Basic HTML Version
teknik ve taktik konuların
müsabaka ortamına akta-
rılması amaçlanabilir.
• Kalp-solunum sistemle-
rinin gelişimini sağlayan
etkinliklere yer verilmeli,
yüklenme-dinlenme ilişki-
si iyi kurulmalıdır.
• Erkek ve kızların birlikte
yapabildikleri etkinliklere
ve futbol tekniklerini ge-
liştiren oyunlara yer veri-
lebilir.
•
Beslenme,
hareket
etme, enerji harcama,
dinlenme gibi terimlerin çocuklara iyi
kavratılması önemlidir.
• Kendilerini ölçüp değerlendirebi-
lecekleri etkinliklere yer verilmeli ve
gelişimlerinin testlerle takibi sağlan-
malıdır.
• Antrenman ve maçlardan sonra
kendilerini değerlendirmeleri istene-
bilir.
• Antrenmanlar daha kapsamlı ve ba-
sitlikten çıkmış hale gelebilir. Çocukla-
rın futbol deneyimlerini çeşitlendire-
rek, aktif olmaları nedeniyle de uzun
süre beklemeden katılımlarının sağla-
nabilmesi önemlidir.
• Mevkilere bağlı oyun şekilleri göste-
rilebilir. Mevkilere kesin yönlendirme
yapılmamalıdır.
• Temel takım organizasyonları (1-3-
2-3 gibi)kullanılabilir.
• Takım olma duygusunu geliştirmek
için ortak amaçlar belirlenip, eşle ya-
pılabilecek çalışmalar ve takım oyun-
ları kullanılabilir.
• Antrenör örnek alınan kişi olmaya
başlayacağı için, örnek davranışlar
sergilemesi ve uygun tutum ve dav-
ranışlar içinde olması önem-
lidir.
• Antrenöre yardımcı olmak
için gruba liderlik üzerine, iş-
birliğine dayalı (eşli) öğretim
yöntemindeki gibi çeşitli so-
rumluluklar verilebilir.
• Problem çözme yetenek-
lerini geliştirmek ve çözümü
kendilerinin keşfetmelerini
sağlamak için bazen maçın
gidişini onlara bırakmak faydalı bir
yöntem olabilir.
• Özgün-yaratıcı uygulamaları destek-
lenmelidir.
Yöntem seçimi önemli
Eğitim sürecinde futbola özgü bi-
rikim öğretim etkinlikleri ile çocuk
ve gençlere aktarılır ve yeni keşiflerle
geliştirilir. Gelişim ve keşfin olabilmesi
için antrenörler öğrenenlere kılavuz-
luk ederler ve öğretim sürecinde “öğ-
retim yöntemleri” olarak isimlendiri-
len farklı yolları denerler.
Bireyin gelişimine katkı amacıyla
onun ihtiyaçlarını saptamak ve geli-
şim özelliklerinin gerektirdiği özellik-
lere göre yöntem seçimi önemlidir.
Bu ihtiyaçlar ve öğretimin amacı ile
öğretim sürecinin koşulları ve olanak-
lar yöntem seçiminde temel belirleyi-
cilerdir.
Yetenek potansiyel bir güçtür
Öğrencilerin ilgi, istek ve yetenek-
leri doğrultusunda bir spor branşı-
na yönlendirilmesinin amaçlandığı
okullardaki Spor Etkinlikleri Öğretim
Programı’yla “Futbol Yetenek Gelişim
Programı” benzerlik gös-
termektedir.
Bu programda da fut-
bol eğitimleri ile oyunlar
sırasında gerekli teknik-
becerilerin sergilenmesi,
ısınma ve soğuma, bilinçli
beslenme,
etkinliklerde
işbirliği, saygı gibi konu-
lar ile futbol bilgisi ve tu-
tumlarının kazandırılması
amaçlanmaktadır.
Yetenek,
genel anlam-
da potansiyel bir güçtür;
işlenirse açığa çıkar, yani
beceriye dönüşür. Bunun
için gerekli olan şey, zengin uyarıcıla-
rın olduğu bir çevredir.
Tekniklerin “ne zaman”, “nerede”
ve “niçin” yapıldığının önem kazandı-
ğı, değişen çevre koşullarında düzen-
lenebildiği ortamdaki uygulamalar
beceri
olarak tanımlanabilir.
“Basitleştirilmiş Oyunlar”
ile yeni
bir becerinin öğrenimi sonrasında
daha karmaşık oyun ortamındaki uy-
gulamalar gerçekleştirilir.
Futbol oynamayı iyileştirme temel-
li çalışmalarda çocukların olabildiğin-
ce oyunun içinde tutularak, çok yönlü
(fizyolojik, zihinsel, sosyal-duygusal)
gelişimlerinin ve futbol oyunu için ge-
rekli olan savunma ve hücum özellik-
lerinin kazanılmasına çalışılmalıdır.
2:2, 3:3 veya 4:4 gibi “basitleştiril-
miş mini futbol oyunları” aşamalarını
geçen çocuk; “kolaydan zora”, “basit-
ten karmaşığa”, “tahmin edilebilen-
den, tahmin edilemeyen çevre ko-
şullarında”, farklı öğretim yöntemleri
kullanılarak, “teknik, beceri, fonksiyo-
nel, oyun” gibi uygulama şekillerinde
yapılan çalışmalarla 7:7, 9:9 gibi daha
karmaşık oyunlarda daha etkin per-
formans sergileyebilecektir.
KAYNAKLAR
Kasap,H., Kirazcı, H. UEFA B Kursu Beceri Öğrenimi
ders notları. 2010
Demirhan, G. UEFA B Kursu Futbolda Öğretim Yöntem-
leri ders notları. 2010
Bozkurt, S. Futbol Okulları Saha Uygulamaları. TFF
FGD Eğitim Yayınları. 2010
Developing Youth Football Players. Horst Wein. Hu-
man Kinetics. USA. 2007
İlköğretim Spor Etkinlikleri Dersi (1.-8. sınıflar) Öğ-
retim Programı Devlet Kitapları Müdürlüğü.Ankara.
2006
Mosston, M., Ashworth, S. Teaching Physical Educati-
on. Fifth Edition. United States of America: Benjamin
Cummings. 2002
Futbol Öğretim Planı. Gençlerin Antrenmanı. Gero Bi-
zans. TFF Eğitim Yayınları 6. 1991
Avry, Y., Bernet, M., Corneal, A., Malouche, B., Thon-
doo, G. Grassroots. FIFA Education and Technical De-
velopment Department.
Futbol, erken başlanılan ve geç
özelleşilen bir spor dalıdır. Bununla
birlikte erken dönemde yapılan özel
ve yoğun antrenmanlar çocuk ve genç
yaşlarda spor başarısını kazandırabil-
mesine karşın biyolojik sistemin zor-
lanması sonucu bireyde olası sağlık
sorunları oluşturabilir. Ayrıca erken
dönemdeki özel ve yoğun antren-
manlar ile birey, ileri yaşlarda (18 yaş
üstü) yetersiz antrenman kapasitesi,
antrenman uyum yeteneği ve daha
düşük performans ile üst düzey altı
(sub-elit) oyuncu olarak futbol yaşa-
mını sürdürebilir.
7-9 yaş grubu “Temel Eğitim Aşa-
ması” ndan sonraki dönemi oluşturan
futbol oynamayı iyileştirme-özelleş-
me temelli “Futbola Özgü Yapılanma
Eğitim Aşaması”nda pozisyon alma,
baskı, kademe, denge, top sürme,
pas, top kontrolü, dönüşler gibi sa-
vunma ve hücum konu başlıklarını da
içermektedir. Bu konular 10-12 yaş
grubunun gelişim özelliklerine özgü
“teknik, beceri, oyun, fonksiyonel”
uygulama biçimlerinde ve “komut,
alıştırma, işbirliğine dayalı, yönlendi-
rilmiş buluş” gibi farklı öğretim yön-
temleri kullanılarak çalışılabilmekte-
dir.
“Futbola Özgü Yapılanma”nın geli-
şim özellikleri , öneriler ve çalışma
örnekleri
Gelişim özellikleri
• Kassal gelişim, kemik gelişiminin
gerisindedir. Ergenliğe doğru belirgin
bir gelişim başlar. Her çocukta farklılık
gösterir. Kızlar, genellikle erkeklerden
daha uzun boyludurlar.
• Koordinasyon gelişmeye devam
etmektedir. Temel hareket teknikleri
kazanılmış ve tepki zamanı daha iyi
gelişmiştir.
• Hareket kontrolündeki gelişme ile
birlikte karmaşık ve zorluk derecesi
yüksek teknik-becerileri yapabilirler.
• Motor özellikler, kızlarda erkekler-
den daha fazla gelişmiş olabilir.
• Çok fazla hareketli ve aktif olma is-
teği yine devam etmektedir.
• Öğrenmeye oldukça isteklidirler.
• Sonuç değil çaba ön plandadır.
Oyun oynama deneyiminin ve oyun-
dan zevk almanın önemini yitirmediği
bilinmelidir. Halen kazanıp kazanma-
mak çocuk için ikinci plandadır.
• Rekabet etme, kendini gösterme,
bağımsız hareket etme ve başkalarına
yardımcı olma duyguları gelişmiştir.
• Sorumluluk duyguları da artmaya
başlar bu nedenle kişisel sorumluluk
alabilirler.
• Her çeşit denemeye ilgi duyar ve
deneyecek kadar cesaret gösterirler.
Değişik spor etkinliklerine ilgi duyma-
ya başlarlar.
• Gelişim özelliklerinden biri de bi-
reysel bakış açısının artık gücünü yi-
tirmeye başlaması ve takım olmanın
daha önemli hale gelmesidir . Artık,
bireysel değil ortak amaçlar öncelik
kazanmaya başlamıştır.
• Dikkat ve odaklanma süreleri art-
mıştır. Konsantre olabilme yeteneğiy-
le birlikte problem çözme yeteneğin-
de de gelişme olur.
• Soyut düşünce kabiliyetinin geliş-
meye başlamasıyla, oyunu okuma ve
anlama daha etkindir.
Öneriler
• Çabukluk, denge, koordinasyon ve
süratin (abc’ler) geliştirilmeye devam
edilmesi, iyi planlanmış bir program-
da bilişsel, fiziksel ve duygusal bile-
şenlerin dahil edilmesi, futbol temel
becerilerinin öğretilmesi, bireysel
Çocuklarda futbola özgü eğitim aşaması
Futbolda, 7-9 yaş grubu “Temel Eğitim Aşaması”ndan sonraki etabı oluşturan 10-12 yaş grubu
“Futbola Özgü Eğitim Aşaması”nda futbolun temel prensipleriyle ilgili konu başlıkları yaş gru-
bunun gelişim özelliklerine özgü öğretim yöntemleri kullanılarak çalışılabilmektedir. Öğretimin
amacı ile öğretim sürecinin koşulları ve olanaklar yöntem seçiminde temel belirleyicilerdir.
Hazırlayan: Dr. Sinan Bozkurt - Çocuk & Okul Futbolu Sorumlusu
Futbol Gelişim
66
67
Futbol Gelişim