Basic HTML Version
Temelinde futbol olsa bile plaj fut-
bolu ile futsal daha dar ve özelikle
daha farklı zemin ve toplarla oynan-
maları açısından futboldan ciddi fark-
lılıklar gösteriyor. Futsal 20mx40m
ebatlarında 2mx3m kalelerle düz
parke veya tarafleks bir zeminde oy-
nanırken, plaj futbolu ise 28mx37m
ebatlarında 5,50mx2,20m kalelerde
kum zeminde oynanıyor. Bu iki bran-
şın oyun kuralları açısından birbiriyle
örtüşen en önemli noktası ise müsa-
bakalarının 5:5 gerçekleştirilmesi ve
sınırsız sayıda oyuncu değişikliğinin
yapılabilmesi.
Plaj futbolu özel-
likle yaz aylarının
vazgeçilmez bir ak-
tivitesi gibi görün-
mekle birlikte Güney
Amerika’da Brezilya,
Avrupa’da İspanya,
Portekiz ve Rusya’da
daha uzun dönem-
ler
gerçekleştirile-
bilen bir spor. Geç-
tiğimiz FIFA Dünya
Kupası’nın Şampiyo-
nu Rusya’da birçok
kapalı salonda plaj
futbolu organizasyonları düzenleni-
yor. Futsalın plaj futboluna oranla
daha üst düzey organizasyon ve oyun
kalitesine sahip olduğunu söylemek
yanlış olmaz. Bunun nedeni olarak bu
branşın futbola geçişte daha önemli
katkı sağlaması gösterilebilir. Kapa-
lı alanda daha kolay oluşturulabilen
şartlar bu oyunun gelişimini tetikle-
yen unsurlardan biri. Ancak asıl önem-
li nokta futsalın, alt yaş gruplarında
futbolun temel teknik ve becerilerinin
edinilmesindeki kolaylıkları ortaya ko-
yan yapısı.
Gelişime açık iki branş
FIFA ve UEFA özellikle son 20 yıl-
da futsal organizasyonlarına çok ciddi
önem vererek gerek Dünya ve Avrupa
Şampiyonaları gerekse kulüpler bazın-
da çeşitli organizasyonlara imza atı-
yor. Bununla birlikte Brezilya, İspanya,
Rusya gibi ülkelerde kimi zaman futbol
takımlarıyla iç içe kimi zaman da fut-
bol takımlarından tamamen bağımsız
olan profesyonel kulüplerin yer aldığı
ligler bulunuyor.
Bu liglerde yer alan kulüpler fut-
sala ciddi bütçeler ayırıyor. Futsalın
özellikle altyapılarda
oynandığı ülkelere
baktığımızda futbola
başlangıç için eğitim
aracı olarak kullanıl-
dığını görebilmemiz
mümkün. Tabii ki
sadece futbola kat-
kıları açısından değil
futsal özelinde de bu
branşın gelişimi açı-
sından alt yapılarda
yapılan çalışmaların
ne denli önemli ol-
duğu gözler önüne
seriliyor.
Hazırlayan: Sertan Kırağası - Ege Bulunaz
Futsal ve plaj futbolunun gelişimi üzerine
Futbolu tamamlayıcı oyunlar olarak görünen futsal ve plaj futbolu son 20 yıl içinde büyük ge-
lişim gösterdi. FIFA iki branşın da daha ileri gitmesi için önemli eğitim çalışmaları yapıyor. Plaj
futbolu ve futsal düzenlenen organizasyonlarla ülkemizde de artık daha çok biliniyor ve seviliyor.
kıldılar. İlave yardımcı hakemler ve 4.
hakemler için aynı prensiplerden bah-
sedilmektedir. Ancak özel bazı noktala-
rı aşağıda bulabilirsiniz;
a. Saha içerisindeki yerleri kesin olarak
belirtilmemiştir. (UEFA ilave yardımcı
hakemlerin, yardımcı hakemlerin tara-
fında bulunmasını uygun bulmaktadır.)
b. Yarışmanın tamamında uygulanma
zorunluluğu yoktur. (Bu da uygulama-
nın önünü açan gelişmelerden biridir.
Zira artık sistem sadece play-offlarda
veya seçilmiş maçlarda kullanılabilir.)
c. Son karar yetkisi hakemdedir.
İlave yardımcı hakem uygulaması ve
gol çizgisi teknolojisi
İlave Yardımcı Hakem Sistemi’nin
ana hedefi karar anında, özellikle ceza
sahası içindeki veya yakınındaki karar-
larda, hakeme destek olmaktır. Burada
tabii ki gol/değil pozisyonları da ilave
yardımcı hakemlerin yardımcı olabile-
ceği pozisyonlar olmakla beraber, ilk
öncelik değildir. Bu nedenle bu iki sis-
tem birbirlerinin alternatifi değildir.
İlave Yardımcı Hakemli Sistem ile edi-
nilen kazanımlar
a. Maçın kontrolüne çok olumlu katkı
Hakemlerden alınan en önemli
olumlu geri bildirim şöyledir; “Maçın
kontrolü anlamında kendimizi daha
tam hissediyoruz ve özellikle ceza sa-
hası içindeki kararlarımızdaki
güvenimiz arttı.”
Buradaki “tam hissetmek”
aslında daha iyi bir maç kont-
rolü anlamına gelir. Hakem-
lerin çok kolay ve rahat vere-
medikleri kararlarda (özellikle
ceza sahası içi ve çevresi) yar-
dım alarak, destek alarak iler-
lemeleri şeklinde açıklanabi-
lir. Daha iyi bir maç kontrolü
için aşağıdaki noktalar önem-
lidir;
1.
Hakem ve ilave yardımcı
hakemler arasındaki kontrol
ve sorumluluk paylaşımı
2.
Pozisyona iki farklı açıdan
bakabilmek
3.
Kontra atak pozisyonuları-
nın daha etkin çözülmesi
Bu sistemin belki de en önemli ar-
tısı daha iyi bir maç kontrolüne imkan
vermesidir. Eğer hakem takımı maç
öncesi toplantısını iyi yapar, sorumlu-
luk paylaşımlarını ve görev dağılımını
doğru gerçekleştirirse çok etkin bir
şekilde pozisyonlara hakim olabilir. Bu
sorumluluk dağılımını oyun içerisinde
ve ceza sahasına yakın yerlerden kul-
lanılan duran toplarda çok daha aktif
kullanmak hakemlik felsefesine kuş-
kusuz çok fazla artı değer katabilir. İlk
örneğimizde (Resim 5); oyun içindeki
hakemin ilave yardımcı hakemler sa-
yesinde sadece topun olduğu bölgeye
odaklanabildiği anlaşılabilir. İlave yar-
dımcı hakemler ise ceza sahasındaki
ikili temaslara hakim konumdadır. Bu
bağlamda çok daha iyi bir pozisyon
kontrolü sağlanmış olur.
İkinci örneğimizde ise (Resim 6)
bir köşe vuruşunda, oyuncu topluluk-
larının vuruş öncesinde, sırasında ve
sonrasında etkin bir şekilde kontrol
altında tutulduğunu görebilirsiniz. Bu
arada istatistiklere göre maç başına
10-15 köşe vuruşu olduğu düşünülürse
konunun önemi daha iyi anlaşılabilir.
b. Ceza sahasına yakın yerlerden yapı-
lan serbest vuruşlar sırasındaki ihlalle-
rin azalması
Bir önceki bölümde bu tip pozis-
yonlardaki sorumluluk paylaşımını
incelemiştik. Bunun bilinci ve verdiği
farkındalık ile oyuncuların bu tip po-
zisyonlarda yaptıkları ihlallerin önemli
ölçüde azaldığı saptanmıştır. Bu da ön-
leyici hakemlik adına sistemin yarattığı
önemli bir artıdır. Ülkemizde de bu tip
pozisyonlarda oyuncuların birbirleriy-
le olan mücadeleleri göz önüne alın-
dığında uygulamanın ne kadar faydalı
olabileceği düşünülmelidir.
c. Gol çizgisinin daha iyi kontrolü
Gol mü, değil mi, çizgiyi geçti mi,
geçmedi mi? Belki de hakemler için ya-
kalanması en zor pozisyonlar bunlar-
dır. İlave yardımcı hakemler için önce-
likli olmamasına rağmen bulundukları
yer sayesinde bu kararların alınması
sırasında da etkin rol oynarlar.
d. Yardımcı hakemlerin kararlarındaki
doğruluk oranının artışı
Bu madde de belki de bu sistemin
en önemli artılarından biridir. Bir çok
yardımcı hakem ilave yardımcı hakem
uygulaması ile ilgili; “Ceza sahası içi-
nin kontrolü ve sorumluluğu ilave yar-
dımcı hakemlerde olduğu için ofsayt
kararlarımız sırasında daha konsantre
ve hazır olabiliyoruz.” geri bildirimini
yapmıştır.
Bu sayede Euro 2012’de yar-
dımcı hakemlerin ofsayt kararlarında-
ki doğruluk payı şimdiye kadar erişil-
miş en yüksek oran olmuştur.
MHK Başkanı Zekeriya Alp
ve kurul arkadaşları İlave Yar-
dımcı Hakem Sistemi’ne çok
olumlu yaklaşmaktadır. MHK
Danışmanı Jaap Uilenberg de
bu yaklaşım sonucunda TFF
Yönetim Kurulu’na konu ile il-
gili bir sunum yapmış, detay-
ları paylaşmıştır. Bu toplantı
sonrasında TFF Başkanı Yıl-
dırım Demirören ve Yönetim
Kurulu da İlave Yardımcı Ha-
kem Sistemi için olumlu geri
bildirimlerde bulunmuşlardır.
Büyük ihtimalle önümüzdeki
sezon Türkiye Futbol Fede-
rasyonu, artılarını detaylı bir
şekilde açıkladığımız, bu uy-
gulamaya geçecektir.
Resim 5: ��������������������������
Hakemin ilave yardımcı ha-
kemler sayesinde sadece topun olduğu
bölgeye odaklanabildiği anlaşılabilir.
Resim 6: İlave yardımcı hakemler sayesinde köşe vuruşunda,
oyuncu toplulukları etkin bir şekilde kontrol altında tutulabiliyor.
Futbol Gelişim
84
85
Futbol Gelişim