Basic HTML Version
mu bir anl›¤›na
unutmufl olmal›-
lar!”
Bir di¤er Londra
do¤umlu siyah
futbolcu Laurie
Cunningham, 21
yafl alt› seviyesin-
de de olsa ‹ngilte-
re’yi temsil eden
ilk siyah oyuncu
olma unvan›n› ka-
zan›yor. 1977’de
‹skoçya’ya karfl›
oynanan haz›rl›k
maç›nda sahaya
ç›kan Cunningham, sonras›nda alt›
kez A millî tak›m formas›n› giyecek
olsa da en üst seviyede ilk olma flere-
fini baflkas›na kapt›r›yor.
A millî tak›mda ilk kez forma giyen si-
yah oyuncu ise Clough’un Notting-
ham Forest’›nda
bir lig, iki de Av-
rupa fiampiyonlu-
¤u yaflayan sa-
vunmac› Viv An-
derson oluyor.
1978’de Çekoslo-
vakya maç›nda
forma giyen An-
derson, bir bak›-
ma Wembley’de-
ki o maçta, bu
noktaya kadar pes
etmemesinin ödü-
lünü al›yor. Zira,
Viv, kariyerinin
büyük bir bölü-
münde, ›rkç› ha-
karetlerin ve ken-
disine f›rlat›lan muzlar›n hedefi ol-
maktan kaçamasa da millî tak›ma dek
ulaflmay› baflar›yor. Anderson, 2010
y›l›nda verdi¤i röportajda, ›rkç›l›kla
nas›l mücadele etmesi gerekti¤ini ho-
cas› Clough’tan ö¤rendi¤ini söylüyor.
Nottingham Forest formas› giyerken,
bir Carlisle maç›nda sahada ›s›nmaya
çal›fl›rken rakip taraftarlar taraf›ndan
elma, armut ve muz bombard›man›na
tutulan Anderson, bu durumu hocas›
Clough’a bildirdi¤inde, efsane teknik
adam›n yan›t› net oluyor: “Derhal o
s a h a y a
geri dön!
G i t m i fl -
ken bana
da iki ar-
mut, bir
de muz
getir!”
Anderson
ve Cun-
n i n g -
ham’›n açt›¤› yoldan ilerleyen Paul
Ince’in, 1993’te Amerika Birleflik
Devletleri karfl›s›ndaki bir haz›rl›k
maç›na kaptan olarak ç›kmas›, millî
tak›mdaki bu geçifl dönemini ta-
maml›yor. 1986 Dünya Kupas› kad-
rosunda iki siyah oyuncu bulunur-
ken, 2010 Dünya Kupas›’nda bu sa-
y›n›n sekize yükselmesi de bunun
bir kan›t› olarak karfl›m›za ç›k›yor.
Stadyumdaki ›rkç›l›k
‹ngiltere Millî Tak›m›’n›n siyah oyun-
cular› kadroya davet etmeye bafllad›¤›
bu y›llarda, kulüp seviyesinde ise iflle-
rin istendi¤i gibi gitti¤ini söylemek
pek mümkün de¤il. 1981’de Paul Ca-
nov i l l e ,
Che l s ea
ile ilk ma-
ç›na ç›k-
m a d a n
önce ken-
di taraf-
tarlar›n›n
›rkç› tep-
k i s i n e
m a r u z
k a l › yo r .
W e s t
B r o m -
wich Al-
bion’›n forveti Cyrille Regis ise ilk ‹n-
giltere Millî Tak›m› davetini ald›ktan
sonra evine gelen bir mektubun için-
den ç›kan bir kurflunla karfl›lafl›yor.
Liverpool efsanesi John Barnes da
80’lerdeki bu ç›lg›nl›ktan nasibini
alan isimlerden. Barnes, Goodison
Park’ta Liverpool ile Everton’› karfl›
karfl›ya getiren Merseyside derbisi oy-
nan›rken “Everton beyazd›r!” tezahü-
ratlar› aras›nda sahaya gönderilen
muzu topu¤uyla d›flar› at›yor. Sonra-
lar›, o günleri anlat›rken ‹ngiltere’deki
›rkç›l›k durumunun vahametine de
dikkat çekiyor: “Duygusal bir insan
de¤ilim. Sahay› terk etmeyi hiç dü-
flünmedim. Her siyah, belli bir yaflta
böyle bir dönemden geçmek zorun-
dad›r. Herkes bu durumla kendi yön-
temiyle bafl eder.”
Suarez-Terry vakalar›
2011 Ekim’inde oynanan iki maç, sa-
ha içindeki ›rkç›l›¤› yeniden gündeme
oturtuyor. Bunlardan ilki, 15 Ekim’de-
ki Liverpool-Manchester United ma-
ç›n›n ard›ndan yaflan›yor. United’›n
sol beki Evra, maç s›ras›nda s›k s›k
karfl› karfl›ya geldi¤i Liverpool forveti
Suarez’in kendisine ›rkç› hakarette
bulundu¤unu ileri sürüyor.
Federasyon, bu konuya iliflkin karar›n›
20 Aral›k’ta aç›kl›yor. Suarez, sekiz
maç men ve 40 bin sterlin para ceza-
s›na çarpt›r›l›yor. Dava süreci boyun-
ca Suarez’in arkas›nda duran Liverpo-
ol kulübü, cezan›n ard›ndan da bu
duruflundan ödün vermiyor. Öyle ki,
Liverpool futbolcular›, karar aç›klan-
iyah futbolcular›n ‹ngiltere’de yaln›zca iflini ya-
p›p futbola odaklanmas›, tarihin hiçbir döne-
minde kolay olmad›... Bütün futbol otoriteleri-
nin ›rkç›l›¤a karfl› mücadele etti¤i flu günlerde
bile. Ancak eski zamanlara do¤ru seyahat ettik-
çe, siyahlar›n u¤rad›¤› haks›zl›klar›n gitgide art-
t›¤›na tan›kl›k ediyoruz. Öyle ki, flu s›ralar ›rkç›-
l›kla mücadelede bafl› çeken kurumlardan biri
olan ‹ngiltere Futbol Federasyonu’nun bile geç-
miflte bu utanç verici düflünceye bulaflt›¤›n› gör-
mek mümkün. Özellikle 1900’lerin ikinci yar›s›-
na kadar Ada’daki siyah futbolcular›n, ifllerini
yapmaktan önce baflka fleylerle mücadele et-
mek durumunda oldu¤u göze çarp›yor
Britanya’da ilkler
Futbol tarihinin uluslararas› seviyede
yer alm›fl ilk siyah oyuncusu, 1857 y›-
l›nda o zamanlar Britanya sömürgesin-
deki Guyana topraklar›nda do¤an An-
drew Watson. E¤itimini ‹ngiltere ve ‹s-
koçya’da alan Watson, mühendislik ve
matematik okudu¤u Glasgow Üniversi-
tesi’ndeyken futbola merak sal›yor.
1880’de o zamanlar Britanya’n›n en
büyük kulübü olarak görülen Queens
Park’ta oynamaya bafllad›ktan sonra, 12
Mart 1881’de, kaptanl›¤›n› yapt›¤› ‹s-
koçya’n›n ‹ngiltere’yi 6-1 ma¤lup etme-
sine tan›kl›k ediyor.
‹ngiltere’nin en üst düzey liginde oyna-
yan ve futbol hayat›nda profesyonelli¤i
tadan ilk siyah futbolcu ise Arthur
Wharton oluyor. Futbol d›fl›nda bisiklet,
koflu ve krikette de iddial› olan 1865 do¤umlu
Wharton, futbol kariyerine 1885 y›l›nda kaleci
olarak Darlington formas›yla bafll›yor. 1894-95
sezonunda Sheffield United formas›yla ç›kt›¤›
Sunderland karfl›laflmas›, ona en üst ligde forma
giyen ilk siyah oyuncu unvan›n› kazand›r›yor.
Wharton’›n ölümünden 82 y›l sonra, geride b›-
rakt›¤›m›z Haziran ay›nda, FIFA Baflkan› Sepp
Blatter’e dünyan›n ilk profesyonel siyah futbol-
cusunun heykeli sunuluyor. Bu heykel, ›rkç›l›k-
la mücadelenin bir timsali olarak hâlâ FIFA’n›n
‹sviçre’deki merkezinde sergileniyor.
Millî tak›m yolu
‹ngiltere futbolunda yavafl yavafl yer edinmeye
bafllayan siyahlar›n ‹ngiltere Millî Tak›m›’nda
yer bulmas› ise çok uzun zaman al›yor.
1920’lerde, o s›ralar ‹ngiltere’de forma giyen tek
siyah oyuncu olan Jack Leslie, Plymouth forma-
s›yla f›rt›na gibi esiyor. Londra do¤umlu Leslie,
‹ngiltere Millî Tak›m›’na seçildi¤i haberini de
Plymouth’taki hocas› Bob Jack’ten al›yor.
Ne var ki, millî tak›m yetkilileri bu kararlar›n-
dan, Leslie’nin anne-babas›n›n Jamaika köken-
lerini ve Leslie’nin
“renkli oldu¤unu” baha-
ne ederek vazgeçiyor.
Leslie, bu olaydan çok
sonra, 1982’de Brian
Woolnough’a verdi¤i
röportajda, federasyon
nezdinde yap›lan bu ›rk-
ç›l›kla flöyle alay ediyor:
“Benim renkli oldu¤u-
Ada’da ›rkç›l›k...
S
TamSaha
73
Can Önduygu
FIFA ve UEFA, özellikle son y›llarda ›rkç›l›¤› futbol sahalar›ndan
silebilmek için yo¤un çaba harc›yor. Ne var ki, bütün bu u¤rafllara
ra¤men, ›rkç› sald›r›lar›n sonu hâlâ gelmifl de¤il. Son olarak S›rbistan
ile ‹ngiltere aras›ndaki U21 maç›nda hortlayan, ‹ngiltere’de ise
Suarez ve Terry olaylar›yla yeniden gündeme gelen bu konuyu detayl›
bir biçimde masaya yat›rd›k. ‹flte, Ada’daki ›rkç›l›¤›n hikâyesi...
72
TamSaha
Andrew
Watson
Jack Leslie
Viv Anderson
Cyrille
Regis
John
Barnes
Paul Ince
Laurie
Cunningham