TamSaha 214. Sayı / Eylül 2022

D eplasman golü kuralı, kulüpler düzeyindeki futbolda çift maç üzerinden elemenin yapıldı ğ ı e ş - le ş melerdeki en önemli faktördü. UEFA’nın 1965-66 sezonunda Kupa Galipleri Kupası’yla ilk kez hayata geçirdi ğ i ve Avrupa futboluna kazandırdı ğ ı bu kural 56 yıl sonra, 2021-22 sezonu ba- ş ında tarihe karı ş tı. Deplasman golü kuralı, beraberlik duru- munda maçın galibini belirlemek için FIFA’nın onay verdi ğ i üç yön- temden biriydi. Bu kural dı ş ında kullanılan di ğ er iki yöntemse 30 dakikalık uzatma ve penaltı vuru ş larıydı. Deplasman golü kuralını hatır- latmak gerekirse; ilkmaçta dep- lasman ekibi kar ş ıla ş mayı 2-1 kazanırsa, ikinci kar ş ıla ş mada sahasında 1-0 yenilmesine kar- ş ın deplasmanda gol attı ğ ı için turu geçmeye hak kazanıyordu. Avrupa kupalarıyla artık gele- nekselle ş en bir hâl alan deplas- man golü kuralı, futbol tarihinde hafızalara kazınan çok sayıda önemli anın ya ş anmasına kat- kıda bulunmu ş tu. Bir Türk takımı ilk kez UEFA Ş ampiyonlar Ligi’nde mücadele etmeye deplasman golü kuralının sayesinde hak kazanmı ş tı. 1993-94 sezonunda Manchester United ile e ş le ş en Galatasaray, Old Tra ff ord deplasma- nında 3-3 berabere kalmasının ardından İ stanbul’daki rövan ş tan golsüz berabere ayrılarak İ ngilizle- rin güçlü temsilcisini kupanın dı ş ında bırakmı ş tı. UEFA, deplasman golü kuralının kaldırılmasının gerekçesi olarak da 1970’lerin ortalarından bu yana deplasmanda kazanılan galibiyet sayısı ve iç sahada maç ba ş ına atı- lan ortalama gol sayısı arasındaki farkın sürekli olarak azalma e ğ ili- mini gösterdi. Deplasman golü kuralı, e ş le ş melerde ilkmaçı saha- sında oynayan takımın özellikle de güçlü bir rakiple e ş le ş tiyse gol ye- memek için defansif bir oyun sergi- lemesine neden oluyordu. Ya da ilk maçta deplasmanda atılan golle alı- nan sürpriz skorun korunması için rövan ş kar ş ıla ş masında savunma a ğ ırlıklı futbol tercih edilebiliyordu. Bu durumdan çok sayıda teknik direktör ş ikâyet ediyordu. UEFA bu ş ikâyetlere kulak vererek Eylül 2018’den beri gözden geçirdi ğ i ve neredeyse Avrupa kulüp futbolu organizasyonlarıyla e ş tarihe sahip olan bu kuralı, e ş le ş melerin daha heyecanlı, daha keyifli geçmesi için rafa kaldırdı. Peki, deplasman golü kuralının kaldırılması UEFA’nın kulüpler dü- zeyindeki organizasyonlarını nasıl etkiledi? Çift maçlı eleme turlarında sonuçlara ve turu geçen takımlara ne kadar etkide bulundu? Bu soru- nun cevabını almak için 2021-22 ve 2022-23 sezonundaki UEFA Ş ampi- yonlar Ligi, UEFA Avrupa Ligi ve UEFA Avrupa Konferans Ligi’nde e ş le ş melere ve oynananmaçlara bakmak gerekiyor. UEFA Ş ampiyonlar Ligi Deplasman golü kuralının kaldırıl- masının etkisinin görüldü ğ ü ilk e ş le ş me, 2021-22 sezonunda UEFA Ş ampiyonlar Ligi ilk ön eleme tu- rundaki Cluj-Borac Banja Luka e ş - le ş mesiydi. Cluj evinde oynadı ğ ı ilk maçta rakibini 3-1 yendi. Deplas- manda Borac Banka Luka rakibi kar ş ısında 90 dakikayı 2-0 üstün tamamladı. Deplasman golü kuralı- nın geçerli olması hâlinde Bosna- Hersek temsilcisinin turu atlaması gerekiyordu. Kural artık geçerli ol- madı ğ ı için e ş le ş menin 180 dakika sonunda 3-3 e ş itlikle tamamlan- masıyla 30 dakikalık uzatmaya gi- dildi. Uzatmanın bitimine iki dakika kala fileleri havalandıran Cluj, 120 dakikanın ardından 2-1’lik skorla tur atlayarak sahadan ayrıldı. Kupa 1’de birinci ön eleme turundan play-o ff turunun sonuna kadar toplamdört e ş le ş menin skoru dep- lasman golü kuralının kaldırılma- 41 40 Deplasman golü kuralının kalkması Avrupa kupalarını ne kadar etkiledi? Deplasman golü kuralı, kulüpler düzeyindeki futbolun en önemli kurallarından biri olarak kabul ediliyordu. 56 yıl uygulandıktan sonra geçen sezondan itibaren kuralın kaldırılmasıyla birlikte e ş le ş melerde takımların savunma a ğ ırlıklı futbolla skoru koruma çabasının azaltılması hedeflendi. Peki, kuralın kalkması Avrupa kupalarında saha sonuçlarını nasıl etkiledi? Ş ampiyonlar Ligi’nde deplasman golü kuralının kaldırılmasının ilk kurbanlarından birisi City’ye elenen Real Madrid olmu ş tu. Mustafa Taha