TFF Futbol Gelişim Direktörü Oğuz Çetin, 2020 yılının eylül ayında antrenör eğitiminde önemli bir hamle başlattı. Tüm müfredatlar, ders içerikleri ve eğitim metodolojisi yenilendi. Çetin'in startını verdiği bu atılım sonrası başlayan eğitimler tüm hızıyla devam ediyor. Değişimin olumlu etkileri de kendini gösteriyor.

Ülkemizde futbol antrenörlüğü eğitiminde milat kabul edilecek ilk tarih 1964. O sene, Türkiye Futbol Federasyonu ve Türkiye Futbol Antrenörleri Derneği'nin iş birliğiyle ilk antrenör kursu düzenlendi. 2006 yılında TFF'nin Jira Konvansiyonu'na üye olmasıyla birlikte yeni bir sayfa açıldı. Bu sayede Türkiye Futbol Federasyonu, UEFA'ya üye tüm ülkelerde geçerli olacak antrenör diploması verme hakkını kazandı. Bu üyelikle Türk antrenörleri ve antrenör eğitimcileri, UEFA'nın görevlendirmiş olduğu İngiliz eğitimciler tarafından o yıllarda belirlenmiş bir format içerisinde eğitime tabi tutuldu. Aradan geçen 15 sene zarfında antrenör eğitimleri, antrenör eğitimcisinin merkezde olduğu, değerlendirmelerin kısa sınavlarla sınırlı tutulduğu bir sistemde gerçekleştirildi.

Son yıllarda futboldaki değişim hızlandı. Her büyük turnuvada farklı trendler ortaya çıkarken, antrenörlük anlayışı da ciddi bir revizyona uğradı. TFF Futbol Gelişim Direktörü Oğuz Çetin, 2020 yılının eylül ayında antrenör eğitimi tarihimizde yeni bir dönemi başlatmak için kolları sıvadı.

1 yıl devam eden yenilenme süreci

TFF Futbol Gelişim Direktörü Oğuz Çetin tarafından 'Yenilenme Dönemi' olarak tanımlanan bu süreçte, antrenör eğitimini oluşturan tüm unsurlar tek tek detaylı şekilde ele alınarak köklü bir revizyona gidildi. Öncelikle eğitim metodolojisi üzerine odaklanıldı. Geçmişte yapılan çalışmalar değerlendirildi, UEFA'nın eğitim programlarına getirdiği yenilikler incelendi, ülke futbolunun ihtiyaçları ortaya koyuldu. Sonuçta tüm eğitim programlarının

"Gerçek Temelli", "Akıcı oyun içinde" ve "Aday Antrenör Odaklı" olması ilke olarak benimsendi.

Eğitimin temel parçalarından olan antrenör eğitimcisinin mesleki ve kişisel gelişimine özel bir önem verildi. Fiziksel uygunluk, psiko-sosyal gelişim, çağdaş öğretim yöntemleri ve teknolojik yeterlilikler olmak üzere 4 ana başlıkta ele alınan bu süreçte ideal antrenör eğitimcisinin standartları da belirlenmiş oldu.

Fiziksel uygunluk konusunda kişiye özel beslenme ve antrenman programları hazırlandı. Atletik performans testleri yapıldı. Psiko-sosyal gelişim için spor psikologları tarafından testler uygulanarak bireysel görüşmeler gerçekleştirildi. Grup etkinlikleri düzenlenerek takım ruhunun geliştirilmesi sağlandı. Çağdaş öğretim yöntemleri konusunda çeşitli eğitimler verildi.

Yenilenme döneminde eğitim içeriklerinde de büyük bir değişim yaşandı. UEFA B'den Pro'ya kadar tüm Antrenör Eğitim Programların'da veTFF'ye özel pek çok programda da büyük bir revizyona gidildi. Müfredatlardan ders içeriklerine, sunumlardan kaynak dokümanlara, öğretim ve değerlendirme yöntemlerinden eğitim teknolojilerine kadar tüm eğitim programlarının modern bir hale getirilmesi sağlandı. Terminolojide de değişime gidildi. 'Kurs' ifadesinin yerini 'Antrenör Eğitim Programı' alırken, 'Kursiyer' yerine 'Aday Antrenör' ifadesi kullanılmaya başladı. TFF Futbol Gelişim Direktörü Oğuz Çetin, yaklaşık 1 yıl süren ve İstanbul'un yanında Antalya ve Erzurum'da da gerçekleştirilen yenilenme çalışmalarının tamamının başında bulunurken, her ayrıntı ile tek tek ilgilendi.

Sıra eğitimde

Eylül 2020-Ağustos 2021 arasını kapsayan uzun ve yoğun yenilenme sürecinin ardından 2021 yılının eylül ayında yeni dönem eğitimleri Erzurum'un ev sahipliği yaptığı UEFA B Antrenör Eğitim Programları ile start aldı. Belirlenen yeni model çerçevesinde düzenlenen eğitimlerde adaylara teorik derslere ait sunumlar ile kaynak dokümanlar önceden ulaştırılırken, verilen ödevler ile programa hazır gelmeleri sağlandı. Yeni dönemde teknolojik anlamda da geliştirilen antrenör eğitim programlarında, hazırlanan animasyonlar, çizim programları ile detaylandırılmış gerçek maç görüntüleri kullanıldı. Teorik derslerin büyük bir kısmı zoom üzerinden gerçekleştirildi. Drone'lar ile çekimi yapılan saha çalışmalarında aday antrenörler görev aldı ve piyonlar aracılığı ile konuları işledi. Süreç değerlendirme yönteminin uygulamaya konduğu yeni antrenör eğitim programlarında, aday antrenörler saha içi ve saha dışında belirlenmiş pek çok kritere göre değerlendirmeye tabi tutuldu. Teorik dersler ile ilgili ayrıca test sınavı yapıldı. UEFA B Antrenör Eğitim Programları'nın ardından UEFA A Antrenör Eğitim Programları da başladı.

Bu programların ardından ise sırayı UEFA Pro Lisans Antrenör Programı aldı. Uzun bir sürece yayılan program, online eğitimler ile başlayıp yüz yüze eğitimler ile devam etti. Yüz yüze eğitim aşamasında her sabah vaka analizleri yapıldı ayrıca saha eğitimleri grup çalışmalarıyla planlandı. Aday antrenörler, bazı pratik eğitimlerini de Süper Lig kulüplerinin ev sahipliğinde bu kulüplerin U19 ve U17 takımları ile gerçekleştirdi. UEFA Pro Lisans Programı'nda yapılan önemli bir yenilik aday antrenörlere yönelik kulüp ziyaretleri oldu. Bu kapsamda ilk olarak Konyaspor Teknik Direktörü İlhan Palut ziyaret edildi. Diğer aday antrenörlerin de ziyaretleri dönem içerisinde yapılacak şekilde planlandı.

Bu arada eğitim dönemi içinde Türkiye Futbol Federasyonu Futbol Gelişim Direktörlüğü, antrenör eğitim programlarına katılacak aday antrenörlere yönelik yeni bir uygulamayı yürürlüğe koydu.

Yapılan yeni düzenlemeye göre, TFF FGD'nin yenilenen UEFA Antrenör Eğitim Programları'nda, 1. aşama ile 2. aşama arasındaki süre zarfında tüm aday antrenörlerin hem ara ödevlerini yapmak hem de 2. aşamaya daha donanımlı gelebilmeleri adına en az 1 ay kulüp ortamında pratik yapmaları zorunlu hale getirildi. Sözleşmeli olarak bir kulüpte çalışan aday antrenörler bu süreci kendi kulüplerinde geçirme imkanı tanındı. Bir kulüpte görev yapmayan aday antrenörler ise misafir antrenör olarak 1 ay boyunca yer alabilecekleri bir kulüp belirlemekle yükümlü tutuldu. Yeni dönemde UEFA Antrenör Eğitim Programları'nın yanında içeriklerinde değişime gidilen Atletik Atletik Performans Antrenör Eğitim Programı ile Acıbadem Sports ile iş birliğiyle Maç Analizi Antrenörlüğü Eğitim Programları ile Oyuncu ve Maç İzleme Antrenörlüğü Eğitim Programları hayata geçirildi. Bu eğitimlerde donanımlı bir akademisyen kadrosu ve kulüplerde pratik tecrübeye sahip eğitimciler görev aldı. Türkiye Futbol Antrenörleri Derneği ile ortaklaşa olarak ülkemizin pek çok yerinde TFF C Antrenör Eğitim Programları düzenlendi.

Rakamlarla

Yeni eğitim dönemi için 14-21 Temmuz 2021 tarihleri arası olarak belirlenen başvuru sürecinde 15 farklı eğitim programına toplam 10.264 başvuru yapıldı. Şubat 2022 sonuna kadar UEFA Pro Lisans, UEFA A Lisans ve UEFA B Lisans programlarında toplam 549 aday antrenör eğitim aldı. Atletik Performans Antrenör Eğitim Programı ile Maç Analizi Antrenörlüğü Eğitim Programı'na toplam 136 kişi katıldı. TFF C programlarında ise toplam 1020 aday antrenör yer aldı. Futbol Gelişim Direktörlüğü'nün düzenlediği antrenör eğitim programları önümüzdeki aylarda da tüm hızıyla devam edecek. Amaç ülke futbolunu dünyanın en iyileri arasına taşıyacak üst düzey antrenörler yetiştirmek.

UEFA'dan övgü

TFF'nin antrenör eğitiminde yaptığı atılımlar UEFA'dan da takdir aldı. Futbol Gelişim Direktörlüğü'nün düzenlediği UEFA Pro Lisans Eğitim Programı'nı İstanbul'da izleyen ve TFF İcra Kurulu Üyesi Hamit Altıntop ile Futbol Gelişim Direktörü Oğuz Çetin'le bir araya gelen UEFA Antrenör Eğitimcisi John Peacock, TFF'nin yenilenen antrenör eğitim programlarıyla ilgili değerlendirmesinde, antrenör eğitimindeki değişimden etkilendiğini ve olumlu düşüncelerini UEFA'ya aktardığını söyledi. Gerçekleştirilen somut çalışmalarla TFF'nin antrenör eğitimindeki seviyesinin çok yükseldiğini ifade eden Peacock, TFF'nin eğitim yöntemlerindeki değişimin modern eğitim yaklaşımına uyumlu olduğuna dikkat çekti. Gözlemci olarak TFF Futsal Antrenör Eğitim Programı'nı takip eden UEFA Antrenör Eğitimcisi Benny Meurs de TFF'nin futsal antrenörlüğü eğitiminde büyük aşama kaydettiğini söyledi.

Oğuz Çetin (FGD Direktörü): "Hedefimiz antrenör eğitiminde marka olmak"

Genelde, federasyonların başarısı ölçülürken ilk göz önüne alınan kriterler Milli Takımların performansı, profesyonel lig organizasyonlarının kalitesi olarak görülür. Bana göre bu parametreler kadar önemli bir nokta antrenör eğitimi düzeyi.

TFF'nin Jira Konvansiyonu'na üye olması sonrası düzenlenen ilk UEFA Programı'nın mezunlarından biriyim. Uzun yıllar süren profesyonel futbolculuk yaşantım sonrası teknik direktör olarak Milli Takım ve kulüplerimizde görev aldım. A Milli Takım ve Genç Milli Takımlarda idareci olarak çalıştım. Bu uzun süreçte ülke futbolumuzun artılarını ve eksilerini yakından gözlemleme şansını buldum. Bir yandan da düzenli olarak dünya futbolunu takip ettim.

Yukarıda özetlemeye çalıştığım dönemde edindiğim deneyimler sonrası en başta ortaya koyduğum bakış açısı çerçevesinde Futbol Gelişim Direktörlüğü vazifesini üstlendikten sonra öncelik verdiğim konu antrenör eğitimi oldu.

Baş döndürücü bir değişim ve gelişim içindeki günümüz futbolunda ülkemizin söz sahibi olması için kaliteli antrenörlere ihtiyacımız var. Bunun için de eğitimde bir reform gerekliydi. Bu noktadan yola çıkarak ekibimizle yaklaşık 1 yıl süren çalışmalar yaptık. Amacım modern futbol ve eğitim trendlerine göre yeni bir antrenör eğitim programı oluşturmak ve buna uygun antrenör eğitimcileri hazırlamaktı. Yenilenme dönemi adını verdiğimiz bu dönemin ardından eğitimlere başladık. Bugün geldiğimiz duruma bakınca çalışmalarımızın karşılığını aldığımızı görüyorum ve bundan büyük mutluluk duyuyorum. Ortaya koyduğum vizyonun eğitimin her kesiminde karşılık bulduğunu gözlemliyorum. Antrenör eğitimcilerimiz, aday antrenörlerimizin yaratıcılıklarını çok daha rahat bir şekilde sergilemelerine olanak tanıyan yeni eğitim metodolojisi çerçevesinde, hazırladığımız programları başarıyla öğrencilerine aktarıyor. Aday antrenörlerimizden aldığımız olumlu geri bildirimler de bize doğru yolda olduğumuzu gösteriyor. Bizim için en üst seviye antrenör eğitim programı ile en tabanda bulunan program aynı öneme sahip. Hepsine büyük değer veriyoruz.

Kısa zaman içerisinde çok sayıda program açtık. Hemen hemen tümünde bizzat bulundum. Bu şekilde de antrenör eğitimine verdiğim kıymeti ortaya koyduğumu düşünüyorum. Başkanımız Nihat Özdemir ve yönetim kurulu üyelerimize de bize sağladıkları imkanlar için müteşekkirim.

Eğitim programlarımız ve yeniliklerimiz hız kesmeden devam edecek. TFF Futsal Antrenör Eğitim Programı'nın UEFA Futsal Antrenör Eğitim Programı'na dönüşmesiyle ilgili onayı UEFA'dan aldık. Sırada kaleci antrenörlüğünde aynı dönüşümü gerçekleştirmek var.

Geldiğimiz nokta mutluluk verici. Ama bunu asla yeterli görmüyorum. Eğitimde temel ilkemiz sürekli gelişim. Bu nedenle daha iyiye ulaşmak için çalışmaya, araştırmaya devam edeceğiz. Amacımız Türkiye'yi antrenör eğitiminde marka ülkelerden biri konumuna getirmek.

Dr. Erden Or (FGD Teknik Koordinatörü): "Antrenörlerin yaratıcılıklarını sergileyebilecekleri bir eğitim modeli"

Futbol sürekli değişen bir oyun. Gündelik lig heyecanı içinde belki fark edemiyoruz ama Dünya Kupası, Avrupa Şampiyonası ve Şampiyonlar Ligi bu değişimin en net gözlemlendiği organizasyonlar. Sürekli değişen bir oyunda baş aktör olan teknik direktörün eğitiminin de değişime ihtiyaç duyduğu ortada. Bu noktada bizim de antrenör eğitiminde müfredatlarımızı, içeriklerimizi ve eğitim yöntemlerimizi sürekli geliştirmemiz gerekiyor.

Futbolda tek bir doğrunun olduğunu söylemek mümkün değil. Antrenör olarak bir kulüpte uyguladığınız şey doğru olarak kabul edilirken, aynı uygulama bir başka kulüpte yanlış olarak karşınıza çıkabiliyor. Doğruyu belirleyen en temel kriter aslında başarı ve üç puan. Hal böyleyken antrenör eğitiminde de tek bir reçeteyle başarılı olunabileceğini söylemek mümkün değil. Aday antrenörlerimizin zaman zaman 'bize başarının reçetesini verin' şeklinde talepleri oluyor. Ne yazık ki bu beklenti gerçekçi değil.

UEFA'nın antrenör eğitimleri ile ilgili organizasyonlarında gözlemlediğimiz nokta, eğitimde tek bir reçetenin verilmesinden, tek tip antrenör modelinden kaçınılması. Çünkü bu yaklaşımlarla antrenörün yaratıcılığının köreltildiği düşünülmekte. Tek tip eğitim felsefesinden, metodolojisinden çok uzaktalar. Hatta şöyle bir durum var. Adayın kendisini değerlendirmesi, adayların birbirlerini değerlendirmeleri ve eğitimcinin de süreç boyunca adayları değerlendirmesi öneriliyor. UEFA, bu yaklaşımı yetişkin eğitimi prensipleri kapsamında tutarak tüm ülke federasyonlarının bunu benimsemesini bekliyor.

Yurt dışında katıldığımız seminerlerde eğitimcilerin adaylara müdahil olmaması isteniyor, adayların kendi deneyimleriyle onlara çizilmiş olan çerçeve içerisinde kalarak yollarını bulması teşvik ediliyor. Burada en önemli şey, farklılıkları ve yaratıcılığı önemli bir zenginlik olarak canlı tutma çabası.

Tüm bu gözlemler ve bilgiler ışığında Futbol Gelişim Direktörlüğü olarak antrenör eğitiminde büyük bir değişime gittik. Öğretim metodolojimizi yukarıda sıraladığım yaklaşımlar çerçevesinde oluşturduk. Bunun yanında müfredatta liderlik, yönetim becerileri gibi konulara geniş yer ayırdık.

Serkan Emre Sefa (UEFA Pro Lisanslı Antrenör Eğitimcisi): "Yeni bir antrenör profili oluşturuyoruz"

Günümüz futbolunda teknolojinin kullanım alanları gün geçtikçe artıyor. Bu gelişmeler ışığında antrenör eğitimini teknolojiden uzak bir biçimde yürütmek elbette imkansız. Bugünün antrenörünün "ben teknolojiye çok hakim değilim" deme lüksü artık yok. Biz de antrenör eğitimindeki yeni döneminde, aday antrenörleri teknoloji ile önce tanışmaya, sonrasında da bizim desteğimiz ile kendilerini geliştirmeye yönlendiriyoruz. Yaşı, eğitim seviyesi ne olursa olsun tüm aday antrenörlerimizin çok kısa sürede teknolojik açıdan geliştiklerini görmek bizleri sevindiriyor.

Teknolojinin bize sağladığı olanakların başında zaman ve mekan konusunda esneklik geliyor. Teorik derslerin bir kısmını program öncesinde aday antrenörlere gönderip yüz yüze eğitimlere bir temel oluşturarak gelmelerini sağlıyoruz. Teorik derslerimizin bir diğer kısmını ise zoom üzerinden gerçekleştirerek yüz yüze gerçekleştirdiğimiz programlarda daha çok saha çalışmaları yapma olanağı elde ettik. "Maç Analizi Antrenörlüğü", "Oyuncu ve Maç İzleme Antrenörlüğü" gibi uzmanlık alanlarındaki eğitimlerimizi ise tamamen online gerçekleştiriyoruz. Tacticalpad ile adayların saha çalışmalarındaki kurgularını 2 ve 3 boyutlu animasyon şeklinde hazırlamalarını ve sunmalarını istiyoruz. Saha çalışmalarında ele alınan konuların daha net anlaşılması noktasında Metrica Sports yazılımını kullanarak gerçek maç görüntülerini işliyoruz. Saha çalışmalarını Go Pro kameralar ve Drone'lar ile kayıt altına alıp adayların kendi kendilerini değerlendirmelerine de olanak tanıyoruz.

Yaptığımız yeniliklerden bir diğeri de adayların değerlendirmeleri ile ilgili. 20 dakikalık uygulama sınavı ile sonuç odaklı değerlendirmenin doğru olmadığını, günümüzün modern antrenör eğitiminde süreç değerlendirmesi sisteminin daha anlamlı olduğunu UEFA da dile getiriyor. Bu kapsamda aday antrenörlerimizi programa katıldıkları ilk günden son güne kadar pek çok farklı boyutta değerlendirecek bir yıldızlama sistemi kurduk. Bu sistem antrenör eğitimcilerimizin de işini kolaylaştırdı. Belirli kriterler çerçevesinde antrenör eğitimcilerimizin yaptıkları değerlendirmeler, ağırlıklarına göre adayın performans puanını otomatik olarak ortaya çıkarıyor. Bu uygulama ile değerlendirme sistemimizin geçerliliği ve güvenilirliği son derece arttı. Değerlendirme demişken şu noktaya da değinmekte yarar var. Antrenör eğitim programımızı istenen standartlarda başarıyla tamamlayan adaylar lisans almaya hak kazanırken, yeterli düzeyde olmayan adayları yeniden değerlendirmeye tabi tutuyoruz. Amacımız yeni müfredat ve yeni öğretim yöntemleri ile yeni bir antrenör profili yaratmak.

2021-2022 dönemi aday başvuru sayıları için tıklayınız