Basic HTML Version
frika’n›n güneydo¤usunda, gü-
nümüzde Mozambik olarak bi-
linen ülke, 1975’e kadar Porte-
kiz’in denizafl›r› topra¤› statü-
sündeydi. Resmi ad› da “Porte-
kiz Do¤u Afrikas›” diye geç-
mekteydi. Bugünkü Mozam-
bik’in baflkenti olan Mabuto
flehri de 1975 öncesinde Lou-
renço Marques olarak an›lmak-
tayd›. 25 Ocak 1942’de, söz
konusu Lourenço Marques ken-
tinin yoksulluktan k›r›lmakta
olan mahallelerinden birinde,
Angolal› melez bir baba ile
Mozambikli siyah bir annenin
bir erkek çocuklar› dünyaya
gelmiflti. Do¤an bu minik bebe-
¤in çeyrek as›r içerisinde do¤-
du¤u kentin, ülkenin hatta k›ta-
n›n gururuna dönüflece¤ini,
hatta hatta bölgeyi uzaktan yö-
netmekte olan Portekiz’in bile
uluslararas› düzeyde ad›n› en
müspet biçimde duyuran bir-
kaç kifliden biri olaca¤›n› elbet-
te annesi ve babas›n›n o gün-
den kestirmesine imkân yoktu.
Hikâyenin ac›kl› taraf› flu ki,
“Eusebio” ad› verilen bu bebe-
¤in anne ve babas›, çocuklar›
için onun dünya çap›nda flöh-
rete ve sevgiye mazhar olaca¤›
bir istikbal tahayyül etmeyi b›ra-
k›n, çocu¤un bir sonraki gününü
nas›l geçirece¤ini düflünmekten
korkacak kadar fakir durumdayd›.
Eusebio’nun kendisinden büyük
üç kardefli daha vard› ve alt› kiflilik
aile, kar›nlar›n› zar zor doyurabil-
mekteydi.
Yokluk içinde futbol
oynama çabalar›
Küçük Eusebio için hayat›n getirdi-
¤i zorluklar, sekiz yafl›na geldi¤in-
de babas› Antonio’yu tetanos has-
tal›¤› nedeniyle kaybetmesi sonu-
cunda kat kat daha artacakt›.
Onun ve kardefllerinin bak›m›ndan
art›k sadece anneleri sorumluydu
ve zaten zor geçinmekte olan bir
aileyi, 1950’li y›llardaki bir Afrika
sömürgesinde siyah bir kad›n›n
idare edebilmesi belki de hayatta
karfl›lafl›labilecek güçlüklerin en
büyü¤üydü. Anne Elisa çal›fl›p
elinden geleni yapmaya çal›flt›ysa
da gün içinde çocuklar bir bak›ma
kaderlerine terk edilmekteydi. Eu-
sebio’nun kaderinde yazan da pek
tabii ki futboldu.
Eusebio için top oynamak, büyük
bir tutkuydu. Lâkin “top” dediysek
ak›llara meflin yuvarlak gelmesin!
Küçük Eusebio’nun okulu ast›¤›
günlerde bafllayan futbol hayat› bu
ilk döneminde genellikle teneke
kutular› tekmelemekten ibaretti.
Oynan›lan saha da elbette bofl ar-
salar ve ara sokaklard›. Ancak in-
sandaki futbol yetene¤i eflsiz olma-
yagörsün, kendisini belli etmesi
için p›r›l p›r›l sahalara ve g›c›r g›c›r
toplara ihtiyaç duymaz. Çok geç-
meden birlikte oynad›¤› arkadaflla-
r›na k›yasla afl›r› derecede yete-
nekli oluflu kendini belli eden Eu-
sebio, bunun üzerine mahallesin-
deki amatör tak›ma da davet edil-
miflti. Ancak bu tak›m›n dahi düz-
gün bir futbol topu yoktu, bunun
yerine çoraplar›n içini gazete par-
çalar›yla doldurarak “idare etme-
ye” çal›fl›yorlard›.
Eusebio’nun yetenekleri elbette
yokluklar içerisindeki bir mahalle
tak›m›nda oynamakla s›n›rlanacak
de¤ildi. Zaten çevresi de ona Por-
tekiz Do¤u Afrikas›’n›n bafll›ca ku-
lüplerinden birinde oynamas› ge-
rekti¤i yönünde telkinlerde bulu-
nuyordu. Nihayet 15 yafl›na geldi-
¤inde o da bu yönde karar ald› ve
Benfica’n›n Lourenço Marques flu-
besi niteli¤indeki Grupo Desportes
kulübünde oynamak için kulübün
altyap›s›na baflvurdu. Fakat ne hik-
metse o dönemde kendisiyle ilgile-
nilmedi ve o da Sporting’in kentte-
ki temsilcisi olan Sporting Louren-
ço Marques’in altyap›s›na kaydol-
du.
Ayn› dönemde Juventus ad›na böl-
gede bulunan bir scout taraf›ndan
da yetene¤i keflfedilen ve ‹talya’ya
götürülmek istenen Eusebio’ya bu
transfer için annesi Elisa’dan ge-
rekli izin ç›kmam›flt›. Eusebio 18
yafl›na geldi¤indeyse bu kez bir
baflka yetenek avc›s›n›n, eski Bre-
zilyal› futbolcu Jose Carlos Bau-
er’in radar›na tak›ld›. Genç oyun-
cunun müthifl sürati ve top tekni¤i
karfl›s›nda etkilenen Bauer, kulübü
Sao Paulo’yla irtibata geçerek Eu-
sebio’yu transfer etmelerini isteye-
cekti. Ancak Sao Paulo yöneticile-
ri Afrika’n›n güneydo¤usundan ne-
redeyse çocuk yaflta bir futbolcuyu
Brezilya’ya getirip oynatma fikrine
pek s›cak bakmad›. Bunun üzerine
Bauer’in görüfltü¤ü ikinci kifli, za-
man›nda Sao Paulo’da kendisinin
teknik direktörlü¤ünü yapan, o es-
nadaysa Benfica’y› çal›flt›rmakta
olan Macar teknik adam Bela Gutt-
mann oldu. Guttmann’›n eski ö¤-
rencisinin kendisine anlatt›klar›n›
ciddiye almas› üzerineyse Eusebi-
o’nun kariyerinde yepyeni bir say-
fa aç›lacakt›.
Film gibi bir transfer
Biraz yukar›da da de¤inildi¤i üzere
Portekiz’in iki büyük kulübü olan
Benfica ve Sporting, Portekiz Do¤u
Afrikas›’nda da kendilerine ba¤l›
yetifltirici olarak faaliyet gösteren
kulüplere sahipti. Eusebio da bun-
lardan, Sporting’e ba¤l› olan Spor-
ting Lourenço Marques’in formas›-
n› giymekteydi. Dolay›s›yla Benfi-
ca’n›n kendisini Sporting Lourenço
Marques’ten transfer etmesi, iki
ezeli rakibi bir kez daha karfl› kar-
fl›ya getirmiflti. Sporting kulübü,
oyuncunun kendi pilot tak›mlar›n-
da yetiflti¤ini öne sürerek bu trans-
fere flerh koymaya kalkm›flt›. An-
cak Sporting’in Eusebio’yu Liz-
bon’a getirip genç tak›m›nda oy-
natma teklifine karfl›l›k Benfica
ona iyi bir ücret karfl›l›¤›nda A ta-
k›m›nda oynamay› vaat ediyordu.
Yoksul bir ailenin ferdi için de bu
80
TamSaha
TamSaha
81
Futbol dünyas›n›n gelmifl
geçmifl en büyük
isimlerinden biri olan
Portekizli Eusebio da Silva
Ferreira, 5 Ocak’ta
geçirdi¤i kalp krizi
sonras›nda hayata veda
etti. Eusebio müthifl
futbolculu¤uyla sadece
Portekiz’i dünya
futbolunun önemli
güçlerinden birine
dönüfltürmekle kalmam›fl,
ayn› zamanda Avrupa
futbolunda siyahlar›n
kendilerini kabul
ettirebilmesinin de
öncülerinden olmufltu.
Onur Erdem
A
Eusebio
Ifl›¤›n bol olsun
Kara Panter