdır. Harbiye mek-
tebinin ruhundan feyiz alan Maz-
har ve Fuat Beyler, Edirne’de bir
kulüp açma ihtiyacını duyuyorlar.
Fakat o zaman omuhit bumak-
sada uygun gelmiyor ve emelleri
tahakkuk edemiyor.
Ben İstanbul’da
Haddehane mek-
tebinde haltercilik
ile spora, karde-
şimmerhum
Mehmet Fetgeri
de askeri rüşti-
yede barfiks ile
jimnastiğe başla-
mıştık. Yakın ak-
rabalarımız olan
Osman Paşazâde
Şamil, Bereket ve
Kadızâde Nazım
Beyleri de spora
teşvik ettik.
Osman Paşa ko-
nağının pekmü-
sait olan
bahçesinde bir-
kaç komşu ço-
cuğu da bize iltihak ederek spor
faaliyetine başladık. Bir müddet
sonra Şamil Bey Fransız mekte-
bine girdi. Oradan aldığı ilham ile
bir kulüp tesisini teklif etti ve
hemen işe başlandı. Ve 1903 se-
nesinde yirmiyi mütecaviz azâ ile
Bereket Jimnastik Kulübü tesis
edildi...”
Sıradaki kulüp ise Moda’dan... O
dönemlerde Moda ve Kadıköy’de
oldukça fazla sayıda olan dini
mekteplerden biri olan Faure
Mektebi ve onun futbol takımın-
dan bahsedeceğim.
22. Faure Mektebi Futbol
Kulübü (İstanbul)
Mevki:
Moda, İstanbul
Tesis Tarihi:
1900-1905 arası
Renkleri:
-
Bu kulübün özelliği Galatasaray ile
ilkmüsabakayı yapmış olmasın-
dan kaynaklanıyor. Kuruluş tarihi
bilinmemekle birlikte 1900-1905
seneleri arasında olduğunu zan-
nediyorum. Faure RumPapaz
Mektebi’nin futbol kulübüdür.
Pekmuhtemel bu okulun Rum
talebeleri müsabaka sırasında
henüz kendine bir isimvermemiş
olan Galatasaray’a ‘Galata Sarayı
Efendileri’ diyerek kulübün ismini
de koymuşlardır.
Memleketin dört bucağına yaptı-
ğımız yolculuğun bu seferki du-
rağı ise bir idman ve futbol şehri
olan Trabzon. Bu şehrimizin ilk
spor kulübünün kuruluş tarihi de
oldukça eski...
23. Trabzon Sporting Club
Mevki:
Totz, Pindus (Akçaabat),
Trabzon
Tesis Tarihi:
1904
Renkleri:
-
Trabzon’da tesis edilen ilk kulüp-
tür. Kulüp, bünyesinde birçok spor
şubesini barındırıyordu. Kulüple
alâkalı en doğrumalûmatı İstan-
bul’da neşredilen bir Levanten ga-
zetesinden öğrendim:
“Ermeni Tüccar Boghos Efendi’nin
önderliğinde bir komite tarafın-
dan Trabzon’da bir ‘Sporting Club’
organize edilmiştir. Kulüpmer-
kezi Bay Boghos’un Trabzon’dan
birkaç saat uzaklıktaki Totz’daki
güzel malikânesidir. Bu güzel yer-
leşke Pindus bölgesi dolayların-
dadır.
Trabzon Spor Kulübü’nde atletiz-
min bütün dallarında yarışmalar
yapılacaktır. Kulübün yöneticileri;
H.Z.Longworth, Britanya Konso-
losu; Edward J.Sullivan, Amerikan
Konsolosu; T.Magenta, İtalyan
Konsolosu; Edward E.Martin,
Amerikan Konsolos Sekreteri ve
Boghos Efendi’dir.
Bu kulüp Trabzon tarihinde kuru-
lan ilk kulüptür. İsmini saydığımız
bu centilmenler kurdukları ku-
lübü çok yakında Trabzon’un sos-
yal yaşamı ile tanıştıracaktır.”
Bereket Jimnastik Kulübü’nün
müessislerinden Ahmed
Fetgeri Bey
2
1
