yapard› ama averaj
tak›m›yken bir anda
zirvedekileri zorlay›p büyük
bir turnuvaya kat›lmak için
vize kovalayan tak›mlara
rastlayabilmek de pek
imkânlar dâhilinde de¤ildi.
1990’lardan itibarense, yeni
kat›l›mc›lar, bu kaideyi
temelinden sarst›. Özellikle
Çek Cumhuriyeti ve
H›rvatistan, kendilerinden
önceki yap›n›n miras›n› çok
iyi de¤erlendirip, yeni
kimlikleriyle k›sa sürede
Avrupa futbolunun zirvesine
adlar›n› yazd›racak kadar
ciddi baflar›lar elde eden
ancak zamanla birer
mirasyedi tablosu çizip
vasatlaflt›kça vasatlaflan
tak›mlar oldu. Öte yandan
ba¤›ms›zl›¤›n› ilân etti¤i ilk
dönemde Avrupa’n›n en
zay›f tak›mlar›ndan biri
görüntüsündeyken yaklafl›k
10 sene içinde Avrupa
fiampiyonas›’nda boy
gösterecek kadar yükselen,
sonras›ndaysa ayn› h›zla
silikleflen bir Letonya
örne¤ini de hat›rlamak
mümkün. Hâl böyle olunca,
genelde her büyük turnuva
öncesinde, eski Yugoslavya
veya SSCB menfleli birkaç
tak›m›n, kendilerinden
beklenenin çok ötesinde
ç›k›fllar yaparak turnuvaya
kat›lma flanslar›n› sonuna
kadar zorlad›klar›n›, hatta
içlerinden baz›lar›n›n bu
flans› gayet iyi
de¤erlendirerek uluslararas›
futbolun en prestijli
vitrininde kendilerine yer
ay›rtt›klar›n› da
görebiliyoruz.
Euro 2012 elemelerinde de
benzer türden hikâyeler ç›kt›
karfl›m›za. Örne¤in D
Grubu’na Beyaz Rusya’n›n
Fransa’y›, hem de
St. Denis’te 1-0 ma¤lup
etmesiyle bafllanm›flt›. Beyaz
Ruslar daha sonras›nda
Frans›zlara Minsk’teki maçta
da 1-1’le çelme takmay›
bildi ama buradan
toplad›klar› puanlar›, Robin
Hood misali grubun di¤er
tak›mlar›na karfl› oynad›klar›
maçlarda -en zay›f halka
Lüksemburg da dâhil olmak
üzere- da¤›tmalar›, onlar›
çok yaklaflt›klar› Euro 2012
vizesinden dokuzuncu
maçlar›n›n sonunda mahrum
b›rakt›. F Grubu’ndaki ilk
maçlar›nda, grubun iddial›
tak›mlar› Yunanistan’dan
deplasmanda bir,
H›rvatistan’dansa içerde üç
puan alan Gürcistan da bu
sonuçlarla birlikte heveslenir
gibi olmufltu lâkin daha
sonra pefl pefle üç maçta s›f›r
çekmeleri, hayallerinin fazla
uzun ömürlü olmas›na
müsaade etmedi.
7 ve 11 Ekim’de oynanacak
son grup maçlar› öncesinde,
benzer bir sürpriz ç›k›fl›
gösterip halen daha flans›n›
sürdürmekte olanlara
geldi¤imizdeyse dört tak›mla
karfl›lafl›yoruz; Ermenistan,
Estonya, Karada¤ ve
Bosna-Hersek. Bu dört tak›m
da flu ana kadar herhangi bir
Avrupa veya Dünya
fiampiyonas›’nda mücadele
edebilmifl de¤il.
Üstelik içlerinden sadece
Bosna-Hersek bir önceki büyük
turnuva olan 2010 Dünya
Kupas›’n›n elemelerinde iyi
say›labilecek sonuçlar alm›fl
ve flans›n› play-off’lara kadar
sürdürmüfltü. Onun d›fl›nda
genellikle son torbayla,
San Marino ve Andorra gibi
averaj tak›mlar›ndan iyi
olabildikleri ölçüde son
torban›n bir üstü aras›nda
mekik dokumaktayd›lar ve
bu profildeki tak›mlar›n bir
anda Polonya ve Ukrayna
konsolosluklar›n›n önünde
vize baflvurusu için kuyru¤a
girmeleri hiç de tahmin edilir
cinsten geliflmeler de¤ildi.
Peki, nas›l oldu da figüranl›k
mertebesindeki bu tak›mlar
bir anda baflrole soyunmaya
S
ovyetler Birli¤i,
Yugoslavya ve
Çekoslovakya’n›n,
1990’lar›n bafl›nda
parçalanmas›yla birlikte
birçok yeni ülkenin siyasi
haritalarda kendilerine yer
parsellemesi, futbol
dünyas›nda da yepyeni bir
etki yaratt›. Bir yanda, sürekli
Avrupa futbolunun zirvesine
oynayan mevzubahis
ülkelerin tarihe kar›flmas›yla
birlikte, güçlü tak›mlar›n
say›s›nda bir azalma olurken,
di¤er yanda bu üç ülkenin
küllerinden UEFA’ya üye
olacak 19 yeni ülkenin
do¤mas›, Avrupa futbolunu
hayli karmafl›k bir yap›ya
soktu. Burada “karmafla”
denilerek neyin
kastedildi¤ine biraz daha
aç›kl›k getirmek gerekirse…
1990 öncesinde, Avrupa
futbolunda hemen hemen
her ülkenin belli bir yeri
vard›. ‹yiden kötüye do¤ru
“zirveye oynayanlar”,
“ara s›ra zirvedekileri
zorlayabilenler”, “ne en üste
ç›kabilenler ne de en kötüler
aras›nda yer alanlar” ve
“averaj tak›mlar›” fleklinde
dört kategori uydurulacak
olursa, bu kategoriler
aras›nda fazla gidip gelen
biri olmazd›. Belki baz›
averaj tak›mlar› bu
kimliklerinden kurtulma
emareleri gösterirdi. Mesela
kimi zaman ne yukar› ç›kan
ne afla¤› inen tarzda
tak›mlardan birkaç› zirvedeki
tak›mlara ufak sürprizler
Onur
Erdem
TamSaha
82
TamSaha
83
Hepsi bir ilkin peflinde
Hepsi bir ilkin peflinde
Euro 2012 elemelerinde
son düzlüğe girilirken,
daha önce hiçbir büyük
turnuvada boy
gösterememiş dört ülke,
tarihlerinde yepyeni birer
sayfa açmak için umutlu
bekleyişlerini sürdürüyor.
kalk›flt›? ‹ncelemeye, alfabetik
s›raya göre gidecek olursak
B Grubu’ndan, Ermenistan ile
bafllayabiliriz.
Ermenistan
Ermenistan Devleti
ba¤›ms›zl›¤›n› kazanana
kadar Ermeni futbolunun en
büyük baflar›s›, Ararat Erivan
tak›m›n›n 1973’te SSCB’de
hem lig hem de kupa
flampiyonlu¤unu yaflamas›,
ertesi sezon da fiampiyon
Kulüpler Kupas›’nda çeyrek
final oynamas› ve elendi¤i
Bayern Münih’i -ki daha
sonra kupay› da onlar
alacakt› zaten- Erivan’da 1-0
ma¤lup etmesiydi. Ancak
SSCB’nin da¤›lmas› sonras›
ne Ermeni kulüpleri bu
baflar›n›n yan›ndan
geçebilecek nitelikte bir
baflar› kazanabildi ne de
yeni kurulan Ermenistan
Millî Tak›m› futbol
kamuoyunda sayg›yla
karfl›lanacak türden neticeler
elde edebildi. Bugüne kadar
(Euro 2012 elemeleri hariç)
dörder Avrupa ve Dünya
fiampiyonas› elemesine
kat›lan Ermeniler, bu süreçte
yapt›klar› 82 maç›n sadece
11’ini kazanabilirken (dördü
Andorra’ya karfl›) 20 maçta
berabere kald›, 51
maçtaysa sahadan
ma¤lubiyetle
ayr›ld›.
Bu maçlarda 54 gol
atarlarken
kalelerindeyse
144 gol gördüler.
Yendikleri
ekiplerden en
güçlüleriyse
Polonya ile
Belçika’yd›.
Sekiz elemeden
üçünde grup
sonuncusu olurken,
dört kez gruplar›n›
sondan ikinci
bitirebildiler ve
sadece bir kez
gruplar›nda sondan
üçüncü s›rada yer
alabildiler (Fransa
‘98 elemelerinde).
Tüm bu olumsuz
flartlar göz önüne
al›nd›¤›nda,
Ermenistan’›n
Rusya, Slovakya,
‹rlanda Cumhuriyeti,
Makedonya ve Andorra ile
birlikte yer ald›¤› Euro 2012
elemeleri B Grubu’nda
Makedonya’y› dördüncülük
için zorlamas›ndan baflka bir
fley beklenmiyordu.
‹lk maçlar›nda kendi
sahalar›nda ‹rlanda’ya tek
golle teslim olmalar›n›n
ard›ndan da bu beklentiler
pekiflmiflti. Bir sonraki maçta
deplasmanda Makedonya’yla
90+6’da yedi¤i golle 2-2
berabere kalan Ermenistan
as›l sürpriziyse üçüncü
maç›nda evinde Slovakya’y›
3-1’le geçerek yapt›.
Ard›ndan Rusya’ya Erivan’da
geçit vermeseler de
St. Petersburg’da
direnemediler belki ama
Slovakya’y› deplasmanda,
hem de 4-0 gibi kendi
tarihlerinde görmeye al›fl›k
olmad›klar› bir skorla
devirmeleri, onlar› son
dönemece iddial› bir
biçimde getirdi.
Ermenistan’›n son iki maça
girilirken sekiz maçta 14
puan› bulunuyor ve üçüncü
s›radalar. ‹rlanda ise bir puan
fazlas›yla ikinci durumda…
E¤er Ermeniler 7 Ekim’de
Erivan’da Makedonya’y›
devirebilirlerse son maçta
Dublin’de ‹rlanda ile
ikincilik için adeta bir
play-off oynayacak.
Baflar›rlarsa sonras›nda ifl
hakiki play-off’a gelecek.
‹flleri tabii ki çok zor ama
Slovakya önünde
gerçeklefltirdikleri mucizeleri
düflünüp de “acaba”
demeyen futbolseverler de
neredeyse yok denecek
kadar az.
Estonya
Estonya’n›n futbol tarihinde,
SSCB döneminde herhangi
bir kulüp tak›m› taraf›ndan
elde edilmifl bir baflar› dahi
yoktu. Ba¤›ms›zl›klar›n›
kazand›ktan sonra da ifle bir
bak›ma s›f›rdan bafllad›lar.
Ancak o s›f›r noktas›ndan
çok da yukar›lara
ç›kamad›lar. Euro 2012
elemelerine kadar, Dünya ve
Avrupa fiampiyonalar› için
dokuz kez elemelere
kat›lm›fllard› ve bunlardan
sadece Almanya 2006
elemelerinde gruplar›nda üç
tak›m› gerilerinde
b›rakabilmifllerdi (ki onlar›n
ikisi Liechtenstein ve
Lüksemburg’du). Dokuz