Futbol Gelişim Sayı 11

45 FUTBOL GELİŞİM / EĞİTİM Renk körlüğü nedir? Renk körlüğü, renkleri normal şekilde algılama kabiliye- tinden yoksun olmaktır. Dünyanın en yaygın genetik bo- zukluklarındanbiridir. Buna rağmen renkkörlüğüyeterin- ce tanınmamış ve anlaşılmamıştır. Renkleri, gözlerimizde bulunan ve kırmızı, yeşil ve mavi ışığı algılayan 3 tip koni hücre yoluyla görürüz. Renk kör- lüğü, bu koni hücre tiplerinden birinin normal çalışma- ması durumunda olur. Çoğu renk körlüğü türü kırmızı veya yeşil konilerdeki kusurlardan kaynaklıdır; bu da renk kombinasyonlarının kafa karıştırıcı olabileceği anlamına gelir. Renkleri, gözlerimizde bulunan ve koni hücre adı verilen özel sinir hücreleri aracılığıyla görürüz. Bu koni hücreler, kırmızı, mavi ve yeşil ışığı emenler olmak üzere üç çeşit- tir. Bu üç çeşit koni hücre birlikte çalışarak tüm renkleri algılamamızı sağlar, ancak renk körlüğünde, koni hücre türlerinden biri düzgün çalışmaz. Renk körü insanların %25’inde koni hücre türlerinden biri işlevsizdir. Bu yüz- den normal gören insanlar tüm renkleri algılayabilirken renk körleri farklı renkleri aynı görür. Her 12 erkekten biri bu durumdan muzdariptir; yani ista- tistiksel olarak her erkek takımda bir renk körü oyuncu bulunur. Kadınlarda bu çok daha ender görülür ancak erkek de olsa, kadın da olsa futbolda renk körü insanların yaşadığı sorunlar aynıdır. Renk körlüğü neden olur? Renk körlüğünün literatürdeki adı renk görme eksikliği- dir (CVD). Genellikle X kromozomunun DNA diziliminde- ki ‘sorunlu’ genden kaynaklanan kalıtsal bir bozukluktur. Bununla birlikte, şeker, multipl skleroz gibi bazı hastalık- ların, madde ve ilaçların yan etkisi olarak da ortaya çıka- bilir. Renk körlüğünden kimler etkilenir? Dünya çapında 320milyon kadar insan bir çeşit renk kör- lüğünden muzdariptir. Bu sayı, ABD’nin nüfusuna eşittir. Birleşik Krallık’ta yaklaşık 3milyon renk körü insan bulun- maktadır. Başka bir deyişle, 90 bin kişilik Wembley Stad- yumu’nu 30 defadan fazla dolduracak kadar insan renk körüdür. Wembley Stadı tam olarak dolduğunda istatis- tiksel olarak 5500 izleyici renk körü olacaktır. Renk körlüğünün farklı türleri var mıdır? Renk körlüğünün farklı türleri mevcuttur. Genetik renk görme eksikliğinin üç ana çeşidi vardır (CVD). Bunların şiddetleri farklılık gösterebilir. Ĕ NƸÏx³¸Ä Þ ÄƸÏx³¸²x¬ ÿ 4¡Æ²¡ê¡ š¼Æ² ªÊ ª¬ › 嬏 alakalıdır. - Protanopi kırmızıyı algılayan konilerin olmadığı şiddetli bir bozukluktur; - Protanomali kırmızıyı algılayan konilerin olduğu ancak normal çalışmadığı bir bozukluktur ve şiddeti daha azdır. Ĕ ¼ÏÆ¸³xĠޏ ‹¼ÏÆx³¸²x¬ ÿ oÍ ¬ š¼Æ² ªÊ ª¬ › 嬏 alakalıdır. - Döteranopi, yeşili algılayan konilerin olmadığı şiddetli bir bozukluktur; - Döteranomali yeşili algılayan konilerin olduğu ancak normal çalışmadığı bir bozukluktur ve şiddeti daha azdır. Ĕ YÆ Ïx³¸Ä Þ ÏÆ Ïx³¸²x¬ ÿ <xÞ ĢÊxÆ¡ š¼Æ² ªÊ ª¬ › 嬏 alakalıdır.Tritanopi maziyi algılayan konilerin olmadığı şiddetli bir bozukluktur;