Basic HTML Version
b. Kural dışılıkların tespiti
c. Maçın neticesine tesir eden hatala-
rın azaltılması
d. Oyuncuların kural dışı davranmaları-
nın önlenmesi
- Sahada yerleşim: Yardımcı Hakemle-
rin ters tarafında olacaktır.
- Son karar her zaman hakem tarafın-
dan verilecektir.
- Sadece telsiz sistemi kullanılacak,
bayraklar kullanılmayacaktır.
- Aktif hakemler görevlendirilecektir.
Sistemde FIFA Hakemleri veya ülkeler-
deki en üst düzey hakemler görevlen-
dirmelidir.
17 Eylül 2009 : Gerçek başlangıç
2009-2010 sezonunda UEFA Avru-
pa Ligi; yarışmanın başından Atletico
Madrid-Fulham finaline kadar top-
lam 205 maçta İlave Yardımcı Hakem
Sistemi’nin uygulandığı ilk üst düzey
organizasyon oldu.
2010-2011 sezonunda ise toplam
351 maçta (Süper Kupa finali, Grup
maçlarından itibaren UEFA Avrupa
Ligi, Play-off turundan itibaren UEFA
Şampiyonlar Ligi)İlave Yardımcı Hakem
Sistemi uygulandı. Bütün bu uygula-
malar sonucunda hakemlerden geri
bildirimler alındı. Bu bağlam-
da projeyle ilgili olumlu nok-
talar ve geliştirilmesi gereken
noktalar aşağıdaki gibi oluştu.
Olumlu noktalar:
- Tam bir kontrol duygusu,
özellikle ceza sahası içinde
- İlave yardımcı hakemlerin
oyuncular tarafından fark
edilmesi ve ihlalleri önleyici
bir unsur olması
- İlave yardımcı hakemlerin
ofsayt pozisyonları için yar-
dımcı hakemlerin konsantras-
yonlarını ve yoğunlaşmalarını
artırması (Aynı geribildirim
yardımcı hakemler tarafından
da verilmiştir.)
- İlave yardımcı hakemler özel-
likle aldatma kararları için yar-
dımcı olmuşlardır (Daha yakın
ve iyi görüş açısı)
- İlave yardımcı hakemler
kontra-ataklar için de yardımcı oluyor-
lar
- İlave yardımcı hakemler, Hakem ve
yardımcılar tarafından çözülmesi im-
kansız olan gol/gol değil kararlarını da
çözüyorlar
Geliştirilmesi gereken noktalar:
- Yeni diyagonal sistemi uygulamanın
zorlukları ve yer almaya çalışırken kay-
bedilen dikkat/ algı
- Bazı maçlardaki sesli ortam yüzün-
den yaşanan iletişim problemi
- Hakem ve yardımcı hakem arasındaki
azalan göz teması
- Uzunca bir süre aktif olunmadığında
oluşan konsantrasyon kaybı (İlave yar-
dımcı hakemler tarafından)
- Bazen aynı anda çok fazla kişinin ko-
nuşması
Bu noktalar uzmanlar tarafından
değerlendirildi. Hakemlerle uygulama-
nın daha yararlı olabilmesi için bir çok
toplantı yapıldı ve aşağıdaki tavsiyeler
oluşturuldu;
1. İlave yardımcı hakemlerin yerlerinin
değiştirilmesi
2. Çok kısa, açık ve net kelimeler kul-
lanılarak gerekli iletişimin sağlanması
3. İlave yardımcı hakemlerin ufak jest
ve mimik ile beden dili kullanmalarının
sağlanması. (Böylece hakeme yardım
ettiklerinin oyuncular ve seyirciler ta-
rafından rahatça anlaşılması)
4. İlave yardımcı hakemlerin yardımcı
yerine maç öncesi kale ağlarını kontrol
etmesi
Aşağıdaki 2 resimde hakemlerin
2008 yılındaki koşma ve hareketlenme
diyagramını ve 2009 yılındaki İlave Yar-
dımcı Hakem Sistemi ile bu diyagramın
değişimini görebilirsiniz. Buradaki gö-
rünüm aslında renklerden daha farklı
unsurları da yorumlamamızı gerektiri-
yor. Hakemlerin alışkın olmadıkları bir
şekilde yer almaya çalışmaları ve yine
alışkın olmadıkları açılardan pozisyon-
ları irdelemeye çalışmaları sıkıntılar
oluşturmuştur.
Uygulamanın ikinci yarısı
Bütün bu deneyimlerin ve uzman
görüşleri sonrasında UEFA uygulama-
nın hakemlerin isteklerine daha iyi ce-
vap vermesi için IFAB’a bazı değişikler
için başvurdu;
a. İlave yardımcı hakemlerin yerlerinin
değiştirilmesi
b. Maç içerisinde hakem değişikliği ge-
rekirse, ilave yardımcı hakemler veya
4. hakem ile bu değişikliğin
yapılabilmesi. (Euro 2012 fi-
nallerine özgü)
Bu iki değişikliğin onaylan-
ması ile uygulamanın aslında
ikinci yarısı olarak nitelendi-
rebileceğimiz bölümü başla-
dı. Bu bağlamda UEFA Süper
Kupa finali, UEFA Avrupa Ligi,
UEFA Şampiyonlar Ligi ve
Euro 2012 finallerini içeren
382 maç bu şekilde yönetildi.
Ve sonunda ilave yardımcı
hakemler oyun kuralları kita-
bında
UEFA Euro 2012 finallerin-
den sonra IFAB ilave yardımcı
hakemleri 5 Haziran 2012 ta-
rihli toplantısı ile oyun kuralla-
rı kitabına ekledi. Bu tarihten
itibaren de üye federasyonlar
İlave Yardımcı Hakemli Siste-
mi uygulamak için özgür bıra-
Resim 3: Hakemlerin 2008 yılındaki
koşma ve hareketlenme diyagramı
Resim 4: Hakemlerin 2009 yılındaki
koşma ve hareketlenme diyagramı
Yazımızın detayına girmeden önce
bu sistem ile ilgili halen çok net bir
kararın alınmadığını belirtmekte fayda
var. Bu nedenle süreci, henüz sonlan-
dırılmamış bir yolculuk olarak tanım-
lamak daha doğru. Ancak 14-15 Kasım
2012’de UEFA’nın merkezi Nyon’daki
toplantıda verilen mesaj yolculuğun
sonuna gelindiğini gösterir nitelik-
teydi.Bu sistem için başlangıç nok-
tası UEFA Başkanı Michel Platini’nin
2007’nin başlarında söylediği sözdü;
“Herkes hakemlere yardım konusun-
da hemfikir. Futbolun artık daha hız-
landığı, oyuncuların daha fit olduğu
düşünülürse, siyah adamlar bazen
imkansız denilebilecek görevlerle
karşılaşmaktadır.Oyunun akışı ile be-
raber ceza sahalarına odaklanmış,
hakeme değerli yardımlarda buluna-
bilen 2 çift göz, hakem takımını hem
sayı hem de güven açısından güçlen-
direbilir.”
İlk uygulamalar
Bu başlangıç noktası ile beraber
pilot çalışmalar uygulamaya geçiril-
di. İlk kez Ekim 2008’de Slovenya’da-
ki U19 Mini Turnuvası’nda İtalyan ve
Kuzey İrlandalı hakem takımları ilave
yardımcı hakem sistemini denediler.
Bir takım Resim 1’de belirtilen yerle-
şim ile maçları yönetirken, diğer ekip
ise Resim 2’deki gibi bir yerleşim ile
maçları yönettiler.
Bu turnuva ve yeni sistem deneme-
leri UEFA Hakem Komitesi tarafından
detaylı bir şekilde takip edildi. Hatta
UEFA Başkanı Michel Platini de çalış-
maları izledi. Hakemlerin uygulamayla
ilgili ilk yorumları olumlu olurken;
ceza
sahası içindeki kontrollerinin artması,
kör noktaların azalması, ilave yardımcı
hakemlerin son kararın verilmesinde-
ki yardımları, gerektiğinde ek bilgi-
nin gelmesi, sistemin önemli artıları
olarak belirtildi.
Bu denemeler yine
Kasım 2008’de Macaristan ve Güney
Kıbrıs’taki U19 Mini Turnuvaları’nda
devam ederken, tecrübeler ince-
lendi ve raporları hazırlandı.
Oyun Kuralları konusundaki
tek yetkili makam olan IFAB, Şu-
bat 2009’ daki 123. toplantısın-
da İlave Yardımcı Hakem Sistemi
denemelerinin devamına karar
verdi. Üstelik bu toplantıda bel-
ki de bu sistemin önünü açan en
büyük gelişme olarak tarihteki
yerini alacak “uygulamanın pro-
fesyonel maçlarda da denenme-
si
” kararı çıktı. Bu kararın gerek-
çeleri ise şöyle açıklandı; Sistem
ekstra 2 çift göz ile özellikle ceza
sahası içinde veya ceza sahasına
yakın bölgelerde oyun kuralları
paralelinde maç kontrolünün ar-
tırılma çalışılmasıdır.
Uygulanmasına izin verilen
denemelerin hedefleri ve önemli
noktaları aşağıdaki gibidir;
a. Hakemin desteklenmesi (Saha
içinde)
Hazırlayan: Burçin Keskin - Hakem İşleri Müdürü
İlave Yardımcı Hakem Sistemi
Bilindiği üzere İlave Yardımcı Hakem Sistemi UEFA’nın üst düzey organizasyonlarında uzun bir
süredir deneniyor. Bu konuyla ilgili olumlu ve olumsuz bir çok görüş var. Biz bu yazıda mümkün
olduğunca objektif olarak elimizdeki verileri sizlerle paylaşacağız. Ayrıca bu sistemin nasıl oluş-
tuğunu ve kronolojik olarak hangi evrelerden geçtiğini aktaracağız.
Resim 1: İlave yardımcı hakem, yardımcı hakeme yakın
konumlanmış.
Resim 2: İlave yardımcı hakem, yardımcı hakeme uzak bölgede
konumlanmış.
Futbol Gelişim
82
83
Futbol Gelişim