Basic HTML Version
‹flini çok iyi bilen ve yapan futbol
altyap› antrenörlü¤ü demek, küçük
yafl gruplar›na yönelik futbol e¤iti-
minin nas›l olmas› gerekti¤ini bi-
len e¤itimci demektir.
‹yi bir altyap› antrenörü, altyap›
e¤itimine bafllama yafl› olarak ka-
bul edebilece¤imiz 8’li yafllardan
itibaren, hareketleri mükemmel
derecede beceriye dönüfltürmenin
doru¤u olan 15’li yafllara de¤in her
aflamay› dönemsel olarak bilen ve
buna göre futbol temel teknik be-
cerilerini futbol oyunu karakterini
unutmadan ö¤retim becerilerine
dönüfltürebilen ve ö¤renme aç›s›n-
dan etkin olan kifli demektir.
Bunun yan› s›ra altyap› antrenörlü-
¤ü, çocuklar›n bilme ve ö¤renme
aç›s›ndan sihirli dönemler olarak
nitelendirilen kritik yafl dönemleri-
ni yakalayabilmek ve buna göre
uygun ö¤retim etkinlikleri gerçek-
lefltirebilmek demektir.
Dahas› çocuklar›n bedensel geli-
flim özellikleri do¤rultusunda baz›
motorik özellikleri gelifltirebilme
amaçl› etkinlikleri futbol oyunu
içinde veya oyuna yönelik kazan-
d›rabilme becerisi demektir.
Ve elbette çocuklar›n biliflsel (bil-
me, anlama, düflünme v.b) özel-
liklerini dikkate alarak temel taktik
düzeyden bafllamak üzere taktik
ö¤retim uygulamalar›n›, futbol
oyunu etkinlikleri içerisine yedire-
rek ö¤retim etkinlikleri düzenleye-
bilme yeterlili¤i demektir.
Altyap› e¤itimi sadece bir yafl gru-
buna özgü dahi olsa, o yafl grubu-
nun özelliklerini bilmek, alan bil-
gisine/futbol bilgi ve becerilerine
söz konusu yafl grubuna göre sahip
olmak, ö¤retim becerilerini edin-
mifl olmak çok uzun süreleri ge-
rektiren bir yeterlilik e¤itimini ge-
rektirir.
Altyap› e¤itimi denilen olgu en az
befl yafl grubu dönemi ve bu dö-
nemlere özgü oldukça büyük bir
e¤itim yeterlili¤i sahibi olmak de-
mektir.
Bu kadar emek, bu kadar zaman
ve bu kadar birikim gerektiren bir
meslek olmas› gereken
altyap› antrenörlü¤ü,
afla¤›da belirtilen temel
sorun nedeniyle asla iyi
bir konuma geleme-
mektedir.
Bilindi¤i üzere altyap›
antrenörlü¤ü, üstyap›
antrenörlü¤ü için bir
geçifl yeri ve basama¤›
olarak alg›lanmakta, bu
alg›ya göre yürütülmek-
tedir. Oysa altyap› an-
trenörlü¤ü bir e¤itim
uzmanl›¤› alan›d›r ve
üstyap› antrenörlü¤ün-
den farkl› bir aland›r.
Dolay›s›yla farkl› bilgi,
beceri ve özellikle ö¤-
retim becerisi gerektirir.
Altyap› antrenörlü¤üne
iliflkin günümüz alg›s›-
n›n tamamen de¤iflmesi
gerekir. Altyap› antre-
nörlü¤ü iflinin üstyap›
antrenörlü¤üne geçifl
için bir önkoflul ve ba-
samak olarak görülmesi, altyap›
antrenörlü¤ü alg›s›n› ve mesleki
statüsünü olumsuz etkilemektedir.
Önem ve de¤er atfedilmeyen hiç-
bir meslek grubu üretken ve verim-
li olamaz. Bir meslek grubuna
önem ve de¤er atfetmenin koflulla-
r› ise bellidir. Birincisi, her isteye-
nin o meslek grubunda yer alama-
mas›, ikincisi emek ve özellik ge-
rektiren bir ifl olmas› ve üçüncüsü
ise mesle¤in ve bu mesle¤i yapan-
lar›n de¤er görmesidir.
Bunun için yap›lacak fleyler belli-
dir. Altyap› antrenörlü¤ü bafll› ba-
fl›na bir ifl tercihi olmal› ve altyap›
antrenörü olacak kifli mesleki uz-
manl›k alan› olarak bu ifli tercih et-
mifl olmal›d›r. Profesyonel futbol
oynam›fl kiflilerin isterlerse altyap›
antrenörü olabileceklerini söyle-
yen ve bunu uygulamaya koyan
bir anlay›fl sa¤l›kl› bir anlay›fl de-
¤ildir. Keza buna benzer flekilde,
ilgili yüksekokul bölüm mezunlar›-
n›n da do¤rudan altyap› antrenörü
olabilmelerini sa¤layan anlay›fl da
do¤ru bir anlay›fl de¤ildir. Bu dü-
zenlemeye ancak bir flekilde itiraz
edilmeyebilir; o da yukar›da sözü
edilen kiflilerin mesleki tercihlerini
sonuna kadar altyap›da sürdürme-
yi kabul etmifl olmalar› kofluluyla.
Çünkü kifliler ancak bu durumda
altyap›lara yönelik donan›m ve uz-
manlaflma e¤iliminde olacakt›r.
Mesleki motivasyon unsuru ise alt-
yap› antrenörlü¤ü kategorisi içinde
düzenlenecek olan uzman antre-
nör, bafl antrenör v.b s›fatlara yük-
selmeler fleklinde olmal›d›r.
Altyap› antrenörlü¤ü öncelikle ter-
cihe dayal› ama mutlaka o ifli mes-
lek olarak seçmeye ve daha da
önemlisi o mesle¤i sürdürmeye da-
yal› bir yap›lanmaya dönüflmelidir.
Bu mesle¤i yapmaya kararl› olan-
lar çocuk ve gençlerin geliflim
özelliklerine yönelik “uygulamal›
futbol ö¤retim becerileri” içerikli
uzun süreli e¤itim programlar›na
tâbi tutulmal›d›r.
Federasyonun antrenör ve teknik
adam olmayla ilgili lisans sahibi
olma yönetmelik ve talimatlar› in-
celendi¤inde bir ço¤unda “altyap›-
larda çal›flm›fl olmak” maddesiyle
karfl›lafl›lmaktad›r. Oysa altyap›
antrenörlü¤ü, üstyap› antrenörlü¤ü
için bir staj yeri ve alan› olmama-
l›d›r. Federasyonun antrenörlük hi-
yerarflisi incelendi¤inde, lisans dü-
zeyleri hiyerarflik olarak alt düzeye
do¤ru indikçe çal›flma alanlar›n›n
da altyap›ya do¤ru kayd›¤› görül-
mektedir. Bu uygulama ve planla-
ma ilk bak›flta do¤ru gibi gelse de
altyap›lar›n kurumsallaflmas› ad›na
olumsuz rol oynayan bir yap›lan-
mad›r. Böyle bir yap›lanma, yani
altyap›lar›n üstyap›lara geçifl için
bir basamak olarak görülmesi ger-
çe¤i altyap›larda yaflanan e¤itim
alan›ndaki sorunlar›n önemli bir
nedeni olarak görülmelidir.
Konu sadece futbol olsa da altyap›
ve üstyap› alanlar› farkl› uzmanl›k
ve farkl› antrenör yeterlilikleri ge-
rektiren alanlard›r. Altyap› antre-
nörlü¤ü e¤itimci yeterlilikleri daha
öncelikli olan mesleki bir aland›r.
Çünkü bu mesleki alan-
daki temel amaç çocuk
geliflimine odaklanm›fl
bir amac› içermektedir.
Üstyap› denilen perfor-
mansa dayal› yar›flmac›
alan ise tamamen ticari
ve endüstriyel bir alan
olup, insan de¤erlili¤in-
den daha çok yap›lan
iflte en iyi olman›n ge-
reklerinin önem kazan-
d›¤› bir amac› içermek-
tedir.
Altyap› antrenörlü¤ü-
nün bilinçli bir meslek
tercihi ve meslek alan›
olarak çal›flma hayat›
boyunca seçilmifl olma-
s›n›n bafltan kabul gör-
mesini sa¤layacak “alt-
yap› antrenörlü¤ü yap›-
lanmas›”, altyap› antre-
nörlü¤ünü bafll› bafl›na
kendi içinde düzenle-
mekten geçer. Bunun
için gerçeklefltirilecek
hiyerarflik bir antrenör düzenleme-
si, altyap› antrenörlü¤ü bütünlü¤ü
içinde, stajyer altyap› antrenörü,
uzman altyap› antrenörü, altyap›
bafl antrenörü, altyap› e¤itim koor-
dinatörü v.b. flekillerde gerçeklefl-
tirilecek düzenlemelerle ilgilidir.
Günümüzde birçok altyap› antre-
nörü, üst yap›y› düflleyen antrenör-
lerden oluflmaktad›r. Bu da o an
için yap›lmakta olan ifli amaçlanan
ifl olmaktan ç›karmakta ve amaç
için gerçeklefltirilen ifl haline getir-
mektedir. Böyle bir ruh ve düflün-
ce hâli, mesleki alanda bireysel bir
geliflim motivasyonu olabilir ama
sa¤l›kl› bir futbol altyap› yap›lan-
mas›n›n önündeki en büyük engel-
dir. Bu koflullarda ve yap›da sür-
dürülen altyap› modelleri direkt
olarak futbol altyap› e¤itimini
olumsuz etkilemektedir. Kaç›n›l-
maz olarak böylesi bir yap›lanma
ülke futboluna da olumsuz yans›-
maktad›r. Birçok kiflinin “Bu kadar
kulüp ve bu kadar kulüp altyap›s›
var, neden iyi futbolcu yetifltiremi-
yoruz” sorusunu soruyor olma ne-
denlerinden birisi de budur.
Bundan dolay›d›r ki; “futbol altya-
p› antrenörlü¤ü” önemli ve de¤erli
bir uzmanl›k ve meslek alan› ol-
mal›d›r. Bunun için öncelikle alt-
yap› antrenörlerinin mesleki statü-
lerini de¤erli k›lacak uygulama,
onlar›n maafl ve ücretlerini artt›r-
maktan geçer. Bu konuda Türkiye
Futbol Federasyonu profesyonel
futbol gelirlerinden elde etti¤i ka-
zançlar›n bir k›sm›n› bu alana
yönlendirecek bir harcama kalemi
oluflturabilir. Kulüplerin altyap›
antrenörlerine ödeyece¤i ücrete
mutlaka bir düzenleme getirilmeli,
asgari ücret ödemesi düzenlemesi
sa¤lanmal›d›r. Bu ücretler altyap›
antrenör hiyerarflik s›n›flamas›na
göre de mutlaka de¤iflmelidir.
Tüm bu sorunlar afl›ld›ktan ve bel-
li bir düzeye gelindikten sonra fut-
bol altyap› antrenörlü¤ünün uz-
manl›k ve çal›flma alanlar› daha
öznel hale getirilmelidir. “Futbol
Altyap› Yafl Gruplar› Antrenörlü-
¤ü” flekliyle ifade edebilece¤imiz
bu yap›lanma, futbolun gelece¤i
aç›s›ndan mükemmel sonuçlar›
olacak bir “antrenör modeli” dü-
zenlemesidir. Bir futbol e¤itimcisi-
nin uzmanl›k alan›n›n sadece 8-9
yafl, 10-11 yafl veya baflka bir yafl
gruplar›ndan birisi olmas›, söz ko-
nusu yafl grubu antrenörünün mes-
leki yeterlilik düzeyini inan›lmaz
boyutlara tafl›yacakt›r. Belirli bir
yafl grubuna yönelik odaklanma ve
uzmanlaflma gereklili¤i bir antre-
nörün o yafl grubuna yönelik fut-
bol alan bilgisini, becerisini ve
özellikle de alan ö¤retim becerisi-
ni mükemmel düzeye ç›karacakt›r.
Günümüzde altyap›lardaki yar›fl-
ma gruplar›nda do¤al iflleyifl nede-
niyle buna benzer bir oluflum gün-
deme gelmekte, sezon boyunca
baz› antrenörler baz› yafl gruplar›
tak›mlar›n›n sorumlulu¤unu üst-
lenmektedir. Önemli olan bu iflle-
yifli kurumsal hâle getirmek ve an-
trenörlük statülerini de buna göre
belirlemektir (Örne¤in 8-9 yafl gru-
TamSaha
95
94
TamSaha