Basic HTML Version
Anadolu’nun ihtilâlcisi
Trabzonspor Tarihi
ürkiye ‹dman Cemiyetleri ittifak›-
n›n kurulmas› ve Türk sporunun
bu ilk örgütünün tüm Anadolu’ya
yay›lmas›, Trabzon’da da etkisini
göstermiflti. Bu etki sonucu yeni
yeni kulüpler kurulmaya bafllan-
d›. ‹dmanoca¤›, ‹dmangücü, Nec-
miati’den sonra Trabzon Lisesi
bünyesinde Lise ad›n› tafl›yan ye-
ni bir kulübün kurulmas›yla kulüp
say›s› 4 olmufltu. 1923 y›l›ndan
sonra Trabzon’da ‹dmanoca¤› ve
‹dmangücü aras›nda büyük bir re-
kabet bafllam›flt›. Bu öyle bir reka-
betti ki, Trabzon sanki Ocakl›lar,
Güçlüler diye ikiye ayr›lm›flt›.
Trabzon’da futbolun bu iki tak›m
aras›ndaki rekabetten yüceldi¤i
söylenebilir. Rekabet zamanla öy-
lesine büyük boyutlara vard› ki,
Trabzon’un Türkiye liglerinde geç
temsil edilmesine bile sebep oldu.
Ne var ki iki kulüp aras›ndaki çe-
kiflmenin, flehrin futbolundaki ka-
liteyi de her geçen gün artt›ran bir
faktör oldu¤u da göz ard› edile-
mez.
1923’te Trabzon’da ilk resmi lig
maçlar› oynanmaya baflland›. ‹lk
sezon ‹dmanoca¤› flampiyon olmufltu. Bunu 1923-24, 1924-
25 sezonlar›nda Lise tak›m›n›n arka arkaya flampiyonluklar›
izledi. 1925’te yine ‹dmanoca¤› flampiyonlu¤u elde etti. ‹d-
manoca¤› ile ‹dmangücü aras›ndaki büyük rekabet
1930’dan sonra had safhaya ulaflt›. 1929-30’dan sonra 5
kez arka arkaya ‹dmanoca¤›’n›n flampiyon olmas›ndan son-
ra 1934-35 sezonundan itibaren ‹dmangücü tak›m› tam 7 y›l
arka arkaya flampiyon olarak bu iki tak›m aras›ndaki rekabe-
ti büsbütün alevlendirmiflti.
Bu arada Trabzon’da yeni kulüpler de kuruluyordu. 1938’de
Do¤an Gençlik, 1941’de Akçaabat Gençlik), 1950’de Sür-
mene’de kurulan Sürmene Gençlik, 1952’de ayn› ilçede ku-
rulan Zafer Gençlik, 1953’te kurulan Yolspor ve 1955’te ku-
rulan Yal›spor bu tak›mlar›n bafl›nda geliyordu.
1930’larda bafllayan ‹dmanoca¤›-‹dmangücü rekabeti hiç
aral›ks›z 1960’l› y›llarda olanca fliddetiyle devam ediyordu.
Ocakl› ve Güçlü olmak Trabzon’da adeta bir spor mezhebi
haline gelmiflti. En kötü sezonlarda bile rekabetlerinden hiç-
bir fley kaybetmiyorlard›.
Asl›nda bu büyük rekabetten en kârl› Trabzon futbolu ç›k›yor-
du. Öncelikle flehirde futbol tutkusu körüklenmiflti. Bu büyük
rekabetten do¤an büyük iddia Trabzon’da büyük y›ld›zlar›n ç›k-
mas›na neden olmufltu. Ancak, Trabzon insan›n›n al›n yaz›s›
olan gurbetçilik 1930’lu y›llarda Trabzon’daki futbol y›ld›zlar›-
n›n kaderine tesir etmiflti. Pek ço¤u yüksek ö¤renim u¤runa ana
kucaklar›n›, baba ocaklar›n› terk etmek zorunda kald›lar. Gittik-
leri ‹stanbul ve Ankara’da sürdürdükleri futbol yaflamlar›nda
gerçekten büyük y›ld›z oldular. Bir Hasan Polat ve kardefli Ali
Polat Ankara Gençlerbirli¤i’nde, bir Selim Sat›ro¤lu, Ahmet
Karl›kl› Galatasaray’da, bir Taka Naci, Zekeriya Bali Fenerbah-
çe’de, Nazmi Bilge Befliktafl’ta y›ld›z futbolcu oluverdiler.
1962-63 sezonunda her ilde bir flehir tak›m› kurulmas› öngö-
rülmüfltü. Zaman›n Futbol Federasyonu Baflkan› Orhan fieref
Apak, Türkiye liglerini güçlendirmek ve tüm yurda yaymak
amac›yla bir seferberlik bafllatm›flt›. Her ilde bir futbol tak›m›
kurup Türkiye liglerinde yer almas› seferberli¤i büyük bir h›zla
devam ediyordu. Trabzon elbette ki bunun d›fl›nda kalamazd›.
Yaln›z bir flehir kulübü kurulmas›n›n en zor oldu¤u illerin ba-
fl›nda kuflkusuz Trabzon gelmekteydi. ‹dmanoca¤›-‹dmangücü
rekabeti Trabzon futboluna öylesine hâkimdi ki, bu iki kulübün
bir çat› alt›nda toplanmas›na imkân yoktu. Nitekim böyle bir
giriflimde bulunmak isteyen bir avuç idealistin daha ilk çal›fl-
malar›nda bunun imkâns›z oldu¤u gerçe¤i bir kez daha anla-
fl›lm›flt›.
Tüm Trabzonlular, Trabzonspor ad›yla bir kulübün kurulmas›-
n› yürekten arzuluyor, ancak bu ifli bir türlü gerçeklefltireme-
menin ezikli¤ini yafl›yorlard›. Yetkililerin de araya girmesi, so-
nucu pek de¤ifltirmiyordu. Ocakl›lar da Güçlüler de yeni kuru-
lacak kulüpte kendi isimlerinin, hatta renklerinin hâkim olma-
s›n› istiyorlard› ve bu konuda en ufak bir fedakârl›kta bulunmu-
yorlard›. Her gün, her akflam toplant› üstüne toplant› yap›l›yor-
du. Bazen tam bir anlaflma zemini ortaya ç›k›yor, ama yine en
ufak bir ayr›nt› her fleyi berbat ediyordu. Havaya silahlar at›l›-
yor, karakollara, hatta mahkemelere kadar uzanan olaylara
rastlan›yordu. Öte yandan Futbol Federasyonu’nun il kulüple-
ri için tan›d›¤› sürenin de sonu yaklafl›yordu.
21 Haziran 1966 tarihinde ‹dmanoca¤›; Mart›spor ve Y›ld›zs-
por’un da kat›l›m›yla sar›-k›rm›z› renkler alt›nda Türkiye 2. Li-
gi’ne al›nd›. Ancak resmi bir yaz›, süresi içinde ilgili yere teb-
li¤ edilmedi¤i için ‹dmanoca¤›’n›n 2. Lig’de oynamas› durdu-
ruldu. Bu tarihten yaklafl›k 1 ay sonra 20 Temmuz 1966’da bu
kez ‹dmangücü, Karadenizgücü, Mart›spor ve Yolspor’un kat›l-
mas›yla Trabzonspor k›rm›z›-beyaz renklerle kuruldu. Ne var
ki ‹dmanoca¤› buna karfl› ç›kt›. Dan›fltay’da açt›¤› davayla yü-
rütmeyi durdurma karar› al›n›nca ortal›k yine kar›flt›. Trab-
zon’daki gergin durum üzerine araya zaman›n Beden Terbiye-
si Genel Müdürü Ulvi Yenal girdi. Ulvi Yenal, ‹dmanoca¤› ve
‹dmangücü’nün birleflmemeleri halinde iki kulübün de Türkiye
2. Ligi’ne al›nmayaca¤›n› bildirdi. Bu durum Trabzon’da ve her
iki kulüp çevresinde “flok” etkisi yapm›flt›. Birleflmeleri büyük
sorun olan bu iki kulübün, birleflmemeleri halinde Trabzon,
Türkiye liglerinde temsil edilemeyecekti. Geceli gündüzlü ya-
p›lan ve büyük tart›flmalara neden olan toplant›lar sonunda 2
A¤ustos 1967 günü ‹dmanoca¤› ile ‹dmangücü birleflmesi ger-
çekleflti ve Trabzonspor; ‹dmanoca¤›, ‹dmangücü, Karadeniz-
gücü ve Mart›spor’un birleflmesiyle ortaya ç›kt›.
Bütün resmi ifllemler tamamland›ktan sonra s›ra gelmiflti Trab-
zonspor’un renklerine. Renk bulmak öyle kolay olmad›. Trab-
zon’da uzun y›llar süren ‹dmanoca¤›-‹dmangücü rekabetinde
sar›-k›rm›z› ve yeflil-beyaz renkler hâkimdi. Trabzonspor’un
renkleri bu renklerin d›fl›nda olmal›yd›. Trabzon’u ve Karade-
niz’i simgeleyen renkler aran›yordu. Bu konuda yar›flma aç›l-
mas› da gündeme geldi, ancak sonra vazgeçildi. Dönemin Fe-
derasyon Baflkan› Orhan fieref Apak sorunu çözmeye çal›fl›r-
ken, Beden Terbiyesi Genel Müdürü Ulvi Yenal’›n makam›nda
toplanan taraflar iki kulübün renklerinden farkl› bir rengin se-
çilmesi üzerinde yo¤un tart›flmalar gerçeklefltirdi. Yaflanan ge-
liflme üzerine sabr› taflan Yenal iki kulübün temsilcilerinden bi-
rer renk seçmesini talep etti. Böylelikle ‹dmanoca¤› grubu “ko-
yu bordo”, ‹dmangücü ise “aç›k mavi” üzerinde görüfl bildirdi.
Sonuçta Trabzonspor’u kuran iki köklü kulüp, renk konusunu
“bordo-mavi” diye karara ba¤lad›.
Sonras› bafll› bafl›na bir destan. 1974’te o günkü ad›yla 1. Lig
olan bugünün Süper Lig’ine ad›m atan Trabzonspor, ikinci se-
zonunda flampiyonlukla tan›flt›. Bu baflar›s›n› 6 kez tekrarlayan
bordo-mavili tak›m, ligimizde ‹stanbul tak›mlar› d›fl›nda flampi-
yonlu¤u bulunan tek tak›m unvan›n› 2010’a kadar tafl›d›. Bor-
do-mavili tak›m›n müzesinde ayr›ca 8 Türkiye Kupas›, 5’i üst
üste olmak üzere 7 Cumhurbaflkanl›¤› Kupas›, 1 Süper Kupa ve
5 Baflbakanl›k Kupas› bulunuyor.
8
9
T
Kökü oldukça eskiye dayanan Trabzon futbolunda
ilk resmi maçlar 1923’te oynanmaya bafllar.
O y›llardan itibaren bafllayan ‹dmanoca¤›-
‹dmangücü rekabeti Trabzonspor’un do¤uflunu
geciktirse de flehirdeki futbolun sa¤l›kl› bir biçimde
geliflmesini sa¤lar. 1967’deki birleflmeyle kurulan
Trabzonspor, 1974’te yükseldi¤i o zamanki ad›yla
1. Lig’de tam 6 flampiyonluk elde eder ve Türk
futbolunun dört büyü¤ünden biri olur.