TamSaha 194. Sayı / Ocak 2021

10 ünya futbolunda görsel açıdan Brezilya’nın yeri neyse herhalde Avrupa futbolunda da Hollan- da’nın yeri odur. Hollanda fut- bolu dendiğinde hemen herkesin zihninde savunmadan çok hü- cuma ağırlık veren, sürekli gole odaklanan ve bu esnada izleyen- lerin gözünü de bir hayli okşayan bir futbol takımı canlanır. Lâkin bu görüntü itibariyle benzediği Brezilya’ya kıyasla biraz kısmet- sizdir Hollanda. Dünya Kupala- rında üç kez final oynadıysa da bumaçların hepsinde sahadan boynu bükük ayrılmış, Avrupa Şampiyonalarındaysa sadece bir kez gülebilmiştir. Yine de kulüp- ler düzeyinde Hollanda takımla- rının toplamda altı kez Şampiyon Kulüpler Kupası/Şampiyonlar Ligi, bir kez Kupa Galipleri Kupası ve dört kez de UEFA Kupası kazandığı düşünülürse, Hol- landa’nın Almanya, İtalya, İngil- tere, İspanya ve Fransa ile bir- likte Avrupa futbolunun en önde gelen altı ülkesinden biri oldu- ğunu (her ne kadar diğer beş ülkenin dünya şampiyonlukları bulunsa da) iddia etmek abartı sayılmayacaktır. Aslında Hollanda’nın Avrupa ve hatta dünya futbolu içerisinde böylesine önemli bir konuma gelmesi çok eskilere uzanmıyor. Millî Takımımızın 2022 Dünya Kupası grubuna ilk torbadan giren Hollanda, doğal olarak dünyanın futbol markalarından birisi. Geçmişte üç kez Dünya Kupası finali oynayıp kaybeden, 1988’de bir Avrupa Şampiyonluğu bulunan Portakallar, EURO 2016 ve 2018 Dünya Kupası finallerine katılamamıştı. Koeman yönetiminde başarılı işler çıkartan ve EURO 2020’ye yer ayırtan Hollanda, bundan sonra yoluna eski tanıdık Frank de Boer’le devam edecek. Hollanda Millî Takımı 11 Nitekim sadece yarım asır önce- sinde bile Hollanda, kıtanın vasat futbol ülkelerinden biri konumun- daydı. Şöyle özetleyelim... Hollanda’da ulusal futbol federas- yonu 1889’da kurulmuş, 1898’de ilk ulusal şampiyona düzenlenmiş, 1899’da da Hollanda Kupası oynan- maya başlamıştı. Ancak Hollanda Millî Takımı, 1974’te final oynadığı Dünya Kupası’na kadar sadece 1934 ve 1938’deki Dünya Kupalarına katılabilmiş, bunlarda da daha ilk maçlarda rakiplerine (ilkinde İsviçre, ikincisinde Çekoslovakya) yenilerek elenmişti. 1960’ta başla- yan Avrupa Şampiyonası’nda da ilk olarak 1976’da boy göstereceklerdi. Hollanda’nın 1970’lerden önce fut- bolda vasatı bir türlü aşamamasına dair en çarpıcı örnekse, 1964 Av- rupa Şampiyonası elemelerinde Lüksemburg tarafından 1-1 ve 1-2’lik skorlarla saf dışı bırakılma- sıydı. Üstelik, iki ülke arasındaki anlaşma gereği maçlardan biri Amsterdam, diğeri de Rotterdam’da oynanmıştı. Reynolds ve Michels etkisi Hollanda futbolununmakûs talihini değiştiren kırılma noktalarına gelinecek olduğundaysa iki tarihin altını çizmek gerekir. 1915 yılı ve 1964-65 sezonu. 1915 yılının önemi, İngiliz teknik adam Jack Rey- nolds’ın, Ajax’ın başına geçtiği yıl olmasıdır. Bugün futbolla ilgili birçok kaynakta, total futbolun to- humlarını eken kişi olarak anlatılan Reynolds, 1915’ten 1947’ye kadar çeşitli aralıklarla toplam 25 yıl Ajax’ı çalıştırmış ve görevde olduğu süre içerisinde dönemin Orta Avrupa futbolundan etkilenerek takımına savunmada ve hücumda toplu olarak hareket etme anlayışını aşılamaya çalışmıştı. Ancak Reynolds’ın yaptığı bir kıvıl- cımyakmaktan ibaretti zira total futbolun öncülü niteliğindeki bu anlayış henüz Hollanda futbolunun geneline sirayet etmemişti. Bu nok- tadaki önemli kırılma noktasıysa 1964-65 sezonu olacaktı. O sene hem saha kenarında Hollanda fut- bolunun çehresini değiştirecek olan Rinus Michels, Ajax’ın başına geçe- cek hemde mevzubahis değişimi saha içinde yönetecek kişi olan Johan Cruyff da Ajax’ın A takımına yükselecekti. Michels’in Ajax’taki futbolculuk ka- riyerinin ilk senesi, Jack Reynolds’ın yine bu kulüpteki son senesine denk gelmekteydi. Birlikte tek bir sezon geçirmiş olsalar da Rey- nolds’ın Michels üzerindeki etkisi büyük olmuştu ve genç oyuncu, ilerde teknik adamlık yaparsa Rey- nolds’tan öğrendiklerini geliştirerek uygulamayı da henüz o yaşında ka- fasına koymuştu. Dolayısıyla Mic- hels, 1965 yılının başlarında, futbolu bıraktıktan yedi sene sonra Ajax’a teknik direktör olarak döndüğünde de daha sonraları “total futbol” olarak anılacak bu oyun anlayışı üzerinde çalışmalara başlamıştı. Happel’in Feyenoordmucizesi Öte yandan Hollanda futbolundaki kalkınmanın sadece Ajax, Michels ve Cruyff üçgenini temel aldığını söylemek, dönemin bir başka güçlü ekibi Feyenoord’a ve onun Avus- turyalı teknik adamı Ernst Happel’e büyük haksızlık olacaktır. 1968 ya- zında Avusturyalı teknik adama takımlarının yeni patronu olmasını öneren Feyenoordlu yöneticilerin bu teklifinin Happel tarafından kabul edilmesiyle birlikte de Hol- landa futbolu tarihinde yeni bir dö- neme girilecekti. Happel kendisine duyulan güveni boşa çıkarmak bir yana görev süresi boyunca bekle- nenden fazlasını da yaptı diyebiliriz. İlk sezonunda takımına bir anda sihirli değnek dokundurmuşçasına etkili olan Happel, ligde Feyenoord’u Ajax’ın üç puan önünde şampiyon- luğa taşırken kupada da finalde PSV Eindhoven’ı geçerek ikinci zafere ulaşıyordu. Hollanda’nın ilk büyük zaferi de Happel’in Feyeno- ord’undan geldi. Happel’in ekibi finalde İskoç şampiyonu Celtic’i D Hollanda futbolunu ayağa kaldıran iki adam; Rinus Michels ve Johan Cruyff Portakal tadını buluyor