Basic HTML Version
Antrenörlerin görevlerinin kapsamı
konusunda Futbol Gelişim dergisinde
sıklıkla dünya genelinden yayınlanan
içerikleri sizler için derlemeye çalışı-
yoruz. Bu çalışmaları okuyan antre-
nörlerimizin sıklıkla karşılaştığı üzere,
sadece en üst seviyede değil, altyapı
programlarında da bir antrenörün en
önemli fonksiyonlarının başında lider-
lik gelmektedir. Antrenörün, çalıştırdı-
ğı takımdaki ekip arkadaşlarına, oyun-
cularına liderlik yapması, medyaya,
taraftara ve diğer tüm futbol paydaş-
larına karşı tutum ve tavırlarında üst
düzey liderlik becerileri sergilemesi
beklenmektedir.
Görev tanımının en önemli bile-
şenlerinden biri liderlik ise, o zaman
bir kulüp yönetiminin bir antrenörle
çalışma akdi düzenlerken, seçim krite-
ri olarak ilk baktığı alanlardan birinin
bu olması da mantıken kaçınılmazdır.
Peki gerçek anlamda liderlik yapması
beklenen kişilerin bu becerilerini or-
taya koyması için belirli bir zaman ge-
rekli midir? Yine bu sayımızda yayın-
lanan LMA antrenör anketinde göze
çarpan cevaplardan bir tanesi teknik
direktörlerin en büyük baskı unsuru
olarak sonuçlar ve yönetimi görmeleri
idi. Bu veriler bir araya getirildiğinde
şu soru makul görülüyor :
Sürekli sonuç baskısı altında bir
antrenörün liderlik becerilerini gös-
terebilmesi için ne kadar süre gerekir,
ya da en azından antrenörlere başarılı
olmaları için verilen süreler yeterli mi-
dir?
Premier League’de son 18 yılda bir
teknik direktörün ortalama görev sü-
resinin 3.1 yıldan 1.7 yıla düştüğü bil-
gisine sahiptik. Biz de Türkiye’de son
10 yılda (2002-2003 sezonu ile 2011-
2012 sezonu) durum ne diye bakmak
istedik. Verileri derledikten sonra
bir takım yorumlar yapmak elbette
mümkün ama burada daha ziyade
kati görüşler sunmak yerine üzerinde
düşünülmesi gereken soruları ortaya
koymaya çalıştık.
Yöntem
Kısaca yöntemimizi de tanımla-
mak gerekirse, Süper Lig ve 1.Lig’de
2002-2012 arasında yer almış tüm
kulüplerin, TFF’de kayıtlı antrenör
sözleşmelerini değerlendirmeye ala-
rak takımların hem bir sezonda kaç
antrenörle çalıştığını hem de antre-
nörlerle kaç gün çalıştıklarını tespit et-
tik. Aynı takımda birden fazla değişik
sezon(lar)da teknik direktör olarak gö-
rev alanları ayrı kişiler olarak kayıt et-
tik. (Ör: Christoph Daum - Fenerbahçe
2003-2006 arası 1, 2009-2011 arası
da 1 kere kaydedilmiştir. Arada başka
teknik direktörler görev aldığı için de-
vamlılık olarak değerlendirilmemiştir).
Daha sonra bu veriler üzerinden bir
kulübün toplamda kaç antrenörle ça-
Hazırlayan: Serbülent Şengün - Deniz Cengiz
Türkiye’de teknik direktörlerin çalışma süreleri
Antrenörlüğün görev tanımının en önemli bileşenlerinden biri liderliktir. Peki gerçek anlamda
liderlik yapması beklenen kişilerin bu becerilerini ortaya koyması için ne kadar zaman gereklidir?
Bu sorudan yola çıkarak Süper Lig’de son 10 sezonda çalışan teknik direktörlerin görev süreleri-
ni mercek altına aldık. Ortaya çıkan veriler yeni soruları doğururken, kulüplerin antrenör tercihi
yaparken kriter belirleme zorunluluğunu ortaya koydu.
olarak bu 3 cezadan 2’sinin eylemin
cezalandırılması açısından yeterli ol-
duğu. Argümanın kritik noktası, pe-
naltı verildiği anda zaten diğer takım
için bir bariz gol şansı yaratıldığı, özel-
likle maçın başlarında böyle bir po-
zisyon olduğunda ceza alan takımın
maçın önemli bir kısmında hatalı bir
karar için fazlasıyla ağır cezalandırıldı-
ğı. Yorum yapmamakla birlikte tartış-
maya değer bir konu olduğunu düşü-
nüyorum.
Son bir husus da maç içerisinde
hakem tarafından tespit edilmeyen
sportmenlik dışı olayların sonradan
cezalandırılıp cezalandırılmamasıyla
ilgili. Teknik direktörlerin %72’si bu
tip bir eylem için daha sonra ceza
verilmesinin doğru olduğunu düşü-
nüyor. Burada elbette teorik bir soru
var; “sportmenlik dışı olay” sınırını
tam olarak nerede çizeceğiz. FIFA
sportmenlik dışı bir hareketin hakem
tarafından tespit edilememesi halin-
de daha sonra cezalandırılabileceğini
öngörüyor. Elbette ülke federasyonla-
rında, bu konuda çizgi netleşmeden,
başvuruya açık bir mekanizmanın ku-
rulması her tür hareketin daha sonra
tekrar münazaraya açılması anlamı
taşıyabilir.
Teknik konular
Teknik direktörlere ankette teknik
konularla ilgili 10 soru yöneltilmiş.
Yine bu başlıkta da nispeten daha çok
ilgimizi çeken bir başka deyişle ant-
renörlerimizin ilgisini çekebileceğini
düşündüğümüz soruları ve bunların
cevaplarını değerlendirmeyi daha uy-
gun gördük.
İlginç sorulardan biri üst liglerde
görev almak için bir teknik direktör-
lük lisans seviyesine sahip olmanın
zorunlu olup olmaması ile ilgili. Bu
konuda teknik direktörlerin %88’i en
üst düzey teknik direktörlük lisan-
sının zorunlu olmasından yana. Bu
konuda bilindiği üzere ülkemizde de
UEFA JIRA Konvasiyonu çerçevesinde
2009’dan itibaren adım adım bir geçiş
öngörüldü. Türkiye’de de 2012 - 2013
yılından itibaren en üst iki ligde sade-
ce Pro-Lisans sahibi veya Pro-Lisans
kursunun ilk sınavını başarıyla veren
teknik direktörler görev alabiliyor.
Doğrudan futbola dair ilginç so-
rulardan biri oyuncu değişiklikleri ile
ilgili. Ankette, 3 olan oyuncu değişiklik
sayısının değiştirilmesine gerek var mı
diye sorulmuş. Teknik Direktörlerin
sadece %32’si oyuncu değişikliği sayı-
sının artırılmasının gerekli olduğunu
ifade etmiş. Bu teknik direktörlere
ideal rakam sorulduğunda rakam %60
oranında 4 olarak verilmiş. İlginç bir
biçimde antrenörlerin %12’si 7 oyun-
cu değişikliğinin uygun olacağını söy-
lemişler. Bu noktada acaba bazıları
için anket cevaplandırılırken bir kafa
karışıklığı mı oldu diye de düşünüle-
bilir zira genel olarak kulübede kaç
oyuncu olmalı sorusuna verilen ce-
vapların önemli bir kısmı 7.
(Grafik 2)
Yine çok ilginç sorulardan biri
transfer penceresinin ne kadar açık
kalması gerektiği ile ilgili. Cevaplarda
teknik direktörlerin %66’sının trans-
ferin sürekli yapılabilir olmasını iste-
mesi oldukça ilginç. Burada iki konu-
nun altını çizmek gerekir. Bunlardan
bir tanesi dar transfer penceresinin
oyuncu transfer ücretlerinin yüksel-
mesine doğrudan etki etmesi ve dola-
yısıyla tabiri caizse ticaretin doğasına
aykırı bir durum oluşturması. Daha
uzun süre açık olacak bir pencere,
oyuncu maliyetlerinde daha düşük
fiyatları doğurabilir ve acele verilen
transfer kararlarını (özellikle devre
arası transferlerde) engelleyebilir. Bu-
nunla birlikte sezonun sonuna doğru
açık olabilecek transfer penceresinin
ise bambaşka sorunları doğurması da
son derece muhtemel. Transfer pen-
ceresinin mevcuttan daha uzun olma-
sı ama sürekli olmaması belki de en
makul sonuç olabilir.
Sonuç
Bir açıdan bakıldığında her ülkenin
kendine göre farklı durumları olsa da
aslında genel olarak dünyada antre-
nörlerinin karşılaştığı sıkıntıların ve
hayata bakış açısının nispeten benzer
özellikler taşıdığını söyleyebiliriz. Bi-
zim için buradaki en kritik sonuç, ra-
porun sonunda da ifade edildiği üzere,
bu oyunun en önemli paydaşlarından
biri olarak antrenörlerin görüşlerinin
alınarak önümüzdeki yıllarda yapıla-
cak her tür değişiklik önerisinin önce
antrenör filtresinden geçmesinin sağ-
lanmasının önemine yapılan vurgu
oldu. Şüphesiz ki anketler her insanın
farklı dünyasındaki zenginliği belirli
ölçüde tek düze ve monoton bir hale
getirir, ama bir açıdan da bazı genelle-
meleri nesnel olarak tanımlamak için
iyi bir yöntemdir. Bu çerçevede yapı-
lan benzeri anketlerin önümüzdeki
dönemde ülkemizde de yapılmasını
sağlayarak, antrenörlerimizin nabzını
daha iyi tutabilmeyi planlıyoruz.
Antrenörler üzerlerindeki en ciddi baskı unsurlarından biri olarak yöneticileri gösteriyor.
Futbol Gelişim
8
9
Futbol Gelişim