Basic HTML Version
lona benzeri bir orta saha presini
de örnek almas›, zamanla tiki-ta-
kan›n kendi silah›yla vurulabilme-
sine kadar gitti. Örne¤in geçti¤i-
miz sezon Atletico ile Barcelona
çeflitli kulvarlarda 6 kez karfl›lafl›r-
ken bunlar›n befli berabere bitti ve
birini de Madrid ekibi kazand›.
Özellikle son maçlarda Atleti-
co’nun yo¤un pres sonucu Katalan
ekibe yan paslardan fazlas›na izin
vermeyifli dikkat çekiciydi.
Yeni ak›m
Topun rakipte kalmas›na izin ve-
ren fakat onu kendi ceza sahas› et-
raf›na yaklaflt›rmamak ad›na her
türlü defansif yola baflvuran, son
olarak sadece anî kontratak ve du-
ran toplarla gol arayan reaktif bir
takti¤i s›kça görmeye bafllad›k. El-
bette Chelsea ve Real Madrid gibi
ekiplerin örne¤in Norwich ve Za-
ragoza’ya karfl› da bu disiplinle oy-
nad›klar›n› söyleyemeyiz. Fakat ra-
kip iyi top yap›yorsa ve hele ki or-
talama kabiliyeti kendisiyle boy
ölçüflecek seviyedeyse uygulana-
cak plan bu oluyor.
Yeni ak›m›n ço¤u kesim taraf›ndan
en çirkince ve nahofl karfl›lanan
uygulay›c›s› Chelsea olabilir.
Mourinho’nun kalenin önüne oto-
büs park etme anlay›fl›n›n zirveye
ç›kt›¤› nokta ise flampiyonlu¤un
kaderini çizen Liverpool deplas-
man›yd›. Neredeyse hiç rakip sa-
haya geçmeyen beklere sahip bir
dörtlü defans›n önünde Mikel ve
Matic kaya gibi durunca Liverpool
pozisyona bile giremedi. Ger-
rard’›n talihsiz hatas› sonucu gelen
gol ise futbolseverlere bitifl düdü-
¤üne kadar s›k›c› dakikalar yaflatt›.
fiampiyonlar Ligi yar› finalinde
Chelsea’nin rakibi, benzer biçim-
de oynayan Atletico Madrid’di. Si-
meone’nin tak›m›, ilk maçta ken-
disine çok benzeyen ‹ngiliz ekibi
karfl›s›nda çözüm üretmekte zor-
land› ve maç t›pk› matematiksel
bir eflitlik gibi golsüz sonuçland›.
Fakat Londra’daki rövanflta klasik
mücadeleci tarz›n› bir nebze daha
yap›c› hale getiren Atletico, Ha-
zard’›n verdi¤i aç›klar›n da yard›-
m›yla Mourinho’yu evinde üzmeyi
baflard›. Böylece ayn› tarza sahip
iki tak›m›n çarp›flmas›ndan sa¤ ay-
r›lan, disiplini daha az bo-
zup gerekti¤inde proaktif
bir enerjiyi sahaya yans›ta-
bilen taraf oldu.
Sezonun taktiksel çarp›fl-
ma aç›s›ndan en önemli
maçlar›ndan biri Liz-
bon’daki fiampiyonlar Ligi
finaliydi. Kontrata¤a dayal›
benzer anlay›fllarla sahaya
ç›kan Madrid’in iki devi bi-
ze aç›k oyunda oldukça az
pozisyon içeren bir maç
seyrettirdi. Normal sürede
at›lan iki golün de korner-
den gelmesi asl›nda reaktif
tarza sahip iki tak›m›n bir-
birine üstünlük sa¤lamak
ad›na bir süre daha taktik-
sel evrime tâbi tutulmas›
gerekti¤ine iflaretti sanki.
Nitekim kazanan› da ye-
dek kulübelerinin zenginli-
¤i belirledi. Yine de bu
karfl›laflma bile tiki-takan›n devrili-
fline dair Allianz Arena’daki 4-0’l›k
maç kadar kritik de¤ildi. Ancelot-
ti’nin ekibi mutlaka kazanmak zo-
runda olan ve normalden bile da-
ha fazla hücumu düflünen Ba-
yern’in aç›klar›n› h›zl› kontratak-
larla o kadar etkili de¤erlendirdi
ki, maç henüz ilk devrede kopmufl
oldu.
Futbolda de¤iflmeyen tek fley belki
de taktiksel evrimin ta kendisi, ki
oyunu her daim zevkli ve tahmin
edilemez k›lan da bu. Total futbo-
lu mükemmel hale getiren Ajax
nas›l ki bunu çok özel flartlarda ba-
flarm›flsa, Barcelona da tiki-taka
sayesinde tekrarlanmas› çok zor
ama asla imkâns›z olmayan bir dö-
nem yaflad›. ‹ki ekol de zirvedey-
ken bile¤i bükülemez gibi görüldü
ama nihayetinde ikisini de alt eden
birer antikor geliflti. Bugün tiki-ta-
kay› taht›ndan indiren reaktif anla-
y›fl›n dünya futbolunu etkisi alt›n-
da ald›¤›n› söylemek çok güç.
Ama taktiksel olarak iki ak›m ara-
s›nda zevkli bir mücadele oldu¤u
ve bunun bir süre daha devam
edece¤i bir gerçek.
bile belli bir teknik kapasite aran›-
yordu. Bu tak›m durmadan pas ya-
pabilmek ad›na birbirine yak›n oy-
nuyor, sürekli yer de¤ifltiriyor ve
topu kapt›rd›¤›nda onu hemen ge-
ri kazanmak istiyordu.
‹lk etapta futbol akl› tiki-taka ile
bafl edebilme konusunda çaresiz
göründü. De¤iflen ve esneyen of-
sayt kural›na hemen adapte ola-
mamak da rakipleri zorluyordu.
Guardiola’n›n ekibi böylece k›sa
zamanda görkemli baflar›lar ka-
zand› fakat sistemin aç›klar› da
yok de¤ildi. Bugün tiki-takan›n çö-
züldü¤ü noktada elbette ki onu
zirveye tafl›yan futbolcular›n yafl-
lanmaya bafllamas› ve eski h›rsla-
r›ndan uzaklaflmalar› say›labilir.
Ancak sistemi taht›ndan indiren
as›l nokta, onun eksikliklerini göz-
lemleyen ve panzehiri üzerinde
çal›flan ortak ak›l oldu.
Duraklama devri
Ne kadar mükemmel olursa olsun
tarihteki tüm efsanevî taktiklerin
birer yumuflak karn› vard› ve bun-
lar zaman içinde illa ki çözüldü.
Birçok teknik adam tiki-takan›n
gediklerini belki de en bafl›ndan
beri biliyordu ama panzehiri üret-
mek zaman alacakt›. Normalde to-
pu bu denli fazla aya¤›nda tutan
ve sürekli pas yaparak rakip kaleye
do¤ru yol alan bir ekibin hata yap-
ma olas›l›¤› da yüksek olmal›yd›.
Fakat Barcelona ve ‹spanya’n›n
kadrosu o kadar s›rad›fl› futbolcu-
lardan olufluyordu ki böylece bu
risk bir yana dursun, tehlikenin se-
viyesi daha da art›yordu.
Yine de bu iki ekibin bek oyuncu-
lar›n›n fazlaca hücuma kat›lmas›,
top kazan›ld›¤› anda onlar›n bo-
flaltt›¤› alanlara çabucak çapraz
uzun toplar oynand›¤›nda f›rsat
yaratabiliyordu. Özellikle Mourin-
ho’nun son El Clasico’lar›nda elde
etti¤i üstünlü¤ü k›smen buna ba¤-
lamak mümkün. Ayn› flekilde Hol-
landa’n›n 5-1’lik zaferinde Azpili-
cueta ve Alba’n›n geriye döneme-
di¤i anlarda bu tarz paslar sonucu
Pique ve Ramos’un ne hallere düfl-
tü¤ü ortada.
Defans›n kenarlar›ndaki aç›klar as-
l›nda en bafl›ndan beri tiki-takan›n
problemiydi. Ancak o yo¤un pas
trafi¤inin bir noktas›nda top kay-
bedilirse öyle bir tak›m presi yap›-
l›yordu ki, rakip bu aç›klar› görüp
oraya topu ulaflt›rmay› düflünene
kadar amans›z bir bask›yla karfl›la-
fl›yordu. Özellikle Vilanova sonra-
s›nda Barcelona bu özelli¤ini göz-
le görülür biçimde kaybetti. Whos-
cored.com’a göre 2010-11 sezo-
nunda maç bafl›na ortalama 2.1
top kapma istatisti-
¤iyle oynayan Mes-
si, bu rakam› geçti-
¤imiz sezon 0.6’ya
kadar düflürdü. Ben-
zer durumun halen
‹spanya’da ve geçen
sezon Bayern’de
gözlenmesi, bu de-
¤iflimin sadece Mes-
si’den kaynaklan-
mad›¤›n› gösteriyor.
Nitekim belli bir ba-
flar› seviyesine erifl-
mifl ve doygun
oyunculardan olu-
flan bir ekibe bu yo-
rucu takti¤i uygulat-
mak kolay de¤il.
Son olarak özellikle
Atletio
Madrid,
Chelsea, Real Mad-
rid ve Borussia
Dortmund’un öncü
oldu¤u reaktif bir
futbol ak›m›n›n tü-
remesi, tiki-taka uy-
gulayan herhangi
bir tak›m›n iflini da-
ha da zorlaflt›rd›. Bu
gibi ekiplerin Barce
42
TamSaha
TamSaha
43