Basic HTML Version
utbolun, K›ta Avrupa’s›nda ilk filiz-
lendi¤i ve serpildi¤i noktalardan bi-
ri olan Macaristan, hiç kuflkusuz bu
özelli¤inin de etkisiyle uzun y›llar
boyunca futbol dünyas›n›n en önde
gelen ülkelerinin aras›nda yer al-
m›flt›. Ancak 1980’lerin ortalar›n-
dan itibaren kendisini büyük bir
buhran›n içinde bulan Macar fut-
bolunun yüzü, neredeyse 30 y›ld›r
bir gün olsun do¤ru dürüst gülebil-
mifl de¤il. Vakti zaman›nda bünye-
sinden tüm dünyan›n g›pta etti¤i
harikulade y›ld›zlar ç›karan ve o
y›ld›zlar› müthifl bir ahenk içinde
kullanarak adeta önüne geleni de-
virebilen Macar Millî Tak›m›, art›k
Avrupa’da San Marino ve benzeri
tak›mlarla oynamad›¤› müddetçe
zorlanan bir görüntü çiziyor.
Macarlar›n futbolla tan›flmas›, he-
nüz Avusturya-Macaristan ‹mpara-
torlu¤u döneminde olmufltu.
19. yüzy›l sonlar›nda özellikle Bu-
dapeflte’de kurulan Ujpest, Ferenç-
varofl ve MTK gibi spor ku-
lüplerinin çok geçmeden
bünyelerinde futbol flube-
leri de açmalar›yla birlikte,
Macaristan futbolla resmen
tan›flm›fl oluyordu. 1901 y›-
l›nda Macar Futbol Fede-
rasyonu’nun kurulmas› ve
ilk ulusal flampiyonan›n
düzenlenmesinin ard›ndan
1902’de de Macaristan Millî Tak›-
m› ilk maç›na, imparatorlu¤un di-
¤er yar›s›n› oluflturan Avusturya
karfl›s›nda ç›km›fl, maç 5-0 Avustur-
ya üstünlü¤üyle tamamlanm›flt›.
Macaristan, 1930’lar›n ikinci yar›-
s›ndan itibaren Avrupa’n›n en
önemli futbol güçlerinden biri hali-
ne gelecekti. 1934 Dünya Kupa-
s›’nda ilk turda M›s›r’› 4-2 geçip
çeyrek finale kalan fakat bu turda
ezeli rakibi Avusturya’ya 2-1 yeni-
len Macarlar, 1938 Dünya Kupa-
s›’ndaysa ilk büyük baflar›s›n› elde
ediyor ve s›ras›yla Do¤u Hollanda
Antilleri (bugünkü Endonezya), ‹s-
viçre ve ‹sveç’i eleyerek finale kal›-
yordu. Finalde ‹talya’ya 4-2 yenilen
Macarlar, böylelikle ilk dünya ikin-
ciliklerini elde ediyorlard›.
“Alt›n Tak›m”›n do¤uflu
Macaristan Millî Tak›m›’n›n efsane
mertebesine ulaflt›¤› dönemse
1950’lerdi. Bu dönemdeki Macaris-
tan tak›m› için II. Dünya Savafl›
sonras›nda ç›kan ilk süper tak›m
benzetmesi de yap›l›r. Macaris-
tan’›n o meflhur kadrosunda Zoltan
TamSaha
33
Macaristan
32
TamSaha
1950’li y›llarda tüm dünyan›n en çok hayranl›k
duydu¤u tak›m olan Macaristan’dan geriye
bugün sadece ad› kalm›fl durumda. Y›ld›zlar karmas›
oldu¤u günlerden vasat› aflamayan oyunculardan
kurulu alelâde bir tak›m oldu¤u bugünlere gelen
Macaristan’da, futbolun gelece¤ine de pek ümitle
bak›lam›yor.
F
Bir zamanlar
alt›n tak›md›
Onur Erdem
Czibor, Nandor Hidegkuti, Sandor
Kocsis, Jozef Bozsik ve tabii ki Ferenç
Puflkafl gibi “süper star”lar›n bulun-
mas›, tak›m›n elde etti¤i baflar›lar›n
elbette öncelikle bireysel yetenekler-
le aç›klanabilece¤ini akla getirse de
iflin püf noktas›, bu bireysel yetenek-
lerden azami flekilde faydalanabilen
bir sistemin yarat›lmas›ndayd›. Öyle
ki Marton Bukovi ve Gusztav Sebes
gibi teknik adamlar›n çal›flmalar› ne-
ticesinde 1920’lerden beri dünyada
en çok kabul gören sistem olan WM
diziliflinde M harfini oluflturan k›sm›
tersine çevirip, (3-2-2-3 fleklindeki ra-
kamsal ifade 3-2-3-2’ye dönmüfltür)
WW olarak an›lmaya bafllayan yeni
bir sistemin denenmesi, Macar Millî
Tak›m›’na, klasik WM oynayan rakip-
leri karfl›s›nda büyük bir avantaj sa¤-
lam›flt›.
1949 y›l›nda Millî Tak›m Teknik Di-
rektörlü¤üne bafllayan Gusztav Se-
bes’in ilk maç›nda Çekoslovakya
deplasman›nda al›nan 5-2’lik ma¤lu-
biyet biraz kafalar› kar›flt›rd›ysa da k›-
sa süre içerisinde sistemin mey-
veleri toplanmaya bafllam›flt›.
Tak›m bu ma¤lubiyet sonras›
oynad›¤› sekiz maç›n alt›s›n›
kazan›rken rakip filelere tam 36
gol göndermifl, kalesindeyse 9
gol görmüfltü. Bu sekiz maçl›k
flovun ard›ndan 14 May›s 1950
tarihinde Avusturya’yla Viya-
na’da yap›lan ve 5-3 kaybedi-
len maç›n da Macaristan Millî
Tak›m›’n›n tarihinde çok önem-
li bir yeri oldu¤unu söyleyelim.
Zira Macarlar bu maçtan sonra
yaklafl›k 50 ay boyunca yenilgi
yüzü görmeyecek ve bu süre
içinde yapacaklar› 32 maçta 28
galibiyet, 4 de beraberlik elde
edecekti.
Mevzubahis seri içerisinde ilk
büyük baflar›, 1952 Helsinki
Olimpiyat›’nda geldi. S›ras›yla
Romanya, ‹talya, Türkiye, ‹sveç
ve Yugoslavya’y› deviren Ma-
carlar, alt›n madalyan›n sahibi
olurlarken oynad›klar› befl maç-
ta rakip filelere tam 20 gol gön-
dermiflti.
Wembley’de yaz›lan tarih
Macaristan Millî Tak›m›’n›n o
y›llarda oynad›¤› en unutulmaz
oyunlardan biriyse, daha sonra-
lar› tüm zamanlar›n en büyük
futbol klasiklerinden biri olarak
kabul edilecek bir özel maçta,
ünlü Wembley Stad›’nda ‹ngil-
tere’ye karfl› sergilenecekti. 25
Kas›m 1953’te oynanan maçta
futbolun mucidi olmakla övü-
nen ‹ngilizlerin, kendileri için
kapal› kutu konumundaki ra-
kipleri karfl›s›nda yaflad›klar›
6-3’lük hezimet, futbol dünya-
s›ndaki taktiksel geliflimin de
nas›l bir “boynuzun kula¤› geç-
mesi” örne¤i haline geldi¤inin
göstergesiydi. 30 y›ld›r kendisi-
ne herhangi bir alternatif üretil-
meyen WM sistemi, üzerinde
ufak de¤ifliklikler yap›lm›fl ver-
siyonu karfl›s›nda adeta çuval-
lam›flt›. Maç boyunca Macarla-
r›n çekti¤i 35 fluta karfl›l›k ‹ngi-
lizlerin sadece 5 flutta kalmala-
r›ysa, tabelada yazan neticeden
kesinlikle daha dehflet verici bir
fark› gözler önüne seriyordu.
‹ngilizlerin ünlü futbol adam›
Sir Bobby Robson ileriki y›llar-
da kendisine o maçla ilgili gö-
rüflleri soruldu¤unda flunlar›
söylemifltir: “O güne kadar hiç
görmedi¤imiz bir oyun tarz› ve
sistem vard› karfl›m›zda. Rakibi-
mizden kimseyi tan›m›yorduk.
Puflkafl’› bile bilmiyorduk ve
tüm bu muhteflem oyuncular
bizim için sanki Mars’tan gel-
mifl uzayl›lard›. Wembley’e ge-
liyorlard› ki ‹ngiltere Wemb-
ley’de K›ta Avrupa’s›ndan her-
hangi bir tak›ma henüz maç
kaybetmemiflti. Bu maç da
muhtemelen, Avrupa futbolun-
da kendini yeni yeni gösterme-
ye bafllayan ufak bir ülkenin
3-0, 4-0 hatta belki 5-0 ma¤lup
edilmesiyle sonuçlanacakt›.
Macarlar Puflkafl’a ayn› zaman-
da bir ordu mensubu olmas›n-
dan dolay› “Koflan Binbafl›” di-
yorlard›. Macar ordusunda yer
alan bir adam nas›l olur da ge-
lip bizim Wembley’de ma¤lup
olmam›z› sa¤layan bir oyun or-
taya koyabilirdi ki? Ancak öyle
bir oynad›lar ki, teknik dehalar›
ve uygulad›klar› sistem üzerin-
deki uzmanl›klar› 90 dakika
sonras›nda bizim WM sistemi-
mizin çöpe gitmesine neden ol-
du. Maç›n yaratt›¤› etki çok bü-
yüktü. Sadece benim de¤il bü-
tün ‹ngilizlerin üzerinde… Tek