Türkiye-İtalya - Maç Kitabı

geli ş mi ş lik seviyesine ula ş tı. Günümüzde İ talya, parlamenter demokrasi ile yönetilmekte olan üniter bir cumhuriyettir. İ talya, 1957 yılında ba ş kent Roma’da imzalanan Roma Antla ş ması’yla kurulan ve daha sonra Avrupa Birli ğ i ismini alacak olan Avrupa Ekonomik Toplulu ğ u’nun kurucu ve lider üyelerindendir. G8, NATO, Ekonomik Kalkınma ve İş birli ğ i Örgütü, Avrupa Konseyi ve Schengen Antla ş ması’nın da katılımcılarındandır. İ talya tarih boyunca birçok icat ve ke ş fe kaynaklık etmi ş ; küresel bir sanat, müzik, edebiyat, felsefe, bilim, teknoloji ve moda merkezi olmu ş tur. Kültürel zenginli ğ inin bir yansıması olarak 55 adet ile en çok ‘Dünya Mirası’na sahip olan ülkedir. Ayrıca en çok ziyaret edilen ülkeler sıralamasında be ş incidir. Demografi 2008 yılının sonunda, İ talya’nın toplam nüfusu 60 milyonu a ş tı. Bugün ise ülkenin nüfusu 62 milyon 400 bin ki ş iye yakla ş tı. Bu sayılar ı ş ı ğ ında İ talya günümüzde Avrupa Birli ğ i içinde Almanya ve Fransa’dan sonra üçüncü, dünya genelindeyse yirmi üçüncü en kalabalık ülke konumunda. Ülkenin en yo ğ un nüfuslu bölgesi Kuzey İ talya’dır ve ülkenin yüzölçümünün yakla ş ık üçte birini olu ş turan bu bölge, ülkenin toplam nüfusunun ise neredeyse yarısını barındırmaktadır. II. Dünya Sava ş ı’nın sonrasında İ talya, uzun süreli bir ekonomik yükseli ş sürecine girmi ş ve bu dönemde ülkenin kırsal kesimlerinden büyük kentlere göç patlaması ya ş anmı ş tır. Bunun yanı sıra ülke göç ile nüfus yitiren bir ülke olmaktan çıkmı ş , göçmen kabul eder hâle gelmi ş tir. Ülkenin metropolitan bölgeleri, nüfusu 8 milyona yakla ş an Milano, 4 milyona yakla ş an Roma, 3 milyonu a ş an Napoli ve 2 milyonu geçen Torino’dur. Ekonomi İ talya, 2021 yılı itibarıyla dünyanın 8’inci büyük ekonomisine sahiptir. G7, Avrupa Birli ğ i, Euro Bölgesi ve OECD’nin kurucu üyesi olan ülke, dünyanın en sanayile ş mi ş ülkelerinden biridir. Dünya ticareti ve ihracatında lider ülkelerdendir. Ülke, yenilikçi i ş letmeleri, büyük ve rekabetçi tarım sektörü ve etkili, yüksek kaliteli otomobil, makine, gıda, tasarım ve moda endüstrisi ile tanınmaktadır. İ talyan otomotiv endüstrisinde 144 bin firma bulunmaktadır. Bu sektörde 500 bine yakın ki ş i istihdam edilmektedir. Milano küresel bir finans merkezi ve dünyanın moda ba ş kentidir. İ talya dünyanın en büyük ş arap üreticisidir. Tarımsal kullanımda tahıl tarlaları yüzde 31, zeytin bahçeleri yüzde 8.2, ba ğ lar yüzde 5.4, narenciye bahçeleri yüzde 3.8, ş eker pancarı yüzde 1.7, bahçecilik yüzde 2.4’lük yer tutar. Kalan kısım ise otlaklara ve yemlik tahıllara ayrılmı ş tır. Kültür İ talya’nın Avrupa’nın kültürel ve tarihî mirasına katkısı çok büyüktür. Roma İ mparatorlu ğ u gibi dünyanın köklü bir devletine ev sahipli ğ i yapmı ş olması ve Hristiyanlı ğ ın en önemli merkezi Vatikan’ı içinde bulundurması nedeniyle kültürel miras ögeleri bakımından son derece zengindir. İ talyan ressamlar kayda de ğ er ürünler vermi ş lerdir. Michelangelo, Leonardo da Vinci, Donatello, Botticelli, Fra Angelico, Tintoretto, Caravaggio, Bernini, Titian ve Raphael dünyanın en önemli ressamları arasında sayılabilir. İ talyan dilinin temelleri ise 1300’lü yıllarda Floransalı ş air Dante tarafından atılmı ş tır. Dante’nin İ lahî Komedya adlı yapıtı Orta Ça ğ larda Avrupa’da üretilen en önemli eserlerden biridir. Bunu dı ş ında Giovanni Boccaccio, Giacomo Leopardi, Alessandro Manzoni, Torquato Tasso, Ludovico Ariosto ve Francesco Petrarca gibi ünlü İ talyan edebiyatçıları yüzyıllar boyu Avrupa edebiyatına katkıda bulunmu ş lardır. Felsefe alanında öne çıkan dü ş ünürler arasında Giordano Bruno, Marsilio Ficino, Niccolò Machiavelli ve Giambattista Vico sayılabilir. Nobel ödülü almı ş İ talyan edebiyatçılar ise Giosuè Carducci, Grazia Deledda, Luigi Pirandello, Salvatore Quasimodo, Eugenio Montale ve Dario Fo’dur. Operaya hayat veren İ talya, klasik müzi ğ in temellerinin atıldı ğ ı yerdir. İ talya’nın en önde gelen bestecileri arasında da Palestrina, Monteverdi, Scarlatti, Corelli, Vivaldi, Paganini, Rossini, Verdi ve Puccini sayılabilir. Bilim Yüzyıllar boyunca, İ talya’dan pek çok bilim insanı yeti ş ti. En bilinen isimlerden biri de Leonardo da Vinci’dir. Da Vinci, biyolojiden teknolojiye pek çok alanda ça ğ da ş bilime rehberlik eden bulu ş lara imza attı. Aynı ş ekilde Galilei fizik, matematik ve astronomi alanlarında çalı ş an ve pek çok bulu ş a imza atan bir ba ş ka İ talyan bilim insanıdır. Nobel ödülü de kazanan fizikçi Enrico Fermi dünyanın ilk nükleer reaktörünü olu ş turan gruba önderlik etmi ş , kuantum teorisinin olu ş turulmasına verdi ğ i destek ve fizik alanındaki di ğ er önemli çalı ş malarıyla adını duyurmu ş tur. Bilime önemli katkılar veren ara ş tırmacılar arasında Giovanni Domenico Cassini, Alessandro Volta, Lagrange, Fibonacci, Gerolamo Cardano, Marcello Malpighi, Lazzaro Spallanzani, Camillo Golgi ve Guglielmo Marconi sayılabilir. 36 Rönesansın do ğ um yeri Floransa