kazan›rken, bu dönemin son
üç senesinde üst üste
Avrupa’n›n da en büyü¤ü
olmay› baflarm›flt›. Ayn›
periyotta yurtiçinde Ajax’›n
karfl›s›na dikilebilen tek
tak›msa, iki lig flampiyonlu¤u
ve bir fiampiyon Kulüpler
Kupas› zaferi elde eden
Feyenoord’du. PSV’ninse
henüz esamisi dahi
okunmamaktayd›. O an
itibar›yla 16 flampiyonlu¤u
bulunan Ajax’›n yan›nda
Eindhoven ekibi bu
mutlulu¤u sadece dört kez
yaflayabilmiflti.
PSV, 1970’lerin ikinci
yar›s›nda, dört sezonda üç
kez ligi en ön s›rada
tamamlay›p bir de UEFA
Kupas› kazanarak Ajax ile
Feyenoord’u yavafl yavafl
takip etmeye bafllayacakt›.
As›l yükselifliyse, 1980’lerin
ikinci yar›s›ndan itibaren
gösterecekti. 1986’dan
1989’a kadar dört sene üst
üste flampiyonluk yaflayan
PSV, baflar›lar›n› 1988’deki
fiampiyon Kulüpler Kupas›
zaferiyle taçland›rarak bu
kupay› Hollanda’ya getiren
üçüncü tak›m oluyordu.
Ajax, her ne kadar 1990’lar›n
ortas›nda bir kez daha
Hollanda’da ve Avrupa’da
f›rt›na gibi esse ve bu süre
zarf›nda üst üste üç lig
flampiyonlu¤unun yan›na bir
de fiampiyonlar Ligi
flampiyonlu¤u eklese de
sonras›nda zaman PSV’nin
lehine iflleyecekti. Ajax’›n
Avrupa flampiyonu olan
kadrosunun önemli bir
k›sm›n›n, yeni ç›kan Bosman
Kanunu neticesinde k›tan›n
üç büyük ligine da¤›lmas›,
Hollanda’da dengelerin
de¤iflmesine yol aç›yor ve
müteakip 12 sezon içerisinde
PSV sekiz flampiyonluk elde
ederken, Ajax yaln›zca üç
kez ligi zirvede
tamamlay›nca, iki tak›m›n
flampiyonluk say›lar›
aras›nda bir zamanlar 15’e
kadar ç›kan fark, sekize
geriliyordu.
Ço¤u kifli PSV’nin bu
t›rman›fl› ne kadar daha
sürdürebilece¤ini ve Ajax’›
yakalay›p yakalamayaca¤›n›
merak etmeye bafllam›flt› ki
Eindhoven ekibi hafif bir
duraklama dönemi içine
girdi ve son üç sezonda ligde
b›rak›n flampiyonlu¤u,
ikincilik bile yaflayamad›.
Öte yandan Ajax, geçen
sezon 30. flampiyonlu¤unu
kucaklayarak, Hollanda
futbolunun zirvesinden kolay
kolay inmeye niyeti
olmad›¤›n› da kan›tlad›.
Liverpool
Manchester United
‹ngiltere, futbolun icat
edildi¤i yer olman›n
ötesinde, 1970’li y›llara
kadar futboldaki en adaletli
güç da¤›l›m›n›n da oldu¤u
ülkeydi. Öyle ki ulusal lig
organizasyonunun bafllad›¤›
1888’den 1970’e kadar
oynanan 71 sezonda 21
farkl› flampiyon ç›km›flt›.
Bu alanda bafl› çekenlerse,
yedifler flampiyonlukla
Everton, Liverpool, Arsenal
ve Manchester United’d›.
Onlar› da alt›flar
flampiyonlukla Aston Villa ve
Sunderland izliyordu.
1968 y›l›nda Manchester
United’›n, fiampiyon
Kulüpler Kupas›’n› kazanan
ilk ‹ngiliz ekibi olmas›,
K›rm›z› fieytanlar› di¤er
vatandafllar›ndan biraz daha
farkl› bir konuma
yerlefltirmiflti belki ama bu
durum, United’›n 1974’te
küme düflmesiyle etkisini
yitirecekti.
United’›n küme düflmesi bir
yana, 1970’ler ayn› zamanda
Liverpool’un, o güne kadar
neredeyse kusursuz bir
denge içerisinde bulunan
‹ngiltere Ligi’nde tek
adaml›¤a do¤ru gitmeye
bafllad›¤› bir dönemdi.
Liverpool, bu y›llarda lig
yar›fl›n› dört kez en önde
tamamlay›p flampiyonluk
say›lar›nda en yak›n rakibiyle
aras›ndaki fark› üçe
ç›kar›rken ikifler kez de
fiampiyon Kulüpler
Kupas›’yla UEFA Kupas›’n›
müzesine götürerek,
‹ngiltere’yi uluslararas›
düzeyde de en çok baflar›yla
temsil eden tak›m oluyordu.
Liverpool, 1970’lerdeki
çizgisini 1980’li y›llarda da
sürdürdü. Alt› lig ve iki de
Avrupa flampiyonlu¤u ile
adeta eriflilmez bir seviyeye
gelmifllerdi. Manchester
United ise söz konusu
dönemde topu topu iki lig
ikincili¤i kazanm›flt›. Bir gün
United’›n Liverpool’u
yakalay›p geçebilece¤ini
düflünen neredeyse kimse
yoktu.
Liverpool, 1990 y›l›nda,
kulüp tarihinin 18. lig
flampiyonlu¤unu
kazand›¤›nda da yine
neredeyse kimsenin akl›nda,
bunun asl›nda y›llar sürecek
bir flampiyonluk orucunun
bafllang›c› olaca¤› yoktu.
Ancak ‹skoçya’da Aberdeen
gibi mütevaz› bir tak›mla,
Rangers ve Celtic gibi iki
devin tahtlar›n› sallamay›
baflarm›fl Alex Ferguson’›
1986’da tak›m›n bafl›na
getiren United, uzun vadede
imkâns›z› baflaracakt›.
1990 y›l› itibar›yla
flampiyonluk say›lar›nda
Liverpool’un United’a karfl›
18-7’lik bir üstünlü¤ü vard›
belki ama K›rm›z› fieytanlar
önce 1993’te 26 y›ll›k
flampiyonluk hasretlerine son
S
öz konusu futbol
oldu¤unda hemen
hemen her ülkede,
sürekli zirveye oynayan,
flampiyonluklar kazanan,
adlar› o ülkenin futboluyla
adeta özdeflleflmifl, birkaç
“marka” kulüp bulunur.
Kimi ülkelerde bizdeki “Üç
Büyükler” veya “Dört
Büyükler” kavram›n› and›ran
büyük tak›m gruplar› vard›r,
kimi ülkelerdeyse iktidar
mücadelesi iki tak›m
aras›ndaki ezeli rekabet
ekseninde flekillenir. Ancak
baz› ülkelerdeyse bir kulüp
öylesine ön plana ç›kar, o
denli çok ad›ndan söz ettirir
ki, kendisiyle ayn› s›n›rlar
içerisinde bulunan
rakiplerinin adlar›, s›n›r
ötesindeki futbolseverlerin
zihinlerinde neredeyse yer
edemeyecek hale gelir.
Zira mevzubahis ülkeye
bakt›klar›nda tek bir
tak›mdan baflkas›n›
görememektedirler.
Ancak ülke futbollar›
üzerinde adeta bir
hegemonya kuran
kulüplerden baz›lar› zaman
içerisinde öyle krizlere
girdiler veya kendi
topraklar›ndan bir baflka
tak›m ç›k›p onlar› krize
sokacak denli bafl döndürücü
öylesine bir yükseliflin alt›na
imza att› ki, hükümranl›klar
adeta el de¤ifltirme noktas›na
geldi.
Benfica-Porto
Portekiz, futbol dünyas›nda
ad›n› duyurabildiyse bunu
neredeyse tamamen
Benfica’n›n 1960’lar›n
bafl›nda gösterdi¤i büyük
yükselifle borçluydu.
1955-56 sezonunda
düzenlenmeye bafllayan
fiampiyon Kulüpler
Kupas›’nda ilk befl sezon
boyunca Real Madrid
f›rt›nas› esmiflken, 1960-61
sezonuyla birlikte “Beyaz
fiimflekler”in tac›n› Benfica
devralm›fl, üstelik “Kartallar”
bu unvanlar›n› ertesi sezon
da korumay› baflarm›flt›.
1966’ya
kadar
herhangi bir
uluslararas›
turnuvada
boy
gösteremeyen
Portekiz Millî
Tak›m›’n›n
o y›lki Dünya
Kupas›’nda
kürsünün
üçüncü
basama¤›na
ç›kmas›nda
da en büyük
pay sahipleri,
Jose Augusto,
Antonio Simoes, Mario
Coluna ve tabii ki Eusebio
gibi Benfica’l› y›ld›zlard›.
Benfica, 1961 ve 1962’deki
Avrupa flampiyonluklar›n›n
ard›ndan, 1963, 1965 ve
1968’de de ayn› kupada final
oynam›flt›. 1960’larda sekiz
kez de ulusal lig
flampiyonlu¤u yaflayarak
Portekiz’in adeta tek büyük
gücü haline gelen
Benfica’n›n, 1940’lar ve
1950’lerde sürekli bafla bafl
gitti¤i rakibiyse Sporting’di.
Baflkent Lizbon d›fl›ndan bir
tak›m›n gelip önce bu
rekabeti bozacak çapta
baflar›lar elde etmesi, sonra
da gözünü Benfica’n›n
taht›na dikmesiyse, o y›llarda
hayalden bile öteydi.
Örne¤in 1960 y›l›nda,
Benfica ve Sporting’in 10’ar
flampiyonlu¤u varken, onlar›
izleyen Porto’nun befl
flampiyonlu¤u bulunuyordu.
1977 y›l›na gelindi¤indeyse
Benfica flampiyonluk say›s›n›
23’e, Sporting de 14’e
ç›karm›flt› lâkin Porto halen
yerinde saymakla meflguldü.
1980’lerin ortalar›ndan
itibarense ifller de¤iflecekti.
Porto, ligde flampiyonluklar
kazanmaya bafllad›¤› gibi
1987’de Avrupa’n›n da
zirvesine ç›k›yordu. Yine de
1988 ve 1990 y›llar›nda
Benfica’n›n Kupa 1’de final
oynamas›, her iki finali de
kaybetmesine ra¤men
ülkenin en baflar›l› futbol
tak›m› oldu¤unun
tart›fl›lmas›na henüz izin
vermiyordu.
1991-92 sezonuyla
birlikteyse, Portekiz’de adeta
yepyeni bir dönem bafllad›.
O sezondan bugüne kadar
geçen toplam 20 sezonda
Porto tam 14 defa lig
yar›fl›nda ipi en önde
gö¤üsleyen taraf olurken,
Benfica ayn› süre içerisinde
sadece üç kez mutlu sona
ulaflabildi. Böylelikle iki
tak›m aras›nda bir ara 19’a
kadar ç›kan flampiyonluk
say›s› fark›, art›k 7’ye kadar
inmifl durumda. Dahas›,
Porto son dokuz sezonda iki
UEFA Kupas›, Avrupa Ligi ve
bir de fiampiyonlar Ligi
flampiyonlu¤u yaflayarak,
uluslararas› düzeyde de
Portekiz’i en iyi temsil eden
tak›m haline geldi.
Ajax-PSV
Benfica ile Porto aras›nda
yaflananlar›n bir benzerinin,
Ajax-PSV ekseninde de
cereyan etti¤i söylenebilir.
Hollanda futbolunda
1960’lar›n ikinci yar›s›ndan
itibaren ciddi bir Ajax
hâkimiyeti görülmeye
bafllanm›flt›. 1966-1973
aral›¤›ndaki sekiz sezonda
Ajax alt› lig flampiyonlu¤u
TamSaha
60
TamSaha
61
Kral öldü, yaflas›n yeni kral m›?
Kral öldü, yaflas›n yeni kral m›?
Benfica 1960’larda ortalığı kasıp
kavururken Porto’nun zamanla o
takıma kafa tutabileceği kimin aklına
gelirdi? Keza Manchester United’ın
Liverpool’u geçmesi mümkün müydü?
Peki ya BATE Borisov? O da ne?
Onur
Erdem