Türkiye - Özbekistan Maç Kitabı

Karahanlıların, 12. yüzyılda Karahıtaylıların hâkimiyetine giren bölgede daha sonra Hârizmşahlar Devleti kurulmuştur. İslamiyet’in bölgeye gelişi ile birlikte Özbek coğrafyası, yaşanan siyasî kaoslara rağmen önemli bir ilim ve kültür merkezi haline gelmiş, bu yüzyıllarda bölgede dünyaca ünlü düşünürler, âlimler, siyasetçiler ve sanatçılar yetişmiştir. Fergânî, Hârizmî, Fârâbî, Bîrûnî, İbn Sînâ, İmam Buhârî, Hakîm et- Tirmizî, Burhâneddin el-Mergınânî gibi isimler bu kapsamda zikredilebilir. 1200’lerin ilk çeyreğinde bölge Moğol istilasına uğramış, Buhara ve Ülke Adı Özbekistan Cumhuriyeti Yönetim Biçimi Başkanlık Tipi Cumhuriyet Başkent Taşkent Resmî Dil Özbekçe Nüfus 30 milyon 23 bin 709 kişi Yüzölçümü 447 bin 400 kilometrekare Kişi Başına Gelir 6.900 $ Para Birimi Som Bir Orta Asya ülkesi olan Özbekistan, kuzeyde ve batıda Kazakistan, güneyde Türkmenistan ve Afganistan, doğuda ise Tacikistan ve Kırgızistan ile komşudur. Özbekistan nehirlerle çevrelenmiştir. Bunlarında en büyüğü Aral'dır. Ülkenin yüzölçümü 447 bin 400 kilometrekaredir, nüfusu 2018 verilerine göre 30 milyon kişi civarındadır. Ülkede kilometrekare başına 67 kişi düşmektedir. Özbekistan’ın üçte ikisi bozkır ve kurak alanlardan oluşmaktadır. Altın ve doğalgaz rezervleriyle ünlü Kızılkum Çölü ülke sınırları içindedir. Bugün Özbekistan’ı oluşturan topraklar tarihî süreç içerisinde Turan, Türkistan, Mâverâünnehir gibi isimler almıştır. Yapılan bilimsel araştırmalar bu coğrafyada yerleşimin binlerce yıl öncesine dayandığını ortaya koymaktadır. Bu noktada bölgenin bilinen ilk medeniyeti, geçmişi M.Ö. 5. bin yıla uzanan Kaltaminarlılardır. Bölgede ilk tarım faaliyetlerini M.Ö. 3. bin yılın sonlarında başladığı ve ilk şehirlerin kurulduğu tahmin edilmektedir. Milâttan önce 6. ve 5. yüzyıllarda bölgede Bahtar Krallığı ve Büyük Hârizm Devleti’nin kurulduğu bilinmektedir. M.Ö. 4. ve 3. yüzyıllarda bölgede İran Ahamenîlerine ve Büyük İskender’in istilalarına karşı mücadele edilmiştir. Bu tarihten itibaren bölgede Kang Hakanlığı, Kuşan, Dâvân gibi devletler hüküm sürmüştür. Bu dönemde bölgede Zerdüştlük, Budizm, Yahudilik gibi birçok dini inanış varlık göstermiştir. 6. ve 7. yüzyılda bölgede yaşayan topluluklar Yedisu’da kurulan Batı Türk Hakanlığı bayrağı altında birleşmiş ve nihayet 8. yüzyılın başlarında Mâverâünnehir ve Hârizm, Kuteybe bin Müslim kumandasındaki İslâm orduları tarafından fethedilmiş, bölge halkı bu tarihten itibaren İslâmiyet’le tanışmıştır. Emevî hâkimiyetinin ardından 9. yüzyılda bölgede Sâmânîler Devleti ortaya çıkmış, aynı asırda Özbekistan’ı Tanıyalım Bugün Özbekistan’ı oluşturan topraklar tarihî süreç içerisinde Turan, Türkistan, Mâverâünnehir gibi isimler almıştır. İslamiyet’in bölgeye gelişi ile birlikte Özbek coğrafyası, yaşanan siyasî kaoslara rağmen önemli bir ilim ve kültür merkezi haline gelmiş, bu yüzyıllarda bölgede dünyaca ünlü düşünürler, âlimler, siyasetçiler ve sanatçılar yetişmiştir. Orta Asya’daki kardeşimiz 30 ÖZBEKİSTAN KAZAKİSTAN Karakalpakistan Nukus Urgenç Buhara Semerkand Karşı Termez Cizzak Taşkent Namangan Andican Fergana Navoy Aral Gölü Sarıkamış Gölü KIRGIZİSTAN TÜRKMENİSTAN TACİKİSTAN AFGANİSTAN 31