TamSaha 19. Sayı / Mayıs 2006

TamSaha 41 r›n› tercüme etmek suretiyle yapt›klar› neflriyatlarda ortak kanaat buydu. O yaz›larda sadece ecnebi bas›n›n›n fi- kirleri de¤il teknik adamlar›n da gö- rüflleri vard›. Tahkim Kurulu beni hakl› buldu t Siz bir de en az o önemde bir maç daha yönetiyorsunuz. fiampiyon Ku- lüpler Kupas› yar› finalinde Celtic-At- letico Madrid müsabakas›. O maçta da üç k›rm›z› kart göstermiflsiniz. Ada bas›n› sizi futbolun de¤erlerini koru- du¤unuz için överken, ‹spanyollar ma- ç› katletti¤inizi belirtmifl. Siz ne dersi- niz? s ‹spanyol gazeteleri Türkiye’de oyna- nan futbolun yetersizli¤ini ön plana ç›kararak, “Bu futbolu yöneten bir ha- kemin yönetece¤i ne olabilir?” görü- flüyle, oyuncular›n›n yapt›¤› her hare- keti kabul edece¤im düflüncesine ka- p›lm›flt›. ‹lk yap›lan kasti harekette Ayala gibi önemli bir oyuncular›n› derhal oyun harici etmem onlarda flafl- k›nl›k yaratt›. O flaflk›nl›kla h›rsland›- lar, h›rslan›nca daha fliddetli hareket- lere baflvurmak zorunda kald›lar. O müsabakada 9 sar› kartlar›, 3 de kay›p oyuncular› vard›. Ancak enteresan bir durum vard› o müsabakada. Maçtan sonra ‹spanyol kulübü ceza alan üç oyuncudan biri için Tahkim Kurulu’na müracaat etti. ‹ki oyuncuyu ihtardan sonra, üçüncüyü ihtars›z att›m. ‹htars›z att›¤›m oyuncu için itiraz ettiler. O za- manlar ihraç edilen oyunculara UEFA taraf›ndan para cezas› veriliyordu. Ya- n›lm›yorsam 5’er bin Frank gibi bir ra- kamd›. O üçüncü oyuncuya itiraz et- tikleri zaman bir itiraz harc› da yat›r›- yorlard› UEFA’ya. Tahkim Kuru- lu’ndan bana yaz› geldi, onbefl gün sonra: “fiu tarihte, Cenevre’deki flu oteldeki toplant›da bulunman›z gerek- mektedir” diye. Kalkt›m, gittim. t Neler oldu Cenevre’deki toplant›da? s Bana sorduklar› fluydu: “Maç›n› izle- dik ve gözlemci raporlar›n› da oku- duk. Müsabakay› yönetimin iyiydi an- cak merak etti¤imiz iki husus var. ‹h- raç edilen iki oyuncuya ihtar vermiflsi- niz, üçüncü oyuncuyu ihtars›z atm›fls›- n›z. Bu oyuncunun at›l›fl biçimini ne flekilde de¤erlendiriyorsunuz?” O an- da benim akl›ma geldi, “Bu üçüncü oyuncu san›yorum 76. dakikada oyu- na girmiflti. O dakikaya kadar yedek s›ras›nda oturuyordu. Müsabakay› bafl- tan sona izliyor, benim hangi hareket- lere müsade edip hangilerine etmedi- ¤imi biliyor ve çok rahat de¤erlendir- me flans›na sahip. Müsabakaya ifltirak ettikten sonra, ihraç edilen arkadaflla- r›n›n yapt›¤› hareketten daha a¤›r›n› rakibine yap›nca, kasten yapt›¤›na ka- naat getirdim ve ihtar vermek lüzumu- nu hissetmedim. Çünkü ihtar bir oyuncunun bundan sonraki hareketle- rini daha dikkatli yapmas›n› sa¤lamak için verilir. Oysa onun bundan daha sert hareket yapma olana¤› yok, ada- m› öldürecek de¤il” dedim. Onlar da, “Toplant› bitmifltir” dediler ve o ceza- y› tescil ettiler, hatta para cezas›n› yükselttiler. t Bir de Süper Kupa finali yönetmiflti- niz de¤il mi? s Evet, 1975 y›l›nda Dinamo Kiev ile Bayern Münih aras›nda Kiev’de oyna- nan maç› yönettim. O maç› 2-0 kaza- nan Dinamo Kiev Süper Kupa’y› ka- zanm›flt›. t Bizim ligimizde yönetti¤iniz maçlar- da o dönemlerde devrim niteli¤inde bir tak›m kararlar›n›z var. Y›ld›z oyun- cuyu koruma, oyunun ak›fl›n› kesme- me, bu anlamda futbolun temaflas›na yapt›¤›n›z katk›, ayr›ca anons yapt›rma gibi. O dönem içinde saha içinde sizin iflinizi zorlaflt›ran veya kolaylaflt›- ran oyuncular var m›yd›? s Gayet tabii o zamanlar her fley efen- dilik s›n›rlar› içerisinde oluyordu. Bel- ki ben de onlar›n biraz büyü¤ü olarak ayn› jenerasyonun futbolcular›yd›k. Beni futbolcu olarak tan›rlard›, ço¤uy- la karfl› karfl›ya futbol oynad›m ben. 25 yafl›nda hakem oldu¤um için onla- r›n müsabakas›n› 30 yafl›nda yönetme- ye bafllad›m. 23 yafl›nda karfl› karfl›ya oynad›¤›m oyuncular tak›mlar›nda hâ- lâ oynuyordu. Tan›flt›¤›m›z için de avantajlar›m vard›. Futbolculuktan gel- mifl oldu¤um ve her iki tarafa da eflit davranaca¤›mdan emin olduklar›ndan hofl olmayan itiraz flekillerine itibar et- miyorlard›. ‹zmir’de yumruk yedim t O zamanlarda da olayl› maçlar var m›yd›? s Olmaz m›? 1964 y›l›nda ‹zmirspor- Altay maç›n› idare ediyorum. Altay 1- 0 galipken bir serbest vurufl verdim. ‹tiraz eden ‹zmirsporlular tüm ikazlar›- ma ra¤men karfl›lar›ndaki oyuncularla da gereksiz yere tart›flmaya girince iki oyuncuyu ihraç ettim. O oyuncular soyunma odalar›na girene kadar bek- leyip müsabakay› bafllatt›m. Bu bekle- me an›nda tribünden atlayan bir flah›s arkamdan bir yumruk att›. ‹hraç etti- ¤im iki kifli de yoldan tribüne geçtik- ten sonra tekrar sahaya girerek bana sald›rd› ve bir arbede yaflad›k. Müsa- bakay› tatil ettim, ‹zmirspor kulübü hükmen ma¤lup oldu, statü gere¤i san›yorum 2 puan› da silindi. Bir se- zon sonra da küme düfltüler. t Sizin hakemlik kriterlerinize göre iyi hakemli¤in tan›m› nedir? s Tan›m› flöyle de¤erlendiriyorum, ha- kem önce futbolu bilmeli, futbolu bil- dikten sonra oyuncunun performans›- n› tan›mal›. Yap›lan hareketleri iyi de- ¤erlendirmeli, o hareketin nedenlerini de bilmeli. Sahada o hareketlerin ya- p›ld›¤› pozisyonlar› çok iyi de¤erlendi- rebilece¤i yerleri tutabilmeli ve dok- san dakika oyundan baflka hiçbir fley düflünmemeli. t fiu an bizim Elite ve Premier katego- ride hakemimiz yok. Bu da demek oluyor ki büyük turnuvalarda hakem- lerimiz yer alamayacak. Bizim hakem- li¤imizi nas›l de¤erlendiriyorsunuz, bir yerlerde yanl›fl m› yap›yoruz? s Türk çocu¤unun kabiliyetine inan- c›m fazla, Dünya Kupas›’na gidecek hakemler yetifltiririz, niye yetifltirmiye- lim? Ama tabii FIFA’n›n alm›fl oldu¤u bir karar var, o karar da bundan 5-6 sene öncesine dayan›yor, belki de da- ha eskiye. FIFA’n›n flu an befl tane lis- tesi var. Elit, Premier, 2, 3 ve 4. Kate- goriler. ‹lk defa FIFA kokart› takan en son listeye giriyor. Listeleri bir tak›m puanlamalarla yap›yorlar. Listenin ya- p›ld›¤› dönemde en alttan giren hiç bir hakemimiz olmad›¤› için Elit ve Pre- mier kategorisinde yokuz. Çünkü o dönem bizde bir jenerasyon de¤iflimi- ne denk geldi. E¤er böyle olmasayd› o listeye bir-iki kifli gönderebilirdik. Bu koflullarda 4.Kategori’deki bir hakemin Elit Kategori’ye gelebilmesi için dört sezon beklemesi gerekiyor ki, bir ha- kemin dört sezon ayn› performans› göstermesi çok zor. Hakemin ifli hakimden zor t fiu anki hakem elefltirilerine ne diyorsunuz? s fiimdi her fley hakemden aran›yor, yanl›fl›m›z burada. Arzu etti¤i neticeyi alamayanlar bütün sorumlulu¤u ha- kemlere yüklüyor. Halbuki bu bir spordur, kendi sporcusunun kaç›rd›¤› penalt›ya gösterdi¤i tolerans› hakemin verdi¤i yanl›fl bir karara göstermiyor. Madem ki insan unsuru var, hata mut- laka olacak. Sporcu profesyonel ola- rak oynamas›na ve bu iflten para ka- zanmas›na ra¤men hakem profesyonel olarak para kazanm›yor. Bir para alm›- yor mu, al›yor ama masraf›n› al›yor. O da zaman›n›, cumartesi-pazar›n› veri- yor. Futbolcunun ifli o. Futboldan ek- mek yiyiyor ama penalt›y› d›flar› atabi- liyor veya bir kaleci olmayacak bir gol yiyebiliyor. Futbolcu tak›m›n› flampi- yonluktan edebiliyor ya da küme dü- flürebiliyor fakat hepsi hakeme yükle- niyor. Taraftar hakemin yanl›fl yapaca- ¤›n› de¤erlendiremiyor. Bütün hikâye burada. Ben daima hakemle hakimi mukayese ediyorum. Hakim suçlular› dinliyor, flahitleri dinliyor, gazeteleri okuyor, kanun kitaplar›n› kar›flt›r›yor, olmad›, bulamad›, bilirkifli tayin edi- yor, onun raporunu okuyor, dosyay› koltu¤unun alt›na al›yor, evine gidi- yor, ders çal›fl›r gibi okuyor ve ondan sonra karar veriyor. Diyelim otuz se- neye mahkûm ediyor, yirmibefl sene sonra adam›n suçsuz oldu¤u ortaya ç›k›yor. Hakem öyle mi çal›yor düdü- ¤ü? Bir saniye içerisinde karar›n› veri- yor. Bundaki yanl›fl m› yoksa deminki örnekte günefli göremedi¤i günlere ya- nan insan m› önemli? O tolerans› gös- termemiz laz›m. ‹sviçre maçlar›n›n hakemleri yetersizdi t Peki siz ‹sviçre-Türkiye maçlar›n›n gözlemcisi olsayd›n›z her iki hakemin performans› için neler derdiniz? s Bence her iki müsabakada da ha- kemlerin alm›fl oldu¤u baz› kararlar›n yanl›fl oldu¤unu düflünüyorum. Dü- rüstlükle mütalaa etmiyorum, çald›¤› her düdü¤ü elmay› ortadan bölerek çald›¤›n› düflünüyorum ama baz› de- ¤erlendirmelerinin yanl›fl oldu¤unu da görüyorum. Bana göre her iki müsaba- kan›n hakemi de o müsabakalar›n a¤›rl›¤›n› kald›racak nitelikte de¤ildi. t Ama her ikisi de Dünya Kupas›’nda düdük çalacak. s O demin bahsetti¤im listeden dola- y›, o listenin haricinde kimseye görev vermezler. Belki bir-iki tane verirler o da bir alt listenin en üst s›ras›nda olan- lard›r. t Sizin hakemlik yapt›¤›n›z dönemden bugüne kadar bize küçük bir liste ya- pabilir misiniz? Sizce o dönemlerin iyi hakemleri kimlerdi? s Benim hakemlik yapt›¤›m dönemde çok say›da iyi hakem vard›. Hilmi Ok, Ertu¤rul Dilek, Nejat fiener, Sedat Öz- selçuk, Ömer Karada¤, Dündar Kara- kaplan, Hakk› Gürüz gibi. t Biraz daha yak›n döneme gelirsek. s Hepinizin bildi¤i Ahmet Çakar, O¤uz Sarvan’›n oldu¤u o jenerasyon vard›. Her jenerasyonda mutlaka elit bir tabaka vard›r. fiimdi de var. ‹yi ola- cak, istikbal vaat eden hakemler. fiim- di Selçuk Dereli var FIFA’n›n da görüp ümit ba¤lad›¤›. Manisal› Yunus Y›ld›- r›m var, F›rat Ayd›nus, Bülent Demir- lek, Cem Papila, Cüneyt Çak›r var. t Yeni nesilde siz bir gelecek görüyor- sunuz de¤il mi temel olarak? s Görüyorum, mutlaka her geçen se- ne eskiye oranla biraz daha aflama kaydediliyor. t Saha içerisinde sizin izledi¤iniz en iyi futbolcular kimlerdi? s Say›lamayacak kadar çok futbolcu var. 1974 Dünya Kupas›’n› kazanan Alman Milli Tak›m›’nda oynayan oyuncular›n hepsi birbirinden k›ymetli adamlard›. Ama içlerinde bir tanesi vard› ki Allah onu futbol için yaratm›fl: Beckenbauer. t Peki son olarak Türk futbolunun ge- lece¤i için neler söylersiniz? s Mutlaka iyi olacak, iyi olmamas› için hiçbir sebep yok. Benim görüflü- me göre Türkiye’de her fley var futbo- lun iyileflmesi için. Öyle inan›yorum ki, bu FIFA’n›n verdi¤i ceza suret-i ka- tiyede bize tesir etmeyecek, aksine bi- zi h›rsland›racak. Ben kuvvetle ümit ediyorum ki Milli Tak›m Avrupa fiam- piyonas›’na gidecek. n