Avrupa Futbol fiampiyonas›’n›n Tarihi
Avrupa Futbol Şampiyonası yavaş yavaş rayına
otururken, 1972’de ilk kez katıldığı organizasyonda
rakiplerini sahadan silen Almanya, 1976’da penaltı
noktasına gömülmüştü. Hem de ne penaltı...
1
972 Avrupa Futbol
fiampiyonas›’na giden yol
bir öncekinin ayn›s›yd›.
Ülkeler kozlar›n› sekiz grupta
paylaflacak, liderler çeyrek
finale yükselecekti. Son dört
yine sonradan belli olacak bir
yerde kupa için buluflacakt›.
Türkiye, 8. Grup’ta yer
al›yordu. Bat› Almanya favori,
Polonya ise sürprizdi.
Arnavutluk çantada keklik
bulunuyor, evdeki hesaplarda
üçüncülük görünüyordu.
Heyecan 1970’in Ekim ay›nda
bafll›yordu.
Köln’deki Müngersdorfer
Stad›’nda elde edilen
beraberlik yüzleri
güldürmüfltü. Kâmuran ile öne
geçen ay-y›ld›zl›lar, her maçta
fileleri bulmay› gelenek haline
getirmifl Gerd Müller’e engel
olamam›flt›. Bombac›
penalt›dan skoru eflitlemifl,
puanlar paylafl›lm›flt›. Türk
bas›n› Sepp Herberger’den
teknik direktörlük koltu¤unu
devralm›fl Helmut Schön’e
tak›lmadan edemiyordu.
Prim olarak radyo
‹kinci s›nav›nda Metin Kurt ve
Cemil Turan’›n golleriyle
Arnavutluk’u yenen Türkiye,
yeni y›la umutlu girmiflti.
Galatasaray Baflkan› Selahattin
Beyaz›t’›n muzaffer
oyunculara hediye etti¤i
radyolar da cabas›yd›.
Fakat 1971 kâbus gibi
bafllam›flt›. Mithatpafla’daki
3-0’l›k Almanya bozgununu,
Polonya’daki yar›m destelik
hüsran kovalam›flt›. Yar›fla
havlu atan Türkiye, Tiran’da
da çimlere gömülmüfltü. Son
maçtaki Polonya galibiyeti,
formaliteden ibaretti. Cemil
yine fileleri bulmufltu.
Gruptaki tablo aç›kt›;
Panzerler rakiplerini silindir
gibi ezip geçmiflti. 10 puanl›
lideri, 6 puanla Polonya,
5 puanla da Türkiye izlemiflti.
Çeyrek finalde son flampiyon
‹talya, Belçika’ya boyun
e¤erken, Panzerler
‹ngiltere’nin gözünün yafl›na
bakm›yordu. Devlerin
Wembley’deki valsinin son
dakikalar›na Netzer ve
Müller’in gollerini s›k›flt›ran
“Mannschaft” ilk maçta ald›¤›
3-1’lik galibiyetle son dördü
garanti alt›na al›yordu.
Berlin Olimpiyat Stad›’ndaki
randevudan gol sesi
ç›km›yordu.
Sovyetler Birli¤i,
Yugoslavya’y› paralarken,
Macaristan ile Romanya
flampiyona bileti alabilmek
için üç kez buluflmufltu.
Budapeflte ve Bükrefl’te
birbirinin bile¤ini
bükemeyenlerin Belgrad’daki
randevusunda gülen
Macaristan turnuvaya kat›lma
hakk›n› elde eden son tak›m
olmufltu.
Belçika’da düzenlenen
turnuvan›n yar› finalinde ev
sahibi, flampiyonan›n favorisi
Bat› Almanya’y› a¤›rl›yordu.
Antwerp’teki randevuyu
Müller’in iki golüyle kazanan
Panzerler yoluna devam
etmiflti. Efsane santrfor perdeyi
açarken rakip kalecinin bir
kar›fl üstüne s›çram›fl, skoru
perçinlerken Netzer’in att›¤›
harika pasta çabuklu¤unu
kullanm›flt›. Karfl›laflma
boyunca rakip kalede
tehlikeler yaratan Schön’ün
ö¤rencileri son dakikalarda bir
gol yese de finale
yükseliyordu.
Brüksel’de oynanan di¤er yar›
final gölgede kalm›flt›.
Ev sahibi ülkenin sahaya ayak
bast›¤› dakikalarda kim Do¤u
Bloku’nun kap›flmas›na
giderdi ki?.. Avrupa Futbol
fiampiyonas›’n›n o güne kadar
en baflar›l› ekibi olan
Sovyetler Birli¤i, Konkov
sayesinde Macaristan’›
geçmiflti.
Üçüncülük maç›nda
Macaristan’› 2-1’lik skorla
yenen ev sahibine teselli
ikramiyesi ç›k›yordu.
Brugge’ün efsanesi Raoul
Lambert ile Zafere Kaç›fl
filminden de hat›rlad›¤›m›z
Belçika tarihinin gelmifl
geçmifl en büyük
futbolcular›ndan Paul van
Himst fileleri bulmufltu.
Ülkesinin fleref say›s›n› atan
Lajos Ku, kim bilir belki de bu
maçta kendisini ispatlam›fl ve
y›llar sonra Brugge’e transfer
olarak Lambert’le ayn›
tak›mda oynam›flt›.
Üstün Alman teknolojisi
18 Haziran’da Heysel
Stadyumu t›kl›m t›kl›md›. Üç
hafta evvel Münih Olimpiyat
Stad›’n›n aç›l›fl›nda Sovyetler
Birli¤i’ni 4-1 gibi farkl› bir
skorla devirmifl Panzerler
mutlak favoriydi.
Tarihin belki de en güçlü
Almanya’s› sahadayd›.
Futbolla ilgilenmeyenlerin bile
adlar›n› bildikleri kaleci
Maier, Kaiser Beckenbauer,
penalt›c› Breitner, maestro
Netzer, Hoeness kardefllerin
ulusu Uli, iyi gününde
rakiplerin dünyas›n› karartan
Heynckes ile kelimelerin
kifayetsiz kald›¤› Bombac›
Müller, ad› y›llar sonra futbol
terörüyle an›lacak Heysel’e
ayak bas›yordu.
O y›llarda amans›z bir
flampiyonluk yar›fl›na
tutuflmufl Bayern Münih ile
Borussia Mönchengladbach’›n
oyuncular›n›n iskeletini
oluflturdu¤u kadroyu izlemeye
Brüksel’e ak›n etmiflti binlerce
Alman taraftar. ‹lk düdükle
birlikte rakibini hallaç
pamu¤u gibi atmaya bafllayan
Schön’ün talebeleri,
bekledikleri gole 28. dakikada
kavuflmufltu. Yaflin’in halefi
Rudakov’un direncini Müller
k›rm›flt›.
Ama ne goldü... Savunmadan
kopan Beckenbauer, Müller’i
görmüfl, santrforun indirdi¤i
topa vuran Netzer’in bazukas›
direkten sekmifl, savunman›n
uzaklaflt›rd›¤› meflin yuvarla¤›
gö¤sünde yumuflatan dünün
Mönchengladbach forveti,
bugünün Bayern Münih
Teknik Direktörü Heynckes’in
mermisini ancak çelebilen
Rudakov, Müller’in
f›rsatç›l›¤›na yenik düflmüfltü.
‹kinci yar› Mönchengladbach
patentli bir gol izliyordu
futbolseverler. Tak›m›n beyni
Netzer, forveti Heynckes’i
buluyor, onun uzatt›¤› pas›
flutlayan Wimmer fileleri
havaland›r›yordu. 58’de fark
üçe yükselmiflti. Panzerler
kendi sahas›ndan h›zl› ç›k›yor,
ceza sahas›nda top önünde
biten Bombac› skoru ilân
ediyordu. 41. milli maç›nda
51. golüne imza atan Müller
ak›llara durgunluk verirken,
Sovyetler Gürcü as›ll›
Khurtsilava ile gole yaklaflsa
da direk izin vermiyordu.
Karfl›laflman›n son
dakikalar›nda çizgide
toplanan yüzlerce Alman
sahaya girmek için maç›n
bitmesini bekliyordu.
Çok de¤il alt› y›l önce 1966
Dünya Kupas› finalini
kaybetmifller ve sahaya giren
‹ngiliz taraftarlar› izlemifllerdi.
Karfl›laflman›n Avusturyal›
hakemi düdü¤ünü üfledi¤inde
stat karnaval yerine
dönmüfltü. Kahramanlar›na
sar›lmak isteyen taraftarlar
sahaya dolmufltu.
Beckenbauer’in elinde
yükselen Henri Delaunay
Kupas›, tarihin en güçlü
Almanya’s›n› müjdeliyordu.
‹mparator, çok de¤il iki y›l
sonra da Münih Olimpiyat
Stad›’nda Dünya Kupas›’n›
kald›r›yor, bizim bas›n›n
gözünün tutmad›¤› Schön,
tarihin Avrupa ve Dünya
fiampiyonlu¤u kazanan tek
teknik direktörü olarak tarihe
yaz›l›yordu.
1976 Avrupa Futbol
fiampiyonas›, önceki iki
turnuvan›n kopyas› gibiydi.
Ülkeler yine sekiz gruba
bölünmüfl, liderler çeyrek
finalde buluflmufltu. Son dört,
kupa için mücadele etmiflti.
‹flte üç kupa boyunca
uygulanan ve herkesin
ezberledi¤i düzen, 1980’de
terk edilecekti. Önceden
belirlenecek ev sahibi,
otomatik olarak
organizasyona kat›lacak,
elemelerden gelen tak›m
say›s› da yedi olacakt›.
‹zmir’in u¤uru
Türkiye, 6. Grup’ta Sovyetler
Birli¤i, ‹rlanda ve ‹sviçre ile
bulufluyordu. Coflkun
Özar›’n›n talebeleri ilk maç›n›
u¤urlu ‹zmir Atatürk Stad›’nda
oynuyordu. 1-1’lik
beraberlikle puanlar
paylafl›l›rken, gollerin ikisi de
‹rlandal›lardan geliyordu.
‹kinci karfl›laflmada ‹sviçre’yi
a¤›rlayan millîler, ‹smail ve
Büyük Mehmet’in golleriyle
iki puan› hanesine
yazd›r›yordu. Malûm devir
eskiydi, galibiyetin karfl›l›¤›
sadece ikiydi.
Üçüncü s›nav›n› Sovyetler
Birli¤i karfl›s›nda Kiev’de
veren Türkiye, sahadan
silinmiflti. Futbol düflünürü
Lobanovski’nin ö¤rencileri top
göstermezken, o zamanlarda
yeni yeni parlayan Blokhin bir
gol atm›flt›. ‹ki penalt› golüne
imza atan Dinamo Kiev
patentli Kolotov, fark›n
aç›lmas›nda rol oynam›flt›.
‹sviçre’den bir puan koparan
Millî Tak›m, Dublin’de Don
Givens’›n dört golüne mani
olamay›nca, flans›n›
kaybetmiflti. Son maç›nda
grubu lider bitirmeyi
garantileyen 8 puanl›
Sovyetler Birli¤i’ni yine
‹zmir’de 1-0 yenen Türkiye
6 puanla üçüncü s›rada
kalm›flt›. ‹rlanda ise 7 puan
Ali Murat
Hamarat
TamSaha
56
TamSaha
57
Panzer destan›ndan Panenka penalt›s›na
Panzer destan›ndan Panenka penalt›s›na