TamSaha 228. Sayı / Kasım 2023

58 59 Çift maç eliminasyon usulüne dayalı üç tur üzerinden gerçekle ş en 1964 Avrupa Ş ampiyonası’nın elemeleri neticesinde turnuvaya katılacak dört takımDani- marka, İ spanya, Macaristan ve SSCB olmu ş tu. Turnu- vanın, bu dört ülke arasından İ spanya’da yapılması kararla ş tırıldıktan sonra çekilen kuradaysa yarı final e ş le ş meleri İ spanya-Macaristan ve SSCB-Danimarka olarak belirlenmi ş ti. 17 Haziran’da İ spanya ile Macaris- tan’ı kar ş ı kar ş ıya getiren ş ampiyonanın açılı ş maçı, ev sahibi ekibin oynuyor olmasına kar ş ın futbolsever- lerden nedense beklenen ilgiyi görememi ş ve Santiago Bernabeu Stadı’nda sadece 35 bin seyirci toplanmı ş tı. Kar ş ıla ş maya İ spanyollar hızlı, atak bir futbol sergile- yerek ba ş lamı ş tı. Fakat Macarların aya ğ a kısa paslara dayalı, kontrollü oyunu, İ spanyolların ciddi gol pozis- yonlarına girmesini engelliyordu. Maçın ilk çeyre ğ inde gole en çok yakla ş ılan ansa Macarların golcüsü Ferenc Bene’nin on sekizin sa ğ kö ş esinden yakın doksana gönderdi ğ i ş utla olurken bu pozisyonda İ spanya kale- cisi Iribar güçlükle de olsa topu çelerek gole izin vermi- yordu. 35’inci dakikaya gelindi ğ indeyse İ spanya ilk önemli ata ğ ında golü buluyordu. Amancio’nun pasında hareketlenen Luis Suarez’in ortasında kafayı vuran Jesus Maria Pereda, topu a ğ lara göndermi ş ti. Golden sonra İ spanyolların savunmaya a ğ ırlık vermesi netice- sindeyse ortaya tatsız tuzsuz bir maç çıkacaktı, zira Macarların da rakip kaleye pek gitti ğ i yoktu. Ancak bi- time be ş dakika kala İ spanyollar 1-0’a güvenmenin be- delini ödüyor ve Macarlar, Jose Angel Iribar’ın sektirdi ğ i bir ş utu yakınmesafeden Bene’nin tamamlamasıyla golü bularakmaçı uzatmaya ta ş ıyorlardı. İ spanya, uzatma dakikalarıyla birlikte yeniden atak oyamaya ba ş lamı ş tı. Macarlarsa turu geçecek tarafın para atı ş ıyla belirlenmesine razı gibiydi. Lâkin normal sürenin sonlarında skora razı olan taraf nasıl bunun cezasını çektiyse uzatmalarda da aynı ş ey ya ş anacak ve beraberli ğ i korumak isteyen Macarlar, 115’inci daki- kada yıkılacaktı. Bu dakikada İ spanya’nın sol kanattan kullandı ğ ı kö ş e atı ş ında penaltı noktası civarına gelen ortayı Marcelino kafayla kale sahası önüne do ğ ru indi- riyor ve o noktada bitiveren Amancio da tek dokunu ş ta fileleri havalandırarak takımının 2-1’lik galibiyetini ilân ediyordu. İ spanya, zor da olsa finaldeydi. İ spanya-Macaristanmaçının bitmesinin ardından, aynı gün Barcelona’da oynanan di ğ er yarı final mücadele- sindeyse son ş ampiyon SSCB ile Danimarka kar ş ı kar- ş ıya geliyordu. Danimarka, ş ampiyona öncesindeki üç eleme turunda da çok kolay rakiplerle (Malta, Arna- vutluk, Lüksemburg) kar ş ıla ş mı ş tı. Dolayısıyla ş ampi- yonaya katılmaları biraz da ş ans eseri olmu ş tu ama amatör futbolculardan kurulu Danimarka’nın bu ş an- sının, SSCB kar ş ısında devam etmesi beklenmiyordu. NitekimSSCB beklendi ğ i gibi fazla zorlanmadı ve rakibini 19’uncu dakikada Valeri Voronin, 40’ıncı dakikada Viktor Ponedelnik, 87’nci dakikada da Valentin İ vanov’un golleriyle 3-0ma ğ lup ederek finalde İ spanya’nın rakibi olmaya hak kazandı. Macaristan ile Danimarka arasında oynanan üçüncü- lükmaçındaysa kar ş ıla ş maya hızlı ba ş layan Macarlar, 11’inci dakikada Bene ile öne geçmi ş ti. Fakat Danimar- kalılar, SSCB kar ş ısındaki etkisizliklerinin aksine Macarlarla ba ş a ba ş bir oyun ortaya koyuyorlardı. Bumücadelelerinin kar ş ılı ğ ını da geç de olsa alacaklar ve 82’nci dakikaya gelindi ğ inde Carl Bertelsen ile 1-1’lik beraberli ğ i yakalayacaklardı. Uzatmalarda Danimarka’nın gösterdi ğ i direncin kırılma noktasıysa ikinci uzatma devresinin ba ş ında Macar Florian Albert’in, rakip ceza sahası içerisinde dü ş ürülmesi oluyordu. HakemDaniel Mellet’nin penaltı noktasını göstermesinin ardından atı ş ı kullanan Dezso Novak topu a ğ lara gönderiyor ve takımını yeniden üstünlü ğ e ta ş ıyordu. Bu golden üç dakika sonra Novak fileleri bir kez daha havalandırınca da maçın sonucu ortaya çıktı: 3-1. Yeni Avrupa üçüncüsü, Macaristan’dı. Ev sahibi İ spanya ile son ş ampiyon SSCB’yi kar ş ı kar ş ıya getiren 21 Haziran 1964 tarihli finalde, Santiago Bernabeu Stadı’nın tribünlerini dolduran yakla ş ık 80 bin ki ş i, İ spanya futbolunun o ana kadarki en büyük ba ş arısına tanıklık etmeyi arzuluyordu. Bu 80 bin ki ş i- nin arasında, o zamanlar İ spanya’yı demir yumrukla yönetmekte olan General Franco da vardı. 1960 Avrupa Ş ampiyonası’nın eleme turlarında İ spanya’nın SSCB ile e ş le ş mesinin ardından Franco, takımının Moskova’ya gitmesine ş erh koymu ş tu ve İ spanya hükmen yenik sayılmı ş tı. Ş imdi kar ş ılarında yine SSCB vardı ve kendi sahalarındaki maçta Franco’nun tribünde yer alması bu bakımdan bir hayli ironikti. Maçın henüz altıncı dakikasında, topu rakip yarı sa- haya ta ş ımak isteyen Valentin İ vanov’un hatalı pasında araya giren Luis Suarez, Amancio ile bir verkaça gire- rek sa ğ kanattan SSCB ceza sahasına yakla ş tıktan sonra ortasını yapıyor ve Sovyet savunması da topu uzakla ş tırmayı ba ş aramayıp o noktadaki Pereda’nın önüne dü ş ürüyordu. Bu ikramı geri çevirmeyecek olan Pereda da yakınmesafeden sert bir ş utla kaleci Lev Ya ş in’i avlamakta zorlanmayınca İ spanya 1-0’lık üstünlü ğ ü yakalıyordu. Gelgelelim İ spanyolların tribünlerdeki gol kutlaması fazla sürmeyecekti. Sekizinci dakikada Valentin İ vanov’un uzun pasına hareketlenen Galimcan Hüseynov, sol iç koridorundan İ spanya ceza sahasına girdi ğ i anda topu sa ğ aya ğ ının dı ş ıyla kaleye do ğ ru tokatlıyor ve bu her ne kadar cılız bir ş ut olsa da kaleci Iribar topu elinin altından kaçırınca skora yeniden denge geliyordu. Skorun 1-1’e gelmesinden kısa bir süre sonraysa bastıran sa ğ anak ya ğ ı ş la birlikte oyunun temposu alabildi ğ ine dü ş ecekti. Kar ş ıla ş manın sonlarına kadar takımlar “gollük” denebilecek neredeyse birer pozis- yona girmi ş ler, İ spanya’nınkinde Pereda’nın vuru ş unu Ya ş inmükemmel bir refleksle çıkarırken SSCB’nin- kinde de Viktor Ponedelnik’in kafa ş utunu Iribar parmaklarının ucuyla çelmeyi ba ş armı ş ve goldeki hatasını telâfi etmi ş ti. Maçtaki bu kısır gidi ş at, dakikalar 84’ü gösterirken son bulacaktı. İ lk golün sahibi Pereda bu kez sa ğ kanattan hareketlenip kendisini marke eden Valeri Voronin’den kurtuldu ğ u anda topu ceza sahasına ortalıyor ve po- zisyonu iyi takip eden Marcelino’nun uçarak yaptı ğ ı kafa vuru ş u a ğ larla bulu ş unca da İ spanya yeniden öne geçiyordu. Artık bundan sonra yapması gereken altı dakika daha di ş ini sıkmak olan İ spanyollar bunu da ba ş aracak ve böylece sahadan 2-1’lik galibiyetle ayrılarak tarihlerinin ilk Avrupa ş ampiyonlu ğ unu elde edeceklerdi. SSCB ise elemeler de dâhil olmak üzere Avrupa Ş ampiyonası tarihindeki 12’nci maçında ilk yenilgisini almı ş ve bu yenilgi, onlara ş ampiyonlu ğ a mâl olmu ş tu. 1960’tan beri ellerinde bulunan ünvan, artık en az 1968’e kadar İ spanyolların olacaktı. 1964: SSCB Ünvanını İ spanya’ya Devrediyor 1966’da İ spanya’da düzenlenen Avrupa Ş ampiyonası’nın kazananı, ilk ş ampiyon SSCB’yi deviren ev sahipleriydi.