1924 yılında, Dani-
marka Futbol Fede-
rasyonu’nun 35.
kuruluş yıldönümü
şerefine İskandinav
ülkeleri arasında bir
turnuvanın yapıl-
ması kararlaştırılı-
yordu. İskandinav
Futbol Şampiyonası
adı altındaki turnu-
vada Danimarka,
Norveç ve İsveç
mücadele ederken,
turnuva, her devresi
bir sezonda oyna-
nacak beş devreli
bir lig olarak tasar-
lanmıştı. Bunun sonucunda da ilk
organizasyon 1928 yılına kadar
sürdü. 1929 yılında bu sefer de
İsveç Futbol Federasyonu’nun
25. kuruluş yıldönümü nedeniyle
ikincisi düzenlenen turnuvaya
Finlandiya’nın da katılmasıyla
birlikte statüde ufak bir değişik-
liğe gidildi ve ligin devre sayısı
dörde indirildi. Yine de takımların
yapacağı maç sayısı 12’ye yükse-
liyordu. Her yıl bir devre oynan-
ması usulündeyse bir değişikliğe
gidilmedi ve ikinci İskandinav
Futbol Şampiyonası da 1932’de
tamamlanabildi.
Daha sonraları da turnuva yine
uzun sürelere yayılarak, 1983 yı-
lına kadar düzenli bir şekilde 11
defa daha organize edildi. Toplam
12 turnuvada İsveç
dokuz şampiyonluk
elde ederken Dani-
marka üç, Norveç
ise bir kez mutlu
sona ulaşabildi.
2000-01 sezonuna
gelindiğindeyse tur-
nuva yeniden can-
landırılmaya
çalışıldı. Hatta İz-
landa ve Faroe Ada-
ları da turnuvaya
dâhil edildi. Ayrıca
maçların tek devreli
lig esasına göre oy-
nanması kararlaştı-
rıldı. Ancak takım-
ların çoğunun yurtdışında oyna-
yan oyuncularını bu maçlarda
oynatamaması, turnuvanın bir
hayal kırıklığına dönüşmesine
neden oldu ve organi- zasyon,
beklenen ilgiyi göremediği için bir
daha düzenlenmedi. Bu son tur-
nuvanın galibiyse, belki de tari-
hindeki tek uluslararası başarıya
ulaşan Finlandiya oldu.
Futbol her ne kadar Britanya’dan
Kıta Avrupası’na Danimarka ve
Hollanda üzerinden geçiş yapmış
olsa da futbolun anakarada en
çabuk geliştiği bölge, Orta Avrupa
olmuştu. Bir başka deyişle Çekos-
lovakya, Macaristan, Avusturya
ve İtalya’nın kuzeyi… 20. Yüzyılın
ilk çeyreği geride kalmak üzerey-
ken, söz konusu dört ülke, Kıta
Avrupası’nın da en önemli futbol
güçleri haline gelmişti. O dönem
“Wunderteam” (harika takım)
olarak anılmaya başlayan Avus-
turya’nın teknik direktörü olan
Hugo Meisl ise sadece Avusturya
futbolunun gelişimine katkı sağ-
lamakla kalmamış, Orta Avrupa
ülkeleri arasında bir futbol turnu-
vası tasarlayarak tümbölge fut-
bolunun çıkarı adına çok önemli
bir adım atmıştı. Mevzubahis dört
ülkeye İsviçre de katılmış ve Me-
isl’ın önerisinin kabulünün ardın-
dan da 1927 yılında ilk Orta
Avrupa Kupası düzenlenmeye
başlanmıştı.
72
Avrupa futbolunda uluslararası
turnuvaların tarihine baktığı-
mızda 19. Yüzyıl sonlarına kadar
geri gitmemiz gerekiyor. Söz ko-
nusu dönemde İngiltere, İskoçya,
Galler ve İrlanda’nın futbol fede-
rasyonlarını peş peşe kurmaları-
nın ardından bu dört federasyo-
nun bir araya gelerek öncelikle
futbol oyun kurallarını belirleyen
kurul olan International Board’u
kurduklarını görüyoruz. Dört fe-
derasyonun ortak bir kurul tara-
fından ortak kurallar belirleme-
sindeki başlıca amaçlarıysa dört
ülkeninmillî takımları arasında
bir Britanya Şampiyonası düzen-
lemekti.
Bunun sonucunda, sadece Avrupa
değil, dünya futbolunun da ilk
uluslararası futbol turnuvası olma
özelliğini taşıyan British Home
Championship, 24 Ocak 1884 tari-
hinde oynanan İskoçya-İrlanda
maçıyla resmen start aldı. Tur-
nuva tek devreli ve dört takımlı lig
esasına dayanıyordu. Turnuvanın
bir başka özelliğiyse, puan eşitliği
durumunda averaja bakılmaması
ve takımların şampiyonluğu
paylaşmalarıydı. Bu uygulama
1970’lerin sonuna kadar devam
edince zaman zaman üçer takı-
mın, hatta 1956’da dört takımın
birden “ortak şampiyon” olduğu
görüldü.
Turnuvanın ilk dört sezonunda İs-
koçlar zirvedeydi, sadece bir kere
İngilizlerle zirveyi paylaştılar. İlk
yirmi sezonluk dönemin sonuna
kadar da şampiyonluk sayısında
öndelerdi ama daha sonra İngil-
tere öne fırlayıp yavaş yavaş arayı
açmaya başladı. 1984 yılında so-
nuncusu düzenlenen turnuvada
İngilizler 20’si ortak 54, İskoçlar
17’si ortak 41, Galliler beşi ortak 12
ve İrlandalılar (daha sonraki adla-
rıyla Kuzey İrlandalılar) da altısı
ortak sekiz şampiyonluk kazandı.
British Home Championship her
ne kadar uluslararası bir turnuva
görünümünde olsa da Birleşik
Krallık’ı oluşturan otonom böl-
geler arasında yapıldığı için as-
lında ulusal bir turnuvaydı.
Ancak söz konusu dört federas-
yon, oyunun kurallarını belirle-
yen ve FIFA’dan çok önce
faaliyete geçen kurumlar olduk-
ları için, FIFA kurulduktan sonra
da özel statüye sahip olacaklardı
ve böylece futbol dünyasında
Birleşik Krallık yerine bu dört
farklı takım yer almayı sürdüre-
cek, British Home Championship
de tarihin ilk uluslararası futbol
turnuvası unvanıyla oynanmaya
devam edecekti.
İlk Uluslararası Turnuva: British Home Championship
73
Hayallerin gerçeğe dönüştüğü tarih:
1960
Avrupa Futbol Şampiyonası Tarihi (1)
Avrupa futbol tarihinde uluslararası düzeyde birçok turnuva düzenlendiyse de
Avrupa Futbol Şampiyonası’nın başlaması için 1960 yılına kadar sabretmek
gerekecekti. Büyük bekleyiş sonunda SSCB ilk Avrupa şampiyonu olarak tarihe geçerken,
1964’teyse sevinme sırası bu kez İspanya’daydı.
Kıta Avrupası’nda İlk Uluslararası Turnuva: İskandinav Futbol Şampiyonası
Avrupa Şampiyonası Öncesinde Kıtadaki En Önemli Turnuva:
Uluslararası Orta Avrupa Turnuvası
Onur Erdem
British Home Champioship’te ilk dört
sezonun şampiyonu İskoçya
İskandinav Şampiyonası’nda
İsveç 9 zafer kazandı
