TamSaha 205. Sayı / Aralık 2021

olmu ş ve 3-2 kazanan İ talyanlar da yarı finale kalmı ş lardı. Brezilya büyük ş oktaydı. Socrates de kaptan olarak Dünya Kupası’nı havaya kal- dırma ş ansını kaçırdı ğ ı için elbette bu duruma en çok üzülen isimlerin ba ş ında gelmekteydi. Demokrasi mücadelesine devam Dünya Kupası sonrasındaysa Socrates liderli ğ indeki Corinthians, 1982 ve 1983’te Sao Paulo Eyalet Ş ampiyonası’nı üst üste iki kez kazanma ba ş arısını gösterecekti. Corinthians Demokrasisi adını alan hareketse, özellikle 15 Kasım se- çimleri yakla ş tıkça sesini çok daha fazla duyuracak giri ş imlerde bulun- mu ş ve futbolcular maçlardan önce sahaya üzerlerinde “Democracia” ve “Halk tarafından seçim, ş imdi” manasına gelen “Diretas Ja” yazılı ti ş örtlerle çıkarak futbol dünyasın- daki ilk ti ş örtlerle mesaj verme ey- lemine de imza atmı ş lardı. Fakat buna ra ğ men söz konusu seçim- lerde askeri rejimyanlısı, ismiyle pek de müsemma olmayan Demokratik Sosyal Parti’nin az bir farkla da olsa birinci gelmesi, Socrates ve arkada ş ları adına büyük hayal kırıklı ğ ı yaratmı ş tı. Socrates, 1983 sezonunda Corinthi- ans ile çıktı ğ ı 52 maçta 36 gol ata- rak kariyerinin en golcü sezonunu da geçirmi ş ti ve yıl sonunda da Güney Amerika’da yılın futbolcusu seçilmi ş ti. Fakat bu ödülün getirdi ğ i sevinç de biraz buruk olmu ş tu çünkü Brezilya, aynı yıl düzenlenen Copa America’yı finalde Uruguay’a kaptırmı ş tı. Öte yandan, Brezilya futbolunun en önemli yıldızlarından biri olmasından ötürü Socrates bir- kaç yıldır Avrupa’daki çe ş itli kulüp- lerden de ısrarlı transfer teklifleri almaktaydı. Bunların büyük kısmı da o yıllarda en önemli yabancı oyuncuları kadrolarında toplayan İ talyan kulüplerinden gelmekteydi. Ancak Socrates, hemülkesinin siyasi sorunlarına kar ş ı biraz daha sesini yükseltmeyi sürdürebilmek hemde Avrupa’da pekmüsaade edilmeyecek olan bohemya ş am tarzından pek taviz vermemek için bu teklifleri erteleyebildi ğ i kadar ertelemi ş ti. 1984 yılına gelindi ğ indeyse cum- hurba ş kanını halkın do ğ rudan seç- mesi gerekti ğ ini savunan “Diretas Ja” sloganı çerçevesinde düzenle- nen bir mitingde söz alan Socrates, iki milyon ki ş ilik bir kalabalı ğ a seslendi ğ i konu ş masında cumhurba ş kanını halkın seçmesi do ğ rultusunda gerekli anayasal de- ğ i ş ikliklerin yapılması durumunda İ talya’ya transfer olmayaca ğ ını açıklayacaktı. Ne var ki söz konusu de ğ i ş iklikler o dönemde yapılma- yacak ve Socrates, biraz da tepki- sini ortaya koymak adına 1984-85 sezonunu Fiorentina forması al- tında geçirmeye karar verecekti. Socrates’in Mor Menek ş eler ile geçirdi ğ i o tek sezonun pek kayda de ğ er oldu ğ u söylenemezdi. 30 ya- ş ına gelmesi, ara sıra sakatlık so- runları ya ş aması ve bol bol sigara ve alkol tüketmesi nedeniyle de fi- ziksel olarak ciddi bir gerileme içine girmi ş ti. Tek sezonluk İ talya mace- rasının ardından rotayı yeniden Brezilya’ya çevirmeye karar verdi- ğ indeyse adresi bu kez Flamengo kulübü olacaktı. 1986 sezonunun yarısını burada geçirmesinin ardın- dansa henüz tam form tutmamı ş olmasına kar ş ın, Brezilya Millî Ta- kımı Teknik Direktörü Tele Santana onu 1986 Dünya Kupası kadrosuna dâhil edecekti. Meksika’da yürek burkan veda Socrates, takımkaptanlı ğ ını savun- mada görev yapan Edinho’ya bırak- mı ş olsa da turnuvada takımın on birindeki yerini koruyordu. İ lk turda İ spanya, Kuzey İ rlanda ve Cezayir’le aynı grupta yer alan Brezilya, ilkmaçında İ spanya’yı 1-0 ma ğ lup ederken de gol Socrates’ten gelmi ş ti. Sambacılar, ikinci maçla- rında Cezayir’i yine tek golle ma ğ lup ederken sonmaçlarında da Kuzey İ rlanda engelini 3-0’la a ş ıp rahatça tur atlayacaklardı. Brezilya, ikinci turda kar ş ıla ş tı ğ ı Polonya’yı ise adeta topa tutuyor ve çeyrek final vizesini, 4-0’lık etkile- yici bir galibiyetle alıyordu. Socrates bumaçta da takımının ilk golüne penaltıdan imzasını atmı ş tı. Ancak bu güzel gidi ş at, çeyrek finaldeki Fransa maçında adeta bir kâbusa dönü ş ecekti. Brezilya, zorlu rakibi önünde Careca’nın golüyle 1-0 öne geçse de Fransızlar daha sonra Mic- hel Platini ile skoru 1-1’e getirmi ş , 90 dakika da bu skorla tamamla- nınca uzatmalara geçilmi ş ti. Üstelik bu normal sürede Brezilya’nın iki topu direkten dönerken Sambacılar Zico ile bir penaltı atı ş ından da ya- rarlanamamı ş tı. Uzatmalarda akıl- larda en çok kalan enstantaneyse, Careca’nın sa ğ dan içeri çevirdi ğ i topa altıpas üzerinde Socrates’in hayret verici bir biçimde dokuna- mamasıydı. O pozisyon golle sonuçlansa Brezilya yoluna devam edecekti. Lâkin bu olmadı ğ ı gibi, 1-1 biten 120 dakikanın sonrasında geçilen penaltı atı ş larında da Socra- tes bir kez daha hedefi bulamıyor ve Brezilya, bir turnuvaya daha hüzünlü bir ş ekilde veda etmek zorunda kalıyordu. Bu, aynı za- manda Socrates’in Brezilya adına çıktı ğ ı sonmaçtı. Futbol sonrasında son demler Dünya Kupası sonrasında fiziki açı- dan iyice gerilemekte olan Socrates ise Flamengo’da da fazla kalmazken bir yıl sonra Santos’a geçecek, orada da bir buçuk yıl kadar oynamasının ardından Botafogo’ya dönüp futbol hayatına, futbola ba ş ladı ğ ı yerde nokta koyacaktı. Futbolu bırakmasının ardındansa önce Botafogo’da, daha sonra da Ekvador’un LDU Quito ve Rio’nun Cabofriense kulüplerinde kısa sü- reli teknik direktörlük deneyimleri ya ş adı. Teknik direktörlü ğ ün kendi- sine göre olmadı ğ ını dü ş ündükten sonraysa asıl mesle ğ ine dönmeyi dü ş ündü ve bir müddet Ribeirao Preto’da doktorluk yaptı. Hatta 1992’de bu ş ehirde “Medicine Soc- rates Center” adlı bir klinik de açtı. Hani dilimizde “terzi kendi sökü- ğ ünü dikemezmi ş ” diye bir söz vardır ya, i ş te bu, Socrates’in durumunu da tammânâsıyla özetleyecek türden bir sözdü. Zira kendisi bir tıp doktoru olmasına kar ş ın hayatta en çok keyif aldı ğ ı ş eyler olarak gördü ğ ü sigara ve alkolle arasına bir türlü mesafe koyamıyordu. Hatta mesafe koymayı bırakın, ikisiyle de ara- sında tiryakilik derecesinde bir münasebet vardı. Bu denli yo ğ un alkol ve sigara tüketiminin vücuda ne denli zararları olaca ğ ını da bir doktorun bilmemesine imkân yoktu elbette ama Socrates, tercihini belki de hayatı uzun ya ş amaktansa kendince keyifli ya ş amaktan yana kullanmı ş tı. Lâkin bu ya ş am tarzının da sonuç- ları kaçınılmazdı. 19 A ğ ustos 2011 tarihinde ilk uyarı geldi ve Socrates, mide kanaması nedeniyle hasta- neye kaldırıldı. Dokuz gün sonra ta- burcu edilse de Eylül ayı içerisinde bu sefer karaci ğ er yetmezli ğ i yüzünden yine hastanenin yolunu tuttu ve iki hafta daha yatırıldı. Ara- lık ayı ba ş ındaysa gıda zehirlenmesi nedeniyle son kez hastaneye kaldı- rıldı. Zehirlenmenin sepsise dönü ş - mesiyse artık kaldırılması mümkün olmayan bir yüktü. 4 Aralık 2011’de, çoklu organ yetmezli ğ i ve septik ş ok nedeniyle son nefesini verdi. Ardındaysa e ş ine kolay kolay rastlanmayacak, filmi çekilesi bir hayat hikâyesi bıraktı. Tıp fakültesi sıralarından Dünya Kupası pe ş inde ye ş il sahalara, oradan demokrasi u ğ runda miting kürsülerine de ğ in uzanan, tammânâsıyla sıra dı ş ı bir hikâye… 66 67