Ligini 1992'de kuran ve aynı yıl Millî Takımıyla tarih sahnesine çıkan Belarus'un büyük turnuvalara katılabilmişliği hatta gruplarda üst sıraları zorlamışlığı yok. Fakat ilginç bir özelliğe sahipler; büyük takımlara sürpriz yapmayı çok seviyorlar. Hollanda'yı iki, Fransa'yı bir kez yenmeleri, Fransa ile bir, İtalya ile de iki kez berabere kalmaları bu sürpriz aşklarının en çarpıcı göstergesi.
Yazan: Mazlum Uluç / Türkiye-Belarus Maç Kitabı
Beyaz Rusya'da ilk futbol ligi organizasyonu 1932 yılında kuruldu. Beyaz Rus takımları arasında Dinamo Minsk Sovyetler Birliği Ligi'nde mücadele ederken, diğer Beyaz Rus takımları kendi yerel liglerinde oynamayı sürdürdü. 54 sezon oynanan Sovyet Ligi'nde Beyaz Rusya takımı Dinamo Minsk tam 39 sezonda yer aldı ve 1982 yılında Ukrayna takımı Dinamo Kiev ile Rus takımı Spartak Moskova'nın önünde şampiyonluk ipini göğüsledi. Dinamo Minsk ayrıca Spartak Minsk adıyla mücadele ettiği 1954 sezonunun yanı sıra 1963 ve 1983 sezonlarında da Sovyet Ligi'ni üçüncü sırada tamamlamayı başardı.
O dönemde Sovyetler Birliği Millî Takımı'nda da bazı Belarus oyuncular yer aldı. Bu oyuncuların arasında Dinamo Minsk'in ardından Juventus ve Lecce'de de oynayan Sergei Aleinikov, 77 kez giydiği Sovyet Millî Takımı formasıyla bu alanda altıncı sırayı almıştı.
Belarus Ligi ise ülkenin bağımsızlığını ilân etmesinin ardından 1992 yılında kuruldu. Belarus Süper Ligi ya da Vysshaya Liga adıyla bilinen ligde 12 takım mücadele ediyor. Ligi şampiyon bitiren takım UEFA Şampiyonlar Ligi'nde ön eleme oynamaya, ikinci ve üçüncü takım da UEFA Avrupa Ligi'nde ön eleme oynamaya hak kazanıyor. Son sıradaki iki takım bir alt lige düşüyor. İlk yıllarında Sovyet döneminden gelen üstünlüğünü lige yansıtan Dinamo Minsk üst üste 5 kez şampiyon olurken, bu takımın toplamda 7 şampiyonluğu bulunuyor. Ancak Belarus futbolunun son dönemde yükselen yıldızı BATE Borisov. Ligde ilk şampiyonluğunu 1999'da elde eden BATE Borisov son 7 sezonda da şampiyonluğa ambargo koydu. BATE, 9 şampiyonlukla Belarus Ligi'ni domine ediyor.
Belarus Millî Takımı'nın tarih sahnesine çıkışı da 1992 yılına dayanıyor. Resmi olmayan ilk maçını 20 Temmuz 1992'de Litvanya ile oynayan ve 1-1 berabere kalan Belarus, 28 Ekim 1992'deki ilk resmi maçında da Ukrayna ile yine aynı skorla 1-1 berabere kalmıştı. Tarihindeki en farklı galibiyetini 7 Haziran 1998'de komşusu Litvanya'yı 5-0 yenerek elde eden Belarus, en ağır yenilgisine de 11 Haziran 2003'te Avusturya'ya 5-0 kaybederek uğradı.
Teknik Direktörlüğünü Georgi Kondratiev'in, kaptanlığını Syarhey Vyeramko'nun yaptığı Belarus Millî Takımı'nın en çok forma giyen oyuncusu 102 maça çıkan Alyaksandr Kulchy. Yakından tanıdığımız Maksim Romaschenko ise attığı 20 golle Belarus'un en golcü oyuncusu unvanını taşıyor.
Hollanda'yı yendiler
Bugün FIFA Dünya sıralamasında 83. basamakta yer alan Belarus, Dünya Kupası ve Avrupa Şampiyonası elemeleri sahnesine ilk olarak Euro 1996'da çıktı. İlginçtir, onlar grup kuralarına dördüncü kategoriden girerken, Millî Takımımız beşinci torbadaydı. Çek Cumhuriyeti, Hollanda, Norveç, Lüksemburg ve Malta ile yer aldıkları grupta 21 puanla birinci olan Çeklerin ve 20 puanla ikinci-üçüncü sıraları paylaşan Hollanda ile Norveç'in ardından 11 puanla dördüncü oldular. Üç galibiyetlerinden ikisini evlerinde Lüksemburg ve deplasmanda Malta'yı 2-0'lık skorlarla yenerek almaları normaldi ancak aynı rakipleriyle diğer iki maçlarında berabere kaldılar. Asıl sürprizi ise 7 Haziran 1995 günü Hollanda'yı Minsk'teki Dinamo Stadı'nda Sergei Gerasimets'in 27. dakikada attığı golle yenerek yaptılar.
1998 Dünya Kupası elemelerine gelindiğinde Millî Takımımız üçüncü kategoriye yükselirken, beşinci torbaya inen Belarus, 7. Grup'ta Avusturya, İskoçya, İsveç, Letonya ve Estonya ile eşleşmişti. Ancak bu defa oldukça kötü bir performans gösterdiler ve Avusturya'nın 25 puanla lider tamamladığı grubu 4 puanla sonuncu tamamladılar. Estonya'yı evlerinde 1-0 yenip yine evlerinde Letonya ile 1-1 berabere kalmış, diğer maçlarının tümünü kaybetmişler, attıkları 5 gole karşılık kalelerinde 25 gol görerek dibe vurmuşlardı. İsveç'e 5-1, Avusturya'ya 4-0, İskoçya'ya 4-1 yenilerek ağır mağlubiyetlere uğramışlardı.
İtalya ile iki beraberlik
Sıra Euro 2000 elemelerine geldiğinde Millî Takımımız giderek yükselen bir ivmeyle kendisini ikinci torbaya atmış, Belarus ise ancak son torbada yer alabilmişti. Bu defa 1 .Grup'u İtalya, Danimarka, İsviçre ve Galler'le paylaştılar. 8'er maç sona erdiğinde Belarus'un tek galibiyeti bile yoktu ama doğrusunu söylemek gerekirse havası vardı. Çünkü üç beraberliklerinin birini grubu ikinci sırada bitiren Danimarka'dan evlerinde 0-0'lık skorla alırken, asıl sürprizi grubun birincisi İtalya ile iki maçta da berabere kalarak yaptılar. Üstelik 31 Mart 1999 günü oynanan İtalya'daki ilk maçta Buffon'lu,
Panucci'li, Maldini'li, Cannavaro'lu, Nesta'lı, Dino Baggio'lu, Conte'li, Totti'li, İnzaghi'li İtalya karşısında 24. dakikada Belkevich'in attığı golle öne geçen de onlardı. İtalya bu gole 31. dakikada İnzaghi'nin penaltısıyla karşılık vererek ancak beraberliği kurtarabilmişti. İtalya ve Danimarka'ya kök söktüren Belarus'un İsviçre ve Galler'e ise içeride dışarıda kaybetmesi ilginçti. Belarus 8 maçta toplam 4 gol atarken bu defa sadece 10 gol yiyerek iki farklı yenilgilerden fazlasına izin vermemişti.
Üçüncü sırada bitirdiler
2002 Dünya Kupası elemelerinde Türkiye yine 2. torbada yer alıyor, Belarus ise son torbadan kurtulamıyordu. Bu kez Polonya, Ukrayna, Norveç, Galler ve Ermenistan'la paylaştıkları grupta oldukça iyi bir performans gösterdiler. 10'ar maç sona erdiğinde Polonya 21 puanla birinci, Ukrayna 17 puanla ikinci sırayı alırken, 15 puan toplayan Belarus da 10 puanlı Norveç, 9 puanlı Galler ve 5 puanlı Ermenistan'ı geride bırakarak üçüncü sıraya yerleşmişti. İlk defa gol averajları da artı vermiş, attıkları 12 gole karşılık 11 gol yemişlerdi. Dört galibiyetlerini evlerinde Galler, Ermenistan ve Norveç'i 2-1, Polonya'yı 4-1 yenerek elde ederken, üç beraberliklerini ise deplasmanda Ukrayna ve Ermenistan'la 0-0, Norveç'le de 1-1 berabere kalarak aldılar. Her turnuvada bir büyük takımı çelmelemeyi alışkanlık haline getiren Belarus, en büyük sükseyi grup birincisi Polonya karşısında yapmış, 4-1'lik galibiyette takımın dört golünü de Roman Vasilyuk atmıştı.
2004 eleme faciası
2002 Dünya Kupası'nda elde edilen üçüncülük, Euro 2004 elemelerinde Millî Takımımızı ilk torbaya taşırken, 2002 elemelerindeki başarı da Belarus'a sınıf atlatmış, beşinci kategoriden dördüncü kategoriye yükselmelerini sağlamıştı. Ama bu yükseliş Belarus'a yaramadı. Tıpkı Euro 1996 elemelerinde olduğu gibi bir kez daha Çek Cumhuriyeti ve Hollanda'nın grubuna düşmüşlerdi. Gruptaki takımlardan biri Dünya Kupası 1998 elemelerini aynı grupta ilk sırada tamamlayan Avusturya, diğeri ise ilk kez eşleştikleri Moldova'ydı. Bu grupta Belarus'un ilk ikide yer alması düşünülemezdi ama 8 maçın sonunda sadece tek galibiyet ve 3 puanla dibe demir atmaları da beklenmiyordu. Çeklerin 22 puanla birinci, Hollanda'nın 19 puanla ikinci sırada bitirdiği grupta Belarus sadece evinde 1-0'lık yenilgiden kurtulup 2-1 kazandığı maçta Moldova'yı yenebilmiş, diğer 7 maçını ise kaybetmişti. Üstelik sadece 4 gol atabilmişler ve buna karşılık kalelerinde 20 gol görmüşlerdi. Tarihlerinin en ağır yenilgisine de bu elemelerde Avusturya'ya 5-0 kaybederek uğradılar.
2006 silkiniş dönemi
2006 Dünya Kupası elemelerine Millî Takımımız yine birinci torbadan girerken, Belarus yedi torbanın beşincisinde yer alıyordu. Bir kez daha İtalya ile eşleşmişlerdi ve gruptaki diğer takımlar Norveç, İskoçya, Slovenya, Moldova'ydı. Bu kez bir önceki turnuvaya oranla başarılı oldukları söylenebilir. İtalya'nın 23 puanla birinci, Norveç'in 18 puanla ikinci, İskoçya'nın 13 puanla üçüncü, Slovenya'nın 12 puanla dördüncü bitirdiği grupta 10 puan toplayarak beşinci oldular. Moldova'yı 5 puan farkla geride bırakmışlar, 10 maçtan 2 galibiyet, 4 de beraberlik çıkarmışlardı. O iki galibiyeti içeride Moldova'yı 4-0, deplasmanda da İskoçya'yı 1-0 yenerek elde ettiler. Dört beraberliklerini ise deplasmanda Norveç ve Slovenya karşısında 1-1, evlerinde yine Slovenya karşısında 1-1 ve İskoçya önünde 0-0'lık skorlarla aldılar. Bu defa yedikleri 14 gole karşılık 12 gol atmışlardı. İtalya'ya evlerinde 4-1'e teslim olup gruptaki en ağır yenilgilerini alsalar da Gök Mavililere deplasmanda kök söktürdüler. İtalya'nın güçlükle 4-3 kazabildiği maçta Belarus'un iki golünü Maksim Romaschenko atmıştı.
Yine Hollanda zaferi
Euro 2008 elemelerine Türkiye ikinci, Belarus beşinci torbadan girdi. Romanya, Hollanda, Bulgaristan, Arnavutluk, Slovenya ve Lüksemburg'la mücadele ettikleri grubu 4 galibiyet, 1 beraberlikle topladıkları 13 puanla tamamladılar. Romanya 29 puanla birinci, Hollanda 26 puanla ikinci, Bulgaristan 25 puanla üçüncü olurken onlar Arnavutluk, Slovenya ve Lüksemburg'u arkalarında bırakarak dördüncü oldular. 12 gol atıp 18 gol yedikleri grupta Arnavutluk'la deplasmanda 2-2 berabere kalırken, evlerinde Slovenya'yı 4-2, deplasmanda da Lüksemburg'u 2-1, Arnavutluk'u 4-2 yendiler. Asıl sürprizi ise bir kez daha Hollanda'ya yaptılar.Grubun son maçında Minsk'te ağırladıkları Portakalları 49'da Bulyha ve 65'te Korytko'nun golleriyle 2-1 yenerek grup birinciliğinden ettiler.
2010 Dünya Kupası eleme kurasına Millî Takımımız ikinci, Belarus ise dördüncü torbadan girdi. İngiltere, Ukrayna, Hırvatistan'ın arasında şansları yoktu. Zaten onlar da bu üç takımın arkasında kalırken, Kazakistan ve Andorra'nın üzerinde dördüncü sırayı aldılar. 10 maçta 4 galibiyet 1 beraberlik elde ederken attıkları 19 gole karşılık kalelerinde 14 gol görerek averaj açısından en verimli eleme sürecini yaşadılar. Galibiyetlerini Andorra'yı dışarıda 3-1, içeride 5-1, Kazakistan'ı dışarıda 5-1, içeride 4-0 yenerek elde ettiler. Tek beraberliklerini ise içeride Ukrayna'dan 0-0'lık skorla çıkardılar. Gruptaki üç farklı tek yengilerine ise İngiltere deplasmanında uğradılar.
2012'nin kurbanı Fransa
Euro 2012 eleme grupları kurasına biz ikinci, onlar dördüncü torbadan katıldı. Fransa, Bosna-Hersek, Romanya, Arnavutluk, Lüksemburg grubunda 3 galibiyet 4 beraberlikle 13 puan topladılar ve Arnavutluk ile Lüksemburg'u altlarında bıraktılar. Fransa'nın birinci, Bosna-Hersek'in ikinci bitirdiği grupta üçüncü Romanya'nın sadece 1 puan gerisinde kaldılar. 8 gol atıp 7 gol yiyerek yine artı averaj sağladılar. Büyük takımlara sürpriz yapma alışkanlıklarını grubu ilk sırada bitirecek Fransa'ya tek yenilgisini yaşatarak sürdürdüler. Gruptaki ilk maçta Fransa'yı deplasmanda Sergei Kislyak'ın golüyle 1-0 yenerek herkesi şaşırttılar. Diğer galibiyetlerini içeride Arnavutluk ve Lüksemburg'u 2-0 yenerek elde ettiler. Dört beraberliklerinden birinde de Fransa'ya bu kez iç sahada çelme taktılar. 1-1 biten maçta Fransa'nın golünü bugün Trabzonspor formasını giyen Malouda atmış, Belarus'un golünü ise Abidal kendi kalesine yollamıştı. Diğer beraberlik puanlarını ise içerideki 0-0'lık Romanya, deplasmandaki 0-0'lık Lüksemburg ve deplasmandaki 2-2'lik Romanya maçlarında topladılar.
Ve hayal kırıklığı
2014 Dünya Kupası Avrupa elemelerine biz yine ikinci torbadan girerken onlar sınıf atlamış ve üçüncü torbaya yükselmişti. Ancak en kötü eleme performanslarından birisini gösterdiler ve İspanya, Fransa, Finlandiya, Gürcistan'la eşleştikleri grubu 1 galibiyet, 1 beraberlikle 4 puan toplayarak son sırada tamamladılar. Tek galibiyetlerini Gürcistan'ı iç sahada 2-0 yenerek, tek beraberliklerini de Finlandiya karşısında 1-1'lik skorla aldılar. 8 maçta 7 gol attıkları grubu 16 gol yiyerek tamamlarken, İspanya'dan iki maçta 6, Fransa'dan da yine iki maçta 7 gol yediler.
