28-29 / 40
28
eğitim 7 ila 17 yaş arasındaki çocukları kapsamaktadır.
Öğretim, kitaplar ve okul yemeklerini de içeren dokuz yıllık
kapsamlı okul eğitimi ücretsizdir. Mesleki veya yüksek
eğitimde de öğretim ücretli değildir.
Ulusal hastalık sigorta sistemi tüm vatandaşların sağlık
kalitesini iyileştirmektedir. Ulusal hastalık sigortası, özel
medikal hizmetlerin kullanımı için kısmi tazminat sağlarken,
test, tedavi, ilaç ve ulaşım giderlerini de karşılamaktadır.
Ulusal hastalık sigortası, alıcının gelirinin yaklaşık yüzde
75’ine tekabül eden gelir ilintili
bir ödenek sunmaktadır.
Halkın tamamı ulusal hastalık
sigortası ile sigortalanmaktadır.
Kamu hizmetleri, merkez veya
yerel idareler tarafından
sürdürülmekte ve vergiler
ile finanse edilmektedir. En
önemli doğrudan vergi, ikamet
eden yerlilerin gelirlerinden
belediye tarafından toplanan ve
belediyeye göre yüzde 15 ila 20
arasında değişen yerel vergidir.
Devlet gelir vergisi ise artan
oranlıdır ve en fazla yüzde 60’ın
biraz üstündedir. İlaveten ücret
sahipleri sosyal güvenlik
katkıları ödemektedir.
Eğitim Sistemi
2000 yılından beri uygulanmakta olan Uluslararası Öğrenci
Değerlendirme Programının (PISA) sonuçlarında en başarılı
ülke olan Finlandiya, bu sırrını büyük ölçüde sınav stresi,
mukayese, dershaneler ve özel hocaların olmamasına
borçludur. Eğitim süresi günde ortalama dört saat gibi
oldukça kısa tutulmuş olmasına rağmen bütün öğrenciler
eşit düzeyde başarılıdır. Okullarda okutulacak kitaplara
öğretmenler kendileri karar verir. Zorunlu temel eğitim
boyunca, değerlendirme adına herhangi bir ulusal sınav veya
yılsonu sınavı yoktur. Öğrenciler, öğretmenin hazırladığı
sorularla değerlendirilir. Öğretimin odağında öğrencileri
testlere hazırlamaktan ziyade tamamen öğrenme vardır.
Okulların bir özelliği de ev ortamı gibi dekore edilmiş
olmasıdır. Müfredatlar “yaparak öğrenme” prensibine göre
düzenlenmiştir. Çocuklar sınıf içinde dolaşarak,
arkadaşlarından, öğretmen ve ders malzemelerinden bilgiler
toplayabilir, zaman zaman da kanepelerin üzerinde
dinlenebilir, rahat bir ortamda öğrenmenin keyfini yaşar.
Okul kantininde sadece süt, su ve meyve bulunur.
Her çocuğa kendi öğrenme yöntemine göre ödev verilir. Bazı
dersleri farklı yaş grubundaki öğrenciler bir arada işler;
böylece uyumu öğrenir. Okuldaki bitkilerin bakımı,
kütüphanedeki işler, atık kâğıtların toplanması, bahçe ve
akvaryum işleri, mutfak yardımı gibi gündelik işleri
öğrenciler sırayla yapar.
Finlandiya’da öğretmen olmak ise çok kolay değildir. Liseden
mezun olup öğretmen olmaya karar veren bir öğrenci üç
aşamalı kabul testinde başarılı olmak zorundadır. Birinci
aşamada, kitap sınavıyla, bilgiyi araştırma, sentez yapabilme,
eleştirel açıdan bilgiyi yorumlama, analiz etme yeteneği test
edilir. İkinci aşamada, kişilik ve karakter yapısı bakımından
öğretmenlik mesleğine uygun olup olmadığı mülakatla analiz
edilir. Son aşamada ise adaylardan örnek bir ders anlatması
veya grup tartışmasını yönetmesi istenerek sosyal yönü,
konuşma, sunum ve yönetim yetenekleri ölçülür. Bu
aşamaların sonunda öğretmenlik için müracaat edenlerin
ancak yüzde 10’u öğretmen
yetiştirme programına kabul
edilir. Finlandiya’da öğretmen
olabilmek için sadece lisans
öğrenimi de yeterli değildir.
Öğretmen adayının seçeceği
konuya göre tezli yüksek lisans
derecesine sahip olması da
zorunludur. Böylelikle
öğretmenlerin araştırma tabanlı
bir eğitimle, sorgulayıcı bir bakış
açısına sahip olmaları sağlanır.
Finlandiya’da “yaşam boyu
öğrenme” eğitimin en önemli
ilkesidir. Öğretmenler devamlı
gelişen öğrenme tekniklerini,
zorunlu hizmet içi eğitimlerle
takip edebildiklerini söylüyor ve meslek hayatları boyunca
katıldıkları kursları, kendilerini geliştirmek için fırsat olarak
görüyor.
Dış Ticaret
İhracatlar, yurtiçi millî hasılanın yaklaşık %40’ına tekabül
etmektedir. Finlandiya ileri teknoloji elektronik endüstrisinde
bir dünya lideri olmakla beraber ileri düzeyde metal ve
mühendislik sektörü ve ileri teknoloji orman endüstrilerine
sahiptir. Finlandiya’nın yaptığı ihracatın yaklaşık %80’i
Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri’ne gitmektedir.
Finlandiya ayrıca Avrupa Para Birliği’ne de üyedir.
Ocak 2002 tarihinde, Finlandiya da diğer AB üye ülkeleri ile
birlikte tek para birimi olan euroyu kabul etmiştir.
Nüfus
5.5 milyona yaklaşan nüfusunun yüzde 90’dan fazlasını
Finler teşkil eder. Bundan başka kuzeyde Laponlar, güney ve
batı kesimlerinde ise İsveçliler yaşamaktadır. Finlerin
karakteristik özellikleri, uzun boylu, sarı saçlı, mavi veya gri
gözlü olmalarıdır. Her etnik grup kendi lisanını konuşur.
Ülkenin resmi dilleri ise Fince ile birlikte İsveççedir.
Nüfus yoğunluğu güneyde çok fazladır. Kuzeyde ise gittikçe
azalır. Nüfusun yüzde 20’si başkenti Helsinki civarındadır.
Çoğunluk şehirlerde yaşar.
Finlandiya’da 20 üniversite mevcuttur. Ülkede okuma yazma
bilenlerin oranı yüzde 100’e yakındır. Çalışan nüfusun yüzde
25’i ziraat ve ormancılıkla uğraşır. Kuzeyde yaşayan Laponlar
ananevi olan ren geyiği çobanlığı ve avcılığı ile geçinir. Yıllık
nüfus artışı yüzde 0.3’tür. Kilometrekareye 14.7 kişi düşer.
Finlandiya’da bir okul