Basic HTML Version
Teknik direktörlükte karar verme
Yönetici koltuğuna oturmuş herkesin pek çok farklı konuda, farklı önem düzeylerinde kararlar alması kaçınılmazdır.
Karar vermek sadece bir seferlik bir eylem olmadığı gibi bir takım sonuçların da tetikleyicisidir. Futbolda teknik
direktörlük de bir yöneticilik alanıdır. Teknik direktörler de görevde bulundukları süre zarfında diğer iş alanlardaki
yöneticiler gibi bir amaca ulaşabilmek için pek çok karar vermektedir.
Hangi iş alanında olursa olsun “Bir yö-
netici ne iş yapar?” sorusuna verilebilecek
ortak yanıt “Yöneticinin işi karar vermek-
tir.” olacaktır. Yönetici koltuğuna oturmuş
herkesin pek çok farklı konuda, farklı
önem düzeylerinde kararlar alması kaçı-
nılmazdır. Karar vermek sadece bir seferlik
bir eylem olmadığı gibi bir takım sonuçla-
rın da tetikleyicisidir. Karar vermek bir
seçimi ifade etmektedir. Bazen önemli bir
yol ayrımında alınan bir karar, birbirinden
çok farklı noktalara ulaşmaya yol açacak
küçük ve geri dönüşü olmayan bir adım
olabilir. Yönetici dediğimiz kişi kendisinin
emrine verilmiş olan maddi ve beşeri kay-
nakları kullanarak belli bir amaca ulaşmak
için çaba sarf etmektedir. Bu amaca ulaş-
mak için de görevde bulunduğu süre zar-
fında pek çok karar alması gerekecektir.
Aldığı bu kararlar yöneticinin başarısını,
görev süresini ve kariyerini etkileyecektir.
Teknik direktörlerin kararları
Futbolda teknik direktörlük de bir yö-
neticilik alanıdır. Teknik direktörler de gö-
revde bulundukları süre zarfında diğer iş
alanlardaki yöneticiler gibi bir amaca ula-
şabilmek için pek çok karar vermektedir.
Bu amaç görev aldığı kulübün bütçesine,
takım kadrosunun gücüne göre şampi-
yonluk da olabilir, ligde kalmak da olabilir.
Bu noktada teknik direktörlerin verdikleri
kararlara birkaç örnek vermek konunun
anlaşılmasına katkı sağlayacaktır.
• Yeni bir oyuncunun transfer edilmesi
• Kadrodaki bir oyuncunun takımdan
gönderilmesi
• Takımın sahaya belli bir diziliş ve tak-
tik ile sürülmesi
• Maç sırasında yapılan oyuncu deği-
şiklikleri
• Sezon öncesi kamp yerinin seçimi
Bütün bunlar teknik direktörün karar
almasını gerektiren durumlardan sadece
bir kaçıdır. Bir yönetici olarak teknik direk-
törün performansı diğer hiçbir sektördeki
yöneticiler için geçerli olamayacak kadar
açık bir şekilde skor tabelasında ve puan
cetvelinde görülmektedir. Bu nedenle tek-
nik direktörleri eleştirmek, aldığı kararla-
rın nedenleri konusunda bilgisi olan ve
olmayan herkes için bir hak sanılmaktadır.
İşin ilginç yanı diğer pek çok iş alanında
önemli kararlar almak durumunda olan
yöneticilerin aldıkları kararlar nedeniyle
bu kadar eleştiriye maruz kalmamasıdır.
Bir restoran yöneticisinin işe aldığı aşçının
eti az pişirmiş olması nedeniyle müşteri-
ler tarafından istifaya davet edilmesi pek
rastlanılır bir durum değildir. Veya bir gi-
yim markasının müdürünün defolu çıkan
bir gömlek nedeniyle müşterileri tarafın-
dan küfür ve hakaretlere maruz kalması
olası bir şey değildir. Taraftar, yönetici, yo-
rumcu kim olursa olsun herkesin kendisini
bir teknik direktör kadar futboldan anlar
sanması, teknik direktörlerin kararlarını
eleştirme, farklı alternatifler sunma konu-
sunda kendilerini hak sahibi bulmalarına
yol açmaktadır. Tek bir maçta dahi alınan
yenilgi onu oynatmayıp bunu oynatsaydı,
şu dizilişle değil bu dizilişle oynasaydı gibi
söylemleri beraberinde getirmektedir.
Böylesine eleştiri baskısının üst düzey-
de olduğu, alınan kararların sonuçlarının
açıkça görüldüğü bir ortamda teknik di-
rektörlerin kararlarını eleştirilere karşı
durabilecek geçerlilikte ve objektiflikte
vermeleri gerekir. Teknik direktörlerin ya-
pılan her eleştiriye cevap vermek gibi bir
zorunluluğu bulunmasa da yeri gelindiğin-
de belli bir konuda hangi koşullar çerçe-
vesinde, hangi alternatiflere sahip olarak
ve hangi önceliklere göz önünde bulundu-
rarak karar verdiğini açıklaması gerekebi-
lecektir. Bu nedenle doğru karar alabilme
noktasında karar verme işini bir süreç ola-
rak görmek ve bu sürecin tüm safhalarını
bilerek doğru adımlar atmak gerekir.
Aşağıda safhaları belirtilmiş olan karar
sürecini bir örnek ile açıklamak konunun
daha iyi anlaşılmasına yol açacaktır.
Sorun Tanımlama:
Bir maç öncesinde se-
zon başından beri ilk 11’de yer alan sağ
bek oyuncusunun kart cezalısı olduğunu
düşünelim. Yedekler arasında yer alan
diğer sağ bek oyuncumuz da sakatlanmış
olsun. Bu örnekte sorunumuzu sağ bek
mevkiinde oynatacak bir oyuncu bulmak
olarak belirleyelim.
Sorunları irdeleme/Öncelikleri Belirle-
me:
Rakibimizin güçlü bir takım olması
sebebiyle defans hattımızı güçlü tutmak
gibi bir önceliğimiz olsun. Rakibimizin sol
kanat oyuncusunun çabuk ve etkili ortalar
yapabilen bir oyuncu olduğunu farz ede-
lim. Yaptığımız maç analizle-
rinde de özellikle bu kanattan
gelen uzun toplarla çok gol
bulduklarını saptamış olalım.
Hal böyleyken sağ bek mevkii-
ne koyacağımız oyuncu ile ilgi-
li önceliğimizi rakibin sol açığı
ile mücadele edebilecek sürat-
te, top çalma becerisi olan de-
fansif yönü ağırlıklı bir oyuncu
bulmak olarak belirleyelim.
Alternatif Belirleme:
Takı-
mımızı sezon başından beri
klasik 4-4-2 dizilişi ile sahaya
sürdüğümüzü ve bu dizilişten
kesinlikle vazgeçmek isteme-
diğimizi farz edelim. Bu ne-
denle takım dizilişinde bazı
değişiklikler yaparak sorunu
çözmek gibi bir alternatifimi-
zin olmadığını var sayalım. Bu
durumda sağ bek oynatabile-
ceğimiz bir oyuncu bulmamız
gerekecek. Esas mevkisi sağ
bek olan bir oyuncumuz elde
olmadığına göre geçici olarak sağ bek oy-
natabileceğimiz bir oyuncu arayışına gire-
lim. Sağ bek için alternatiflerimizi kadro-
daki yedek stoper, yedek sağ açık, yedek
sol bek, ilk 11’de oynayan sağ açık olarak
belirlemiş olalım.
Alternatifleri irdeleme ve değerlendir-
me:
Belirlemiş alternatifleri irdeleyelim.
• Yedek stoperimiz fizik olarak güçlü,
markaj becerisi yüksek ancak yavaş bir
oyuncu.
• Yedek sağ açığımız süratli, ofansif
açından takıma katkı sağlayabilecek ancak
defansif yönü hiç olmayan bir oyuncu.
• Yedek sol bekimiz süratli, top çalma
becerisi iyi ancak sol ayaklı bir oyuncu.
• İlk 11’de görev verdiğimiz sağ açığı-
mız ise süratli, ofansif yönü mükemmel ve
ancak defansif oyun anlayışında ciddi ek-
siklikleri olan bir oyuncu. Ayrıca bu maç-
ta ona takımın hücum varyasyonlarında
önemli bir rol düşeceğine inandığınız için
geriye çekmek istemiyorsunuz.
Seçim kriterini belirleme ve seçim yap-
ma:
Önümüzde birbirinden farklı özel-
likleri, artı ve eksile bulunan 4 alternatif
bulunmakta. Seçim kriterimizi süratli, top
çalma becerisi yüksek, defansif becerileri
olan bir oyuncu olarak belirleyelim. Seçim
kriterimize göre alternatifler arasından bir
seçim yapmamız gerekecek.
• Yedek stoperi kullanma ihtimalimiz
yok, kanatta ağır kalması sebebiyle raki-
bin çok süratli olan sol açığı ile başa çıkma
şansı yok.
• Yedek sağ açığımız süratli ancak de-
fansif yönü hiç olmayan bir oyuncu. Bu
nedenle ondan da sağ bek olarak fayda-
lanma şansımız yok.
• İlk 11’deki sağ açığı geriye çekemi-
yoruz çünkü onun da top çalma, defans
yapma özelliği pek yok.
• Geriye bir tek yedek sol bek kalıyor.
Süratli olması, top çalma becerisinin bu-
lunması sebebiyle seçim kriterlerimizi
karşılıyor. Tek sıkıntısı sol ayaklı olması,
oyun içerisinde bindirmeler yapıp ofansif
bir katkı sağlaması pek olası değil. Biz de
bu maçta bu oyuncudan beklentilerimi-
zi ofansif katkıdan çok rakibin sağ açığını
etkisiz hale getirmek olarak sınırlandırmış
olalım.
Karar:
Maç günü geliyor, ilk 11’i açıklıyo-
ruz. Sağ bek mevkiinde yedek sol bekimizi
sahaya sürüyoruz. Bu durum basının ve
taraftarların dikkatini çekiyor, eleştiriler,
yorumlar yapılıyor. Maç başlıyor, orta saha
mücadelesi şeklinde geçen bir oyun kar-
şılıklı birer gol pozisyonu ve İlk 45 dakika
0-0 sona eriyor. İkinci yarı başlıyor. Ortada
geçen, pozisyon anlamında kısır ve seyir-
ciye keyif vermeyen bir oyun görüntüsü
var. Aslında önemli bir taktik savaşı verili-
yor, iki takım da diğerini etkisizleştirme ve
risk almama düşüncesinde. 71. dakikada
sağ açığımız topu kapıyor. Süratli bir bi-
çimde sıfıra inip ön direğe çıkardığı orta-
ya forvet oyuncumuz dokunuyor ve top
ağlarda. Gol sonrasında rakip takım be-
raberliğe ulaşabilmek adına daha ofansif
oynamaya başlıyor. Özellikle sol kanattan
gelme çabası içerisindeler. Sağ bekimiz
rakibin sol açığı ile mükemmel başa çıkı-
yor, baskı yapıyor, top çalıyor ve rakibin ne
orta yapmasına ne de topu içeri taşıması-
na izin vermiyor. 90 dakika sona erdiğinde
maçı kazanan taraf biz oluyoruz. Maç son-
rası en çok konuşulan konuların başında
sağ bek mevkiinde çok başarılı
bir oyun sergileyen yedek sol
bek ve geriye çekmeyi düşün-
mediğimiz sağ açığın yaptığı
mükemmel asist geliyor. Ne
kadar doğru bir karar aldığı-
mız, yaratıcılığımız her yerde
konuşuluyor.
Kararsızlık
Karar verme sürecini bir
örnek ile ele aldıktan sonra
son olarak üzerinde duracağı-
mız konu da kararsızlık olacak.
“En kötü karar bile kararsızlık-
tan iyidir.” sözü yöneticilerin
hangi şartlarda olursa olsun
iyi veya kötü bir karar vermek
durumunda olduğunu göster-
mektedir. İş futbola gelince
herhangi bir konuda kararsız
kalma ve kararı geciktirme
olasılığı da ortadan kalkmak-
tadır. Yukarıdaki örnekten yola
çıkarsak şu aşamada kimi oy-
natacağıma karar veremedim
maçı erteleyelim veya sağ beksiz takımı
sahaya süreceğim deme gibi bir ihtimalin
olmadığı bir kez daha görülecektir.
Sonuç
Teknik direktörler görevde bulunduk-
ları süre zarfında pek çok konuda karar
verici konumda bulunacakları için yuka-
rıda değindiğimiz karar verme sürecini iyi
bilmeli ve bu süreci çok pratik bir biçimde
zihninde dahi işletebilmelidir. Karar ver-
me sürecinde, mevcut durum ve şartlar
hakkında ne kadar fazla bilgi sahibi olunur
ise o kadar çok alternatif üretilip doğru
kararlar alınabilir. Bu gerçekten yola çıka-
rak teknik direktörlerin kadrolarında yer
alacak antrenör, maç analizcisi, mentör
gibi yardımcılarını iyi seçmesi ve onların
görüşlerine değer vermesi gerekir.
Sorun Tanımlama
Sorunları irdeleme / Öncelikleri belirleme
Alternatif belirleme
Alternatifleri irdeleme ve değerlendirme
Seçim kriterlerini belirleme ve seçim yapma
Karar
Şekil 1: Karar verme safhaları.
Yazan: Dr. Erden Or - Kadın Futbolu Müdürü
Futbol Gelişim
8
9
Futbol Gelişim