TamSaha 174. Sayı / Mayıs 2019

futbollaWitschge’yi fazlasıyla doğruluyor. Bu arada yedekler arasındaki 21 yaşındaki Dolberg’i de unutmamak gerekiyor Ajax’lı gençlerin erken yaşta elde ettikleri olgunlukta, kulübün futbol akademisinin (De Toekomst) rolü büyük. 4-3-3 sistemini benimseyen Ajax’ta altyapıdaki çocuklara, oynamaları gereken futbolun ana hatları ve püf noktaları öğretilirken, ezbere bir futbol anlayışından çok, sorumluluk almaları ve bireysel yaratıcılık teşvik ediliyor. 1998 ila 2000 yılları arasında Ajax’ın U17 takımını çalıştıran Hector Chavero, görev yaptığı yıllarda Ajax’lı gençleri oyun içindeki sorunlar hakkında düşünmeye ve çözüm üretmeye yönelik yetiştirdiklerini belirtip, “Böyle bir eğitimvermek zorundaydık çünkü Ajax’ın oyun biçimi otomatikleştirilemez özellik taşıyordu. Oyun felsefemizde, hare- ket, alan ve koşu anahtar kelimeler. Böyle bir oyun felsefesinde futbol- cunun zeki olması çok büyük önem taşıyor” diyor. Ajax’ta çalışan (2011-2015) isimlerden biri olan Brian Tevreden ise “Oynadığımız futbolda hedef sürekli ileri gitmek. Ancak bunun nasılına futbolcuların karar vermesini istiyoruz. Ayrıca altyapılarda oyuncularımıza fazla- sıyla güven aşılıyoruz. Onları asla değiştirmeye çalışmıyoruz ” açıkla- masını yapıyor. Ajax’ın futbol felsefesi, genç yaştaki öğrencilerine böyle bir özgürlük sunarken, onların futbol zekâlarını geliştirecek, dolayısıyla futbol yara- tıcılıklarına katkı sağlayacak zemin de hazırlanıyor. Bu konuda Tevre- den şu açıklamayı getiriyor: “Her maç sonrası futbolcularla pozis- yonlarla ilgili olarak ‘İyi tercih yap- tınız mı?’, ‘Tercihiniz doğrumuydu?’, ‘Başka bir tercihte bulunabilir miy- diniz?’ şeklinde değerlendirme top- lantıları yapılır. İzlenen bu yöntemle aslında futbolcular düşünmeye sevk edilir. Eğer biz onlara ‘Böyle yapmalıydın’ şeklinde yaklaşıp, söylediklerimizi de tekrar ettirir- sek, oyuncuların entelektüel gelişi- mini sınırlamış oluruz.” Bu arada Tevreden’in dillendirdiği çok önemli bir uygulama daha var. O da futbolculara tanınan yanlış yapma özgürlüğü. Bu özgürlüğü Ajax’lılar, “Başarısızlıklar ve denemeler aslında yaratıcılığı ortaya çıkartıyor. Bunun için altyapı futbolcularına yanlış yapma hakkı tanıyoruz” şeklinde açıklıyor. Bu şekilde futbolcular, çok erken yaşlarda baskı stresinden uzakla- şıp, yanlış yapmalarının işin doğal bir parçası olduğunu hatta bazı artı değerleri ortaya çıkarmak için gerekli olduğunu öğreniyor. Michels ve Cruyff faktörü Ajax’ın futbol felsefesi Rinus Mic- hels’e ait. 2005 yılında vefat eden Michels, artık bu dünyada yaşa- masa da onun 1960’lı yılların ikinci yarısında Ajax Teknik Direktörüy- ken temellendirdiği futbol felsefesi hâlâ devam ediyor. “Toplu hücum, toplu defans” anlayışına dayanan total futbolun kurucusu olan Mic- hels, bu futbol anlayışını uzun top- larla oynayan İngiliz ve Almanlara karşı geliştirmişti. Michels’in futbol felsefesinde, şimdilerde herkesin dilinde olan ama o zamanlar için pek önemsenmeyen hatta dikkate alınmayan “topa hâkimiyet” çok önemliydi. Bu konuda Ajax’ta çalı- şanlar, “Top hâkimiyeti iki avantajı beraberinde getiriyor; hemalan olarak hemde psikolojik olarak rakibi domine etme fırsatı sağlıyor. Ayrıca rakibi topsuz bırakarak, demoralize de ediyorsun” ifadesini kullanıyor. Bu oyun anlayışında çok ince bir ayrıntı daha var; o da uygu- lanabilirlik için zeki futbolculara duyulan ihtiyaç. Ajax’ın altyapı- sında Michels sayesinde çalışma fırsatı bulan Chavero, “Michels, fut- bolcularda belli alışkanlıkları geliş- tirmek yerine, onların yaratıcılığını kullanmalarını isterdi. Ayrıca alt- yapı antrenörlerinden öğrencilere kulübün benimsediği ilkelere uygun mesajlar verilmesini de talep ederdi” görüşünü paylaşıyor. Michels’in kurguladığı, daha sonra Johan Cruyff’un geliştirdiği bu futbol anlayışı Ajax’ta devamediyor. 4-3-3 sistemine dayalı bu oyun tarzında, rakip sahada başlayan son derece agresif pres, oyun kurma aşama- sındaki paslaşmalar, saha içinde sürekli hareketlilik, bu şekilde oluşturulan alanlar ve hız, temel unsurlar olarak ön plana çıkıyor. Bugün ayakta alkışladığımız Ajax, aslında 2000’li yılların ilk 10 yıllık zaman diliminde eski ya da şimdiki başarılı günlerin çok uzağındaydı. Kulübün yanlış yönetilmesiyle baş- layan sorunlar, Ajax’ı ikinci sınıf bir takıma dönüştürmüştü. Bu zaman diliminde Ajax’ta teknik direktör olan Ronald Koeman’ın 4-3-3 siste- minden vazgeçmesi en büyük yan- lıştı. Ortaya çıkan bu tablo, Ajax’a gönül verenlerin pek hoşuna gitmi- yordu. Birilerinin el atması kaçınıl- mazdı. Bu kişi, tabiî ki, Cruyff oldu. 2010 yılında Cruyff, özünden sapmış olan Ajax’a yönetimkurulu üyesi sıfatıyla el atmasaydı, belki kırmızı- beyazlılar bugünleri göremeyecekti. Bu dönümnoktasını çok iyi kurgu- layan Cruyff, kulüp yönetimine ve altyapılara Marc Overmars, Edwin van der Sar, Stam, Dennis Berg- kamp, Wim Jonk, Frank de Boer, RichardWitschge gibi güvendiği isimleri yerleştirip, Ajax’ın eski başarılı günlerine dönmesini sağladı. Her ne kadar Cruyff, 24 Mart 2016 tarihinde bu dünyadan ayrılmış olsa da onun şekillendirdiği Ajax, şimdilik doğru yolda ilerliyor. Ancak 2000’li yıllardaki gibi bir sapma olduğunda, Ajax’ı bir kere daha ayağa kaldıracak bir Cruyff artık olmayacak! “Cruyff, Ajax’ın sembolüdür, imajı- dır, ruhudur” diyen Het Paroll gazetesinden Dick Sintenie, efsane Hollandalının 2010 yılında görev aldıktan sonra attığı adımların bugünlere gelinmesindeki önemini, “Ajax’tamazi her zaman varlığını sürdürüyor. Çünkü Cruyff’un bir stratejisi olarak, eski oyuncular kulübün her kademesinde görev yapıyor. Ve bu şekilde kulüp geçmişi, oyun anlayışı, değerleri genç nesillere öğretiliyor” cümlele- riyle dillendiriyor. Ajax için en büyük olumsuzluk, yetiştirdiği nitelikli isimleri kadrosunda tutamaması. Frenkie de Jong, FC Barcelona ile anlaştı; Ligt’ın da FC Barcelona yolcusu olabileceği konuşuluyor. Bu iki transferden Ajax’ın kasasına en az 150milyon euro para girecek. De Jong’un bedeli 85 milyon euro. Böyle bir olumsuz- luğu Ajax sürekli üretimyaparak çözmeyi hedefliyor. Takımdan ayrılacak De Jong’un yerini 19 yaşındaki Ekkelenkamp’ın alması bekleniyor. Ayrıca Noa Lang (19), Kik Pieri (18), Ryan Graven- berch (16) gibi isimler de yeni sezon için hazırlanıyor. Hollanda futbolu- nun bir başka efsane ismi Johann Neeskens’ın sözüyle Ajax değerlen- dirmemize son verelim: “Ajax Avrupa’daki büyük kulüplerin futbol akademisi oldu…” Ne kadar anlamlı bir ifade, değil mi? 44 45 Bir dönemin efsane oyuncuları Overmars ve Van der Sar şimdi yönetimkoltuklarında... Ekkelenkamp Ajax’ınmimarları Michels ve Cruyff