TamSaha 197. Sayı / Nisan 2021

yüke sahip hedeflenen antrenman uyaranlarının, sporcuları müsa- baka döneminde maksimumhız yüklerine en etkili şekilde hazırla- dığını ve sakatlanmalara karşı potansiyel korumaya sahip olduğunu yazmakta! Bir oyuncunun, bu rehabilitasyon sürecinde kendisini spor hekimliği ve antrenman terapisi açısından takım antrenmanına geri dönmeye hazırlaması amaçlanan tüm aşamalardan geçmesine yol açıyor. Grup antrenmanına geri dönmek için fiziksel ve zihinsel hazırlık, pozisyona özgü antrenman içeriği ile teşvik ediliyor. (Ade ve diğerleri, 2017; Morrison ve diğerleri, 2017; Vanrenterghemve diğerleri, 2017). Hazırlık ve yarışma aşamasında, antrenman yük verileriyle müsabaka yük verileri arasında, belirlenen önemli ölçüde değişen performans parametrelerinin en az %25’inin sınırının aşıldığından bahsediliyor. Modern, profesyonel futbolda, atletik gereksinimler yüksek, karmaşık ve çeşitlidir. Bu bilgi, antrenmanda olabildiğince çok farklı gereksinime yanıt vermenin ve böylece oyuncuyu rekabette ne bekleyeceğine hazırlamanın önemli olduğunun görülmesini sağlıyor. Futbol giderek hızlanıyor Görünüşe göre futbol, gittikçe daha hızlı bir oyuna dönüşüyor. Antre- nörler, atletizmve rehabilitasyon koçları, gelecekte mümkün olduğu kadar oyuncuların gittikçe artan özel gereksinimlerini hesaba katarak onları müsabakalara hazırlamalıdır. Bu gelişmenin bir kısmı da bu çalışmanın sonuçlarıyla örtüş- mektedir çünkü özellikle hazırlık aşamasındaki oyun yüklerinde ve yarışma aşamasında hız ile ilişkili bir dizi parametrede önemli artış- lar olmuştur. Performans parametrelerine daha yakından bakıldığında, dayanıklılık performansı, güç seviyesinin çeşitli özellikleri ve farklı hız aralıklarının karışık biçimleri hakkında bazı sonuçlar verebilecekleri fark edilir. Antrenman planlamalarında, yalnızca bir konuya çok fazla konsantre olmaya başlanırsa, bunun diğer alanlarda performansı düşürücü sonuçları olabilir. Bu ne- denle, yeterli ekip, rehabilitasyon ve bireysel antrenmanı tasarlaya- bilmek için bilimsel arka plan bilgisi ve eğitim sanatı becerileri- nin bir karışımı gereklidir. Bununla birlikte, modern stres kontrolü dikkatli bir şekilde ele alındığında, kendini optimize eden bir döngü sunar. Verileri analiz ederek, bir yandan gerçekleştirilen antrenman yükü kontrol edilebilir, değerlendirilebilir ve sınıflandırılabilir, diğer yandan da bireysel ve pozisyona özgü ihtiyaç profili her analizle, daha fazla rafine edilebilir. Bu yön, teknik direktörlerin bir sonraki antrenman içeriğini daha bilinçli ve uygun şekilde seçmele- rine yardımcı olur. Bahsettiğimiz çalışma, bulmacanın yalnızca küçük bir parçasını temsil ediyor ama dört anahtar kelime gözümüze çarpıyor: Stres analizi, stres kontrolü, sakatlığı önleme ve performans optimizasyonu. COVID-19 pandemisinin etkisi Köln Spor Akademisi’nde Bundes- liga oyuncularının COVID-19 pan- demisi nedeniyle lige verilen ara öncesinde ve sonrasında yaşadık- ları sakatlanma oranlarını inceleyen bir çalışma yapıldı. Öncelikli olarak oyuncular, forvet, orta saha, kanat orta saha, merkez savunmacı, kanat beki ve kaleci olarak kategorize edildi. Bundesliga oyuncularındaki sa- katlık oranlarını karşılaştırmak için kullanılanmetodolojide halka açık verilerden yararlanıldı. (Leventer ve diğerleri, 2019) Araştırma için 2019-20 sezonunda Bundesliga’daki 537 oyuncu, veri setine dâhil edildi. Oyuncula- rın çıkamadıkları müsabakalar ve travma olarak tanımlanan sakatlık raporları toplandı. Spor bilimve araştırma ekipleri, 2019-20 sezonunda Bundesliga durdurulmadan önce maç başına sakatlık oranını 0.27 olarak hesap- ladı. (Askling ve diğerleri, 2013; Chena ve diğerleri, 2019; Leventer ve diğerleri, 2019). Maç sıklığındaki artış nedeniyle Bundesliga’da yüksek riski azalt- mak için oyuncu değişikliklerinin sayısının 5’e çıkarıldığını da belirte- lim. (Seshadri ve diğerleri, 2019) Sonuçlar 16 Mayıs 2020 - 27 Haziran 2020 ta- rihleri arasında geçen ligin yeniden başlaması ve tamamlanması süre- cinde 2 kalecinin, 21 forvetin, 11 orta saha oyuncusunun, 12 kanat oyun- cusunun, 16merkez savunma oyuncusunun ve 6 kanat bekinin sakatlık yaşadığı görüldü. Sakatlanan oyuncuların ortalama yaşı 26.8 olarak belirlendi. En sık görülen sakatlık grubunun toplam 23 sakatlıkla kas sakatlan- maları olduğu ortaya çıktı. Bu sa- katlanmaların %57’si “etkilenen kas grubunda tanımlanmamış” olarak sınıflandırıldı. Bununla birlikte, adduktor veya kasık sakatlıkları, tümkas sakatlanma- larının %21,7’sini oluşturdu ve ikinci en yaygın yaralanma yeri oldu. Oyuncuların %17’si izolasyonun ardından oynadıkları ilkmüsaba- kalarda sakatlık yaşadı. COVID-19 izolasyonunun ardından maç başına sakatlanma oranı, COVID-19’un başlamasından önceki maç başına 0.27’ye kıyasla 0.84 olarak hesaplandı. COVID-19 izolasyonundan önce 82 maçta 537 sporcunun %12.6’sı sakatlanırken, pandemi sonrası 224maçta %11.2’si sakatlandı. Bundesliga’daki 18 kulüpte sözleş- mesi olan oyuncular üzerinde yapılan çalışmada toplam 3 bin 438 sakatlık belgelendi. Bunun %40.6’sı müsabakada yaşanan sakatlıklar, %59.4’ü antrenman sakatlanması olarak kayda geçti. (Leventer ve diğerleri, 2019/20 sezonu) COVID-19 izolasyonunun ardından futbolcuların sakatlanma olasılığı- nın 1.13 kat daha fazla arttığı belirlendi. Ayrıca, futbolcuların COVID-19 izolasyonu ardından müsabakalardan çıkarılmalarıyla sonuçlanan sakatlanma olasılığının 3.12 kat fazla olduğu görüldü. Tartışma Bu çalışma, COVID-19 döneminin oyuncuların performanslarını olumsuz bir şekilde etkileyip etki- lemediğini değerlendirmeyi amaç- lıyordu. Bir diğer hedef de ortopedi cerrahlarının, takımdoktorlarının, atletik performans antrenörlerinin ve spor bilimcilerinin COVID-19 izolasyonu sonrası, elit seviyedeki sporcuların sakatlanma profili üzerindeki etkisini analiz edip bir tartışma ortamı yaratmaktı. Şüphesiz sakatlıklardaki artış oranına etki eden çok faktör var. Uzun süren bir tatilin eve kapanma nedeniyle oluşan kısıtlayıcı ortamın, hızlandırılmış bir antren- man hazırlık aşaması ve yoğunlaş- tırılmış bir müsabaka sezonunun sakatlanma riski üzerindeki etkisi- nin dikkate alınması gerekiyor. (Sarto ve diğerleri, 2020) İzolasyon dönemi sonrası ilkmüsa- bakalarına çıkan veya antrenmana başlayan oyuncularda orantılı şekilde yüksek sayıda sakatlık tes- pit edildiği açık. Bu verilerden kesin bir sonuç çıkarmakmümkün olmasa bile, sporcuyu rekabete hazırlama aşamasında yanlış bir program- lama yapılıp yapılmadığının tartışılması sağlanıyor. (Gabbett, 2016) Kulüplerdeki rehabilitasyon departmanlarının, sakatlanmaya karşı kendilerine özgü bir dizi eğilimleri vardır. Bu eğilimler, mü- sabakalar öncesinde oyuncuların durumu gözetilerek en uygun şekilde değerlendirilir. Spor sakatlıklarının ortadan kaldırılması gerçekçi olmayan bir hedef olsa da kişiselleştirilmiş protokollerin tasarımı tüm sporcu- larda sakatlık olasılığını azaltmaya yardımcı olacaktır. Ek kaynaklar 1) Martin Garcia, A., Gomez, A.D., Bradley, P.S., Morera, F. & Casamic- hana, D. (2018) 2) Bowen, L., Gross, A.S., Gimpel, M., Bruce-Low, S. & Li., F.-X. (2019) 3) McCall, A., Dupont, G. & Ekstrand, J. (2016). Injury prevention strate- gies, coach compliance and player adherence of 33 of the UEFA Elite Club Injury Study 128 129