Avrupa Futbol fiampiyonas›’n›n Tarihi
Avrupa Uluslar Kupası adıyla başlayan Avrupa
Futbol Şampiyonası’nın ikinci ve üçüncü
turnuvalarında ev sahipleri güldü. 1964’te İspanya,
bir önceki turnuvadan varlığına tahammül edemediği
içi çekildiği Sovyetler Birliği’ni finalde alt ederken,
1968’de de yarı finalde Sovyetler Birliği’ni para
atışlarıyla saf dışı bırakan İtalya, finalde kupayı
Yugoslavya’ya da bırakmadı.
Misafir umdu¤unu, ev sahibi kupay›...
Misafir umdu¤unu, ev sahibi kupay›...
S
ovyetler Birli¤i’nin
zaferiyle sonuçlanan ilk
Avrupa Uluslar
Kupas›’n›n üzerinden iki y›l
geçmiflti ki bir sonraki
flampiyonan›n elemeleri
bafllam›flt›. Organizasyona
ilgi artm›fl, kat›l›mc› say›s›
katlanm›flt›.
Almanya’ya 1954’te Dünya
Kupas› kazand›ran Teknik
Direktör Sepp Herberger,
turnuvan›n zaman kayb›
oldu¤u konusundaki ›srar›n›
sürdüredursun, Finlandiya
tamamen “duygusal”
sebeplerden elemeleri pas
geçmiflti. K›br›s’ta ortal›k
kar›fl›kt›, ‹skoçya’da
federasyon. UEFA’n›n 33
üyesinden 29’u elemelere
kat›lm›fl, Yunanistan kurada
Arnavutluk ile eflleflince
kupadan çekilmiflti.
Statüye göre yine rakiplerini
eleyen son dört tak›m
flampiyonluk için
buluflacakt›.
Organizasyon,
bu dört ülkeden
birinde
yap›lacakt›.
‹talya’dan
yar›m düzine
2 Aral›k 1962
günü Türkiye’nin
rakibi zorlu
‹talya’yd›.
‹lk maç için
Bologna’n›n
yolunu tutan
ay-y›ld›zl›larda hedef
‹stanbul’daki rövanfl için iyi
bir netice almakt›.
Federasyon Baflkan› Orhan
fieref Apak oyuncular›na
güven afl›lamaya çal›flsa da
gök-mavililer karfl›s›nda
savunman›n iflleyip
ifllemeyece¤i merak
konusuydu.
‹lk düdükle birlikte o
zamanlar›n Comunale
Stad›’nda f›rt›na bafll›yordu.
Teknik Direktör Spajiç’in
defans takti¤i sadece 15
dakika tutmufl, ilk yar›
tabelada yazan dört, bir
mânâda her fleyin sonu
olmufltu. Milan’›n efsane
maestrosu Gianni Rivera ile
Türk futbolu o gün
tan›fl›rken, Roma’n›n forveti
Alberto Orlando, Türkiye’nin
ipini çekiyordu.
‹talya’n›n alt›n çocu¤u
Rivera’n›n iki, Orlando’nun
dört golüyle karfl›laflma 6-0
bitiyordu. Bologna’da
çimlere gömülen
ay-y›ld›zl›lar, 27 Mart’ta
formalite maç›na ç›karken,
karfl›laflmadan sonra bozgun
manfletleri at›l›yordu.
Mithatpafla’daki rövanfl› da
Brezilya as›ll› Sormani
sayesinde kazanan
Gök Mavililer yoluna devam
ederken, Türkiye ikinci
turnuvaya da daha ilk turdan
veda ediyordu. Yeniden
teknik direktörlük koltu¤una
oturan Sandro Puppo da
dertlere derman olamam›flt›.
Bir sonraki turda Sovyetler
Birli¤i ile eflleflen ‹talya,
kolay teslim olmufltu. ‹lk
Avrupa Uluslar Kupas›’n›
getiren Viktor Ponedelnik,
yine ifl bafl›ndayd›.
Moskova’da yüz bini aflk›n
izleyici önünde avantaj›
eline geçiren Ruslar, Roma
Olimpiyat Stad›’nda güle
oynaya istedi¤ini elde
etmiflti. Son flampiyon,
sonradan ‹sveç’i de geçerek
son dörde kalm›flt›.
Bir önceki on y›la damgas›n›
vuran Macaristan,
elemelerde ikinci bahar›n›
yafl›yor, Florian Albert ile
Frenc Bene’nin iflbirli¤iyle
yoluna devam ediyordu.
Fransa’y› deviren Lajos
Baroti’nin ö¤rencilerinin
Avrupa Uluslar Kupas›’ndaki
performans› merak
ediliyordu.
fiampiyonan›n yolunu tutan
üçüncü tak›m ise
birçoklar›n› flafl›rtm›flt›.
‹skandinavya’n›n ‹sveç’in
gölgesinde kalan
ülkelerinden Danimarka,
elemelerde gösterdi¤i
performansla göz
doldurmufltu. Tak›m›n ileri
ucundaki Ole Madsen,
turnuva yolunda ülkesinin
att›¤› 19 golün 11’ine imza
atm›flt›. Son turda
Lüksemburg ile eflleflen
Vikingler, deplasmanda 3-3,
kendi sahalar›nda da 2-2
berabere kalm›flt›.
O zamanlar d›flar›da at›lan
gole bak›lmad›¤›ndan
Amsterdam’da oynanan
üçüncü maç› kazanan
Danimarka vizeyi kapm›flt›.
Üç karfl›laflmada at›lan alt›
gole de imzas›n› kaz›yan
Madsen, kim bilir belki de
bugün olsa çoktan
kap›fl›lm›flt›.
Kulüpler düzeyinde
fiampiyon Kulüpler
Kupas›’na ambargo koymufl
‹spanya, Sovyetler Birli¤i ile
eflleflince, elemelerden
çekilmifl ve 1960 Uluslar
Kupas›’na gitme flans›n›
tepmiflti. General
Franco’nun idaresindeki
ülke 1964 elemelerinde
Romanya’y› geçtikten sonra
‹rlanda’n›n kuzeyi, serbesti
dememifl, ad›n› son dörde
yazd›rm›flt›.
‹spanya’daki turnuvan›n ilk
maç›nda ev sahibiyle
Macaristan Santiago
Bernabeu Stadyumu’nda
buluflmufltu. Bo¤alar›n beyni
Luis Suarez hafif sakatl›¤›
nedeniyle tam rand›man
veremediyse de aç›l›flta rol
oynam›flt›. Jesus Maria
Pereda’n›n golüne uzun süre
karfl›l›k veremeyen
Baroti’nin ö¤rencilerinde
sahne alan 19’luk delikanl›
Bene, karfl›laflmay›
uzatmalara tafl›m›flt›. Golde
hatas› olan Bask file bekçisi
Jose Angel Iribar sonradan
vites yükseltmiflti.
115. dakikada sahne alan
Real Madrid’in sa¤ d›fl›
Amancio Amaro skoru ilân
etmiflti: 2-1.
Camp Nou’daki yar› final
randevusuysa tahmin
edilenden kolay geçiyordu.
Sovyetler Birli¤i,
Danimarka’n›n gözünün
yafl›na bakmazken, Torpedo
Moskoval› Valeri Voronin
perdeyi aç›yordu. Pazartesi
günü att›¤› golle 1960’ta
kupay› getiren “Bay
Pazartesi” Ponedelnik fark›
art›r›yor, Valentin Ivanov
skoru ilân ediyordu: 3-0.
Camp Nou’daki üçüncülük
maç›nda Macaristan ile
Danimarka kozlar›n›
paylafl›rken, tribünlerde ise
inlerle cinler top oynuyordu.
Çok az kiflinin izledi¤i
mücadelede Bene favoriyi
öne geçiriyordu. Son
dakikalarda fileleri bulan
Carl Bertelsen ‹skandinavlar›
sevindirse de uzatmalarda
sahne alan Deszö Novak fifli
çekiyordu. Ferençvarofl’un
savunma oyuncusu, biri
penalt›, di¤eri frikik olmak
üzere iki duran topla
Macaristan’›n Avrupa
üçüncülü¤ünü ilân
ediyordu.
Franco’nun
murad›
21 Haziran
1964’te
Bernabeu’da
buluflmufltu
finalistler.
General
Franco’nun
bir önceki
kupan›n
elemelerinde
siyasi
gerekçelerle
Sovyetler
Birli¤i’ne
göndermedi¤i
‹spanya, komünistler
karfl›s›nda faflist liderinin
gözlerinin önünde, on
binlerce taraftar›n›n
deste¤iyle zafer koval›yordu.
Müthifl bafllam›flt›
karfl›laflma. Henüz dakikalar
6’y› gösterirken Bo¤alar öne
geçmiflti. Suarez’in sa¤dan
ortas›n› Sovyet savunmas›
sektirince, top önünde biten
Pereda, yar› finalde yapt›¤›
gibi çilingir rolüne
soyunmufltu. Lev Yaflin’in
yapabilece¤i hiçbir fley
yoktu. Hemen iki dakika
sonras›nda tabela
eflitlenmiflti. Tatar
Galimzyan Khusainov
kendisine çok sert giren
rakibine ald›r›fl etmeden can
havliyle vurdu¤u topu
filelerle buluflturmufltu.
84. dakikada yine sa¤dan
yap›lan ortaya kafay›
yap›flt›ran Marcelino
Martinez, baflta Franco
olmak üzere ‹spanya’y›
havaya uçurmufltu. Kalan
dakikalarda baflka gol
olmay›nca, ‹spanya ikinci
Avrupa Uluslar Kupas›’n›n
sahibi olmufltu.
Tesadüfün böylesi,
Marcelino Martinez üç gün
sonra da Camp Nou’da
oynanan Fuar fiehirleri
Kupas› finalinde sahne alm›fl
ve bu sefer 83. dakikada
att›¤› golle Valencia
karfl›s›nda Real Zaragoza’y›
zafere tafl›m›flt›. Tabelada
yine 2-1 yazmas› flaka
gibiydi…
fiampiyonan›n ad›
konuyor
Üçüncü turnuva öncesi
köklü de¤ifliklikler
yap›l›yordu. Öncelikle ad›
Avrupa fiampiyonas› olarak
de¤ifltirilen organizasyonun
elemelerinde 31 ülke, sekiz
gruba bölünüyordu. Yeni
statüye göre liderler çeyrek
finalde eflleflecek, son dörde
kalanlar daha önceki iki
kupada da oldu¤u gibi
kozlar›n› paylaflacakt›.
Finallerin nerede
düzenlenece¤i yine
sonradan belli olacakt›.
‹spanya, Çekoslovakya ve
‹rlanda ile ayn› gruba düflen
Türkiye, sahas›nda
yenilmese de deplasmanda
ald›¤› ma¤lubiyetlerle son
s›raya demir at›yordu.
Dublin’de Fenerbahçeli
Ogün Alt›parmak’›n fleref
say›s›yla 2-1 kaybeden
ay-y›ld›zl›lar, Ali Sami Yen
Stad›’nda son flampiyon
‹spanya ile golsüz berabere
kal›yordu. Fevzi’nin
aya¤›ndan gole yaklaflan
millîler, canla baflla
savunma yaparak bir puan›
ceplerine koyuyordu.
Galatasaray’›n Yavru
Ayhan’› Ayhan Elmastaflo¤lu
ve Ogün’ün golleriyle
‹rlanda’y› 2-1’lik skorla
deviren Adnan Süvari’nin
ö¤rencileri, Bilbao ve
Bratislava’da ald›klar›
yenilgilerle yar›fltan
kopmufltu. Son maç›nda
Ankara’da Çekoslovakya’y›
a¤›rlayan Türkiye, golsüz
beraberlikle grubu bitirirken,
liderlik hesaplar› yapan
rakibinin planlar›n›
bozmufltu. ‹rlanda’ya da
sürpriz bir flekilde evinde
Ali Murat
Hamarat
TamSaha
64
TamSaha
65