TamSaha 197. Sayı / Nisan 2021

COVID-19 salgını nedeniyle Avrupa futbolunda daha önce hiç görülme- miş ertelemeler oldu ve fikstür planlamaları yapıldı. Bunlarla ilgili olarak da birçok tartışma yaşandı. Mevcut planlamalar nedeniyle 11 Temmuz 2021 tarihinde başlaya- cak Avrupa Şampiyonası finalle- rine kadar neredeyse kesintisiz olarak futbol oynanacağını söyle- yebiliriz. Dahası, 2021-22 sezonuna başlamadan verilecek aranın takımlara ve futbolculara ne kadar yeterli olacağı da ciddi bir polemik konusu. Mümkün olduğunca çokmüsaba- kayı tamamlama ve ertelenen turnuvaları bir an önce bitirmeye yönelik planlamalarda, oyuncula- rınmüsabaka ve dinlenme aşama- ları arasında sağlıklı bir dengenin gözetilmesi artık daha da önemli bir hale geldi. Güncel müsabaka programlarının, özellikle Avrupa’nın en iyi kulüple- rinde forma giyenmillî oyuncular üzerinde oluşturduğu çok büyük yük, spor bilimcileri arasında hararetli biçimde tartışılıyor. Unutulmamalıdır ki çok sayıda müsabaka varsa, ulusal ve uluslar- arası birçok seyahat de olacak demektir. Buna ilâveten, sürekli hareket halinde olmak bazı oyuncular üzerinde çeşitli olumsuz etkilere neden olur ve olacaktır. Aslında futbolcular, oyun sırasında fiziksel zorlanmalar yaşayabilirler ve dinlenme aşamasında yapılacak bir yolculuk bu önemli aşamanın daha da kısalmasına yol açabilir. Profesyonel futbolcular temelde buna alışkındır, ancak stres faktörü aşırı derecede yükselirse, bu durum sakatlıkların sebepleri arasında sayılabilir. * * * Üst düzey kulüplerde ve millî takımlarda elbette profesyonel destek ekipleri vardır ama her oyuncunun bu tür hizmetlere erişimi olamayacağını da göz önünde bulundurmak gerekir. Özellikle yaşı genç oyuncular hem fiziksel hemde zihinsel açıdan çok fazla stres yaşayabilirler. Söz konusu futbolcular ihtiyaç duydukları yeterli dinlenme zamanını da bulamayabilirler. Burada dikkate alınması gereken en önemli faktörlerden birisi sakatlık geçmişidir . Sakatlığın meydana gelmesi üzerinde belirle- yici bir etkiye sahip olan faktör, sporcunun bireysel ön koşullarıdır. Yorgunluk direnci gibi bu tarz içsel risk faktörleri, oyuncunun ön ko- şullarını şekillendirir. Sakatlığın kendisi de en büyük yeniden sakatlanma riskidir. Aynı sakatlık tekrarlamasa bile, önceki sakatlık diğer sakatlığın temelini oluştura- bilir. Örneğin, birçok diz yaralan- ması genellikle aynı taraftaki uyluğun arka tarafında bir başka yaralanmaya neden olabilir. Sporcunun bireysel sakatlık geç- mişi de önleyici girişimlere dâhil edilmelidir. Bu nedenle sakatlan- malar spora özgü, gereksinime özgü ve bireyseldir. Bunun için, performans gelişiminde tükenmiş- lik sendromunu, sezon boyunca fiziksel stres parametrelerinin gelişimini ve değişimini göz önüne alarak, durum tespiti yapmak çok önemlidir. * * * Günümüzde profesyonel futbolun ekonomik, sosyolojik ve kültürel olarak her toplum için büyük önem taşıdığı tartışılamaz. Küreselleşme toplumun her alanında kendine yer edinmiş, dünyanın her köşe- sine ulaşmış ve son derece geliş- miş iletişim teknolojileri sayesinde sporcular hiç olmadığı kadar “görünür” hale gelmiştir. Bu geliş- meler, en üst düzey oyuncular için aşırı yüklere sebep olmuştur. 1970’lerde Avrupa’nın en üst düzeydeki takımları, sezon başına yaklaşık 40maç oynarlardı. Vigo Üniversitesi’nden Profesör Carlos Lago-Peñas, 2019 yılında futbolun gelişimiyle ilgili yaptığı çalışma- sında, bize Barcelona’nın 2018-19 sezonunda 60’ı resmî olmak üzere, ortalama 4.5 günde bir maç oyna- dığını ve 250’den fazla antrenmanı tamamladığını söylüyor. Uluslararası Profesyonel Futbolcu- lar Birliği (FIFPro) tarafından 2019 yılında bu konu hakkında yayınla- nan bilgiler de dikkate değer. Bazı takımlardaki futbolcuların bir se- zonda yaklaşık 80maça çıktığına, bu sayının aynı ligde başka ekip- lerde forma giyen diğer meslektaş- larınınmaç sayısının neredeyse iki katı olduğuna dikkat çekiliyor. Bu da günümüzde Avrupa’nın en büyük 5 liginde 60maçın altında oynayan profesyonel oyuncuların ya sakatlandıkları ya da takımları- nın kupa ve millî takımlarının kadrolarına dâhil olamadıkları ve turnuvaların final aşamalarına kalamadıkları anlamına geliyor. Çoğu profesyonel oyuncu, maç trafiğinin yoğunlaştığı dönemde karşılaşmaların arasında beş gün- den daha az dinlenme süresi geçirebiliyor. Müsabakalardan kaynaklanan fi- ziksel zorlanmalara ek olarak, Av- rupalı olmayan futbolcular, kendi ülkelerindeki maçlara gittiklerinde iklimve saat değişiklikleri de dâhil olmak üzere büyük seyahat zor- luklarıyla karşı karşıya kalıyorlar. İngiltere Premier Ligi’nde Totten- ham’dan Son Heung-Min, 2018-19 sezonunda kulübü ve ülkesi Güney Kore için toplam 78maç oynadı. Bu süre zarfında millî takımı için 110 bin 600 kilometre uçtu. Kış dö- neminde hiç izin yapamadı, sezon sonunda ise 22 gün izin alabildi. Diğer bir örnek ise Liverpool’dan Brezilyalı kaleci Alisson Becker. Sezonda 72 maça çıktı, kışın hiç izin yapmadı ve sezon sonunda 23 günlük tatili oldu. Kendi ülke- sindeki millî takımmüsabakaları için 80 bin kilometre uçtu. Söz konusu sezonda İngiltere Pre- mier Lig takımlarından Chelsea’de forma giyen Eden Hazard, aynı dönemde 73 maç oynadı, kışın izin kullanamadığı sezon sonunda 21 gün tatil yaptı. Belçika Millî Takımı’nınmaçları için sadece 27 bin 600 kilometre uçtu. Klopp ve Guardiola’nın uyarıları Liverpool Teknik Direktörü Jürgen Klopp, Mayıs 2019’da düzenlediği bir basın toplantısında “Oyuncula- rın performanslarıyla daha iyi başa çıkmayı öğrenmezsek, sakatlıklar nedeniyle oyuncular yok olacak ve bu özel futbolcular olmadan bu harika oyun artık eskisi gibi ol- mayacak” uyarısında bulunmuştu. Pep Guardiola ise, 6 Temmuz 2019’da düzenlediği basın toplantı- sında, takımınınmaç programı nedeniyle, oyuncularının perfor- manslarını koruyup koruyamaya- cağına dair uzun süreli endişeleri olduğunu söyledi. Çünkü Manc- hester City Menajeri, oyuncuların beklenen performansı sergileye- bilmeleri için daha fazla dinlenme sürelerine ihtiyacı olduğuna inanı- yordu. Guardiola’nın tezi şuydu: Müsaba- kaların arasında 72 saatten daha az toparlanma süresine sahip ta- kımların oyuncularının rekabet dışı sakatlanma riski, daha fazla dinlenen takımlara göre önemli ölçüde yükseliyordu ve oyuncuları koruma amaçlı rotasyonlara ihti- yaç duyuluyordu. Olası sinerji kaybı veya momentumdüşüşü ile karşı karşıya kalınması ciddi bir rahat- sızlık yaratıyordu. Lago-Peñas’ın çalışmasında işaret ettiği bu istatistiksel dalgalanma- lar, risk faktörünün aşırı yüklen- mesinin bir göstergesidir. Artan müsabaka ve antrenman sayısı Muhsin Ertuğral / TFF Millî TakımUluslararası Teknik Danışmanı Aralıksız futbol, programlanmış sakatlıklar 122 123