Futbol Gelişim Sayı 11

46 FUTBOL GELİŞİM / EĞİTİM - Tritanomali maviyi algılayan konilerinolduğu ancak nor- mal çalışmadığı bir bozukluktur ve şiddeti daha azdır. Kırmızı/yeşil kalıtsal CVD çok yaygındır. Bununla birlikte mavi eksikliği ve tümel renk körlüğü (veya monokromasi, sadece grinin tonlarını görme) oldukça nadir görülür. Edinilmiş renk körlüğü daha yaygın olarak mavi/sarı gör- meyi etkiler ve bazı durumlarda eski haline getirilebilir. Kalıtımsal renk körlüğünün tedavisi yoktur. Renk körleri ne görür? Renk körü insanların gördükleri, bozukluklarının türü- ne ve şiddetine bağlıdır. Renk körü insanların hepsi, tüm renkleri aynı şekilde görmez. CVD’ye sahip bazı insanlar gündelik yaşamlarında bununla ilgili pek sorun yaşama- yabilir. Daha şiddetli renk körlüğü yaşayanlar gündelik yaşamlarında sıkıntı çeker. Çoğu insan, renk körlüğünün SADECE kırmızı ve yeşili ka- rıştırmak olduğunu sanmaktadır. Bu yanlış bir bilgidir. Pek çok farklı renk kombinasyonunda karışıklık yaşanabilir. Yeşilin ve kırmızının bazı tonları karıştırılırken bazıları ko- layca ayırt edilebilir. En yaygın sorunlar şu renklerde yaşanır: Ĕ ª¡Æ²¡ê¡ĢåÍ ¬ĢªxÞÆ³ ĢÊxÆ¡ Þ ÏÔÆÔ³Ô ¬ Ĕ ²xÞ Ģ²¸ÆĢª¸åÔ Ä² xÆxÊ¡³xý Diğer renk kombinasyonlarında da sorun yaşanabilir. Örneğin kırmızı görme eksikliği yaşayan biri, kırmızı arka planda siyah yazı okumakta zorluk çeker. Renkler renk körü insanlara nasıl görünür? Yandaki görseldeki farklı renkli futbol topları bu sorunun cevabını vermektedir. Sağ taraftaki panelde kırmızı/yeşil renk körlüğü simülasyonu, soldaki paneldeki çoğu rengin koyu yeşil göründüğünügöstermektedir. Bununlabirlikte maviler ve sarılar farklı görünmektedir çünkü kırmızı/ye- şil eksikliği olan insanlarmavi ve sarıları rahatça seçebilir. Erkeklerin renkkörüolması nedenkadınlaragöredaha olasıdır? Yaklaşık her 12 erkekten 1’inde (%8) genetik kırmızı/ye- şil renk körlüğü bulunurken kadınlarda bu oran yalnızca 200’de 1’dir. Renk körlüğü erkeklerde daha yaygın çünkü X kromozomunda taşınıyor. Erkeklerde sadece bir X kro- mozomu varken kadınlarda iki tane var. Bir kadının renk körü olması için her iki X kromozomunda da renk körlüğü olması gerekiyor. Kimler futbolda renk körlüğünden etkilenebilir? Renk körlüğü futbola ilgilenen herkesi etkileyebilir. Buna izleyiciler, oyuncular (tüm kabiliyet düzeylerinden), yö- netim, antrenörler, hakemler, maç görevlileri ve çalışan- lar da dahildir. Sıradan bir 25 kişilik erkek takımında ista- tistiksel olarak en az 1 kişi renk körü olacaktır. Bu rehberi okuyan çoğu kişide de renkli görme eksikliği olacak. Neden bazı insanlar renk körü olduklarını fark etmiyor? Renk körlüğü, genel görme keskinliğini etkilemez. CVD’si olan insanlar odaklı olarak görür ve daha az rengi ayırt edebilir ama normal renkli görmenin nasıl olduğunu bil- medikleri için neleri göremediklerini fark etmezler. Bu da renkleri diğer insanlarla aynı şekilde göremediklerini an- lamamaları anlamına gelebilir. Şiddetli renk körlüğü yaşa- yan insanların kendilerinde CVD olduğunu fark etmeleri daha olasıdır ama resmî olarak teşhisi koyulmamış olabi- lir. Şiddetli CVD’si olan insanlarla genellikle kendi durum- larının hafif olduğuna inanır. İnsanlar yıllar geçtikçe renkler arasında ayrım yapmaları- na yardımcı olanbaşa çıkma teknikleri öğrenir. Bir insanın renk körlüğü ne kadar hafifse gündelik yaşamda tecrübe