TamSaha 174. Sayı / Mayıs 2019

EFA, 1955 yılında kurulmasının ardından Avrupa çapında bir kulüpler turnuvası düzenlemek için kolları sıvamış ve aynı yıl içerisinde, kendi ülkelerinde şampiyon olan takımların katı- lacağı “Şampiyon Kulüpler Ku- pası” düzenlenmeye başlamıştı. Yine o sene içerisinde Avrupalı futbolseverler, UEFA’dan ba- ğımsız olarak düzenlenen ancak buna rağmen bir hayli ilgi göre- cek olan bir başka uluslararası futbol turnuvasıyla daha karşı- laşacaktı: Fuar Şehirleri Kupası. Adından da anlaşılacağı üzere bu turnuvaya, uluslararası fuar- lara ev sahipliği yapan şehirlerin takımları katılmaktaydı. Turnu- vanın organize edilmesindeki amaç da öncelikli olarak uluslararası ticaretteki trafiğin artmasına karınca kararınca bir katkıda bulunulmasıydı. Fuar Şehirleri Kupası da kısa çok geçmeden, beklenenden fazla ilgi görmeye başlayacaktı. Avrupa’da, Şampiyon Kulüpler Kupası öncesindeyse kulüpler düzeyindeki en önemli ulusla- rarası turnuva, Mitropa Kupa- sı’ydı. Orta Avrupa ülkelerinin takımları arasında oynanan ve 1927’de başlayan bu turnuvaya ilk etapta Avusturya, Macaris- tan, Çekoslovakya ve Yugoslav- ya’dan ikişer takım iştirak ederken, yıllar geçtikçe katılımcı sayısı da artmış ve düzenli olarak olmasa da İtalya, İsviçre, Romanya ve Bulgaristan gibi ülkelerden de takımlar bu turnuvada boy göstermişti. Şampiyon Kulüpler Kupası ve Fuar Şehirleri Kupası’nın Avrupa genelinde gördüğü ilgi, 1950’lerin başlarında Avrupa’nın önde gelen spor yazarlarının ortaya attığı ‘ulusal kupa şampiyonla- rını bir araya getiren bir turnuva’ fikrinin yenidenmasaya yatırıl- masına da yol açacaktı. Ancak UEFA’nın ilk başta ikinci bir turnuvanın organizasyonunu üstlenmeye çekimser kalması nedeniyle, bu işte bir hayli tecrübeli olan Mitropa Kupası Kupa Galipleri Kupası 32 33 Onur Erdem Organizasyon Komitesi devreye girecekti. Sonuçta bu komitenin yönetiminde, 1960-61 sezonuyla birlikte Kupa Galipleri Kupası’nın organize edilmesine başlanacaktı. Söz konusu sezonda düzenlenen ilk turnuvaya katılımsa açıkçası pek fazla olmayacaktı. Hâlihazırda zaten Avrupa çapında iki turnuva vardı. Keza Mitropa Kupası da oynanmaya devam ediyordu. Hal böyle olunca bir turnuvanın daha ortaya çıkması biraz kafaları karıştırmıştı. Ayrıca, aralarında Türkiye’nin de bulun- duğu bazı ülkelerde henüz ulusal kupa organizasyonuna da başlan- mamıştı. Dolayısıyla bu ülkelerin Kupa Galipleri Kupası’na bir temsilci göndermeleri zaten teknik olarak mümkün değildi. Netice itibarıyla, 1960-61 sezonunda 10 takımKupa Galipleri Kupası’na katıldı. Bunların dördü ön eleme turu oynadıktan sonra da sekiz takım, çeyrek f inalden itibaren klasik bir kupa formatında, çift maç eleme usulüyle mücadele ediyordu. Kupa Galipleri Kupası’nın ilk finalinde karşı karşıya gelecek taraflarsa, İtalya’dan Fiorentina ile İskoçya’dan Rangers olmuştu. Rangers, sırasıyla Ferencvaros, Mönchengladbach veWolverhamp- ton’ı eleyerek finale gelmişti. Fiorentina ise final yolunda Luzern ve Dinamo Zagreb’e üstünlük sağ- lamıştı. İki maç üzerinden oynanan finalin ilk ayağı, 17 Mayıs 1961’de Glasgow’daydı. Fiorentina, bu zorlu deplasmanda 12 ve 88. dakikalarda Luigi Milan’dan gelen goller netice- sinde 2-0 galip gelerek büyük bir avantaj elde etmişti. 10 gün sonra Floransa’da oynanan rövanşta da gol perdesini 13. dakikada Luigi Milan açıyor, 60. dakikada Alex Scott skora dengeyi getirse de bitime dört dakika kala İsveçli yıldız Kurt Hamrin’in fileleri havalandır- masıyla, mücadele 2-1 Fiorentina lehine sona eriyor ve Mor Menekşe- ler bu anlamlı kupanın ilk sahibi olarak tarihteki yerlerini alıyordu. Kupanın ikinci sezonuna gelindi- ğinde de son şampiyon Fiorentina bir kez daha finale kadar gidiyordu. Unvanlarını korumak için karşıla- şacakları rakipse Atletico Madrid’di. 10 Mayıs 1962’de Glasgow’un Hampden Park Stadı’nda oynanan finalde Joaquin Peiro, Atletico Mad- rid’i 1-0 öne geçirirken, ilk yarının ortalarında Kurt Hamrin’in golüyle Fiorentina beraberliği yakalamıştı. Karşılaşmanın geri kalanında başka gol olmayınca da mücadele 1-1’lik eşitlikle sona eriyor ve o günkü kurallara göre bir tekrar maçı zaruri hale geliyordu. Ne var ki organizas- yon tarihindeki en büyük çarpıklık- lardan biri de bu noktada yaşanacak ve söz konusu tekrar maçı için takvimde anca Eylül ayında yer bulunabilecekti. Haliyle araya bir sezon arası gireceği için, takımların kadrolarında da belirgin değişiklikler yaşanacaktı. Örneğin ilkmaçta Fiorentina formasıyla sahada yer alan Can Bartu, yaz transfer döneminde Venezia’ya gittiği için tekrar maçında boy gös- terememişti. Stuttgart’ta oynanan bu ikinci maçtaysa Atletico Madrid; Miguel Jones, Mendonça ve Peiro’dan gelen gollerle 3-0’lık rahat bir galibiyete imza atarak kupanın yeni sahibi oluyordu. Kupa Galipleri Kupası organizasyo- nunun UEFA çatısı altına alınması adına, kupaya katılan kulüpler ve bağlı oldukları federasyonlar ciddi bir ikna çalışması içine girmişti ve bunların arasında özellikle İtalya Futbol Federasyonu başı çekiyordu. Bunun neticesinde 1962 yılı içeri- sinde UEFA yetkilileri, turnuvanın 1963-64 sezonundan itibaren organizasyonunu üstleneceklerini duyuruyor ve kendilerine bağlı Bir devrin 2 numarası Avrupa futbolunda sezon sonun yaklaşırken en çokmerak edilen konuların başında, Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi’nde kimlerin zafere ulaşacağı geliyor. Geçmişteyse Avrupa futbolunun önemli bir kupası daha vardı. Sona erişinin üzerinden 20 yıl geçen Kupa Galipleri Kupası’nı, futbolseverlere kısaca hatırlatmak istedik. U Rangers kaptanı Eric Caldow ile Fiorentina kaptanı Albert Orzan, ilk Kupa Galipleri Kupası finalinin seremonisinde Kupa 2’yi en çok kazanan takım Barcelona olmuştu