Basic HTML Version
Çocuk ve gencin futbol eğitiminin
yanı sıra, okul, kulüp, aile, sosyal çev-
re ile ilişkilerinin ve kişisel gelişiminin
de bir arada yürütülmesi büyük önem
taşımaktadır. Çocuk ve genç oyuncu-
nun büyüme ve gelişimi; fizyolojik,
zihinsel, sosyal-duygusal ve teknik
özellikleri yönünden değerlendiril-
melidir. Bu özelliklerin biliniyor olma-
sı “etkin bir öğrenme ortamının oluş-
turulması”, “kullanılacak yöntemin
belirlenmesi” ve “gelişimin değerlen-
dirilebilmesi” için önemlidir. Futbol,
erken başlanılan ve geç özelleşilen
bir spor dalıdır. Futbol eğitim aşa-
malarına özgü planlama yapılmadan,
gelişim özellikleri dikkate alınmadan
uygulanan antrenmanların, çocuk ve
gençler üzerinde futbola özgü oldu-
ğu kadar fiziksel ve zihinsel olarak da
olumsuz etkileri olabilecektir.
Ülkemizde çocuklar kendilerine 12
yaşında çıkarılan lisans ile resmi
futbol müsabaka organizasyonları-
na katılırlar. Bununla birlikte futbol
oynamaya çok daha erken yaşlarda
mahallesinde, sokağında başlayan
çocuğun futbol eğitimi okul ve ku-
lüpte organize olarak devam eder. 12
yaş altı futbol eğitiminde çocukların
öncelikle futbol oyunuyla tanışmaları
sonrasında oynamayı iyileştirmeleri
amaçlanmaktadır.
Biyolojik, psikolojik ve hareket alan-
larının gelişimi için oldukça elverişli
koşullara sahip olunan ve beden ile
zihnin bir uyum içinde olduğu 10-11
yaş, “motor (hareket) öğrenmenin
altın dönemi” olarak kabul edilmek-
tedir. Bu yaş grubu “özelleşme-futbol
oynamayı iyileştirme” temelli eğitim
aşamasını oluşturmaktadır. 10-11 yaş
grubunun özellikleri ve onlara yönelik
oyunlara ilerleyen sayılarda ayrıntılı
bir şekilde değineceğiz.
Kız ve erkek çocukların futbol oyu-
nuyla tanışmaya başladıkları 7-9 yaş
grubu ise “hareket etme - futbol oy-
nama” temelli eğitim aşamasını oluş-
turmaktadır. Yaş grubunun gelişim
özelliklerine özgü, tek yönlü olmayan,
çok çeşitli öğretim stilleri ve antren-
man programlarının kullanılması ço-
cuklar için etkin ve eğlenceli bir öğ-
renme ortamı sağlayacaktır.
7-9 yaş grubu çocukların alıştırma ve
oyunlarında dikkat edilecek hususlar
Çocuğun kişiliğinin gelişimi ön planda
tutulmalı, futbol temel teknik ve ba-
sit taktik davranışları ile grup-takım
oyunlarında işbirliği içinde uyum ka-
zanmaları sağlanmalıdır.
İlgi düzeyi
Oldukça istekli, heveslidirler ve aktif
olmak isterler. Durağan ve çeşitliliği
olmayan alıştırma içerikleri ve çocu-
ğun uzun süre sıranın kendisine gel-
mesini beklediği uygulamalar onun
katılım isteğini azalabilecektir. Alıştır-
malar arasındaki geçişlerin kısa süre-
de yapılması bunun için de uygulama
alanının düzenlemesi önemlidir. Alış-
tırma ve oyunlarda yaratılacak çeşitli-
lik çocuğun ilgisini sürdürmesine kat-
kı sağlayacaktır. Çocuklar, yetişkinlere
kendilerini kanıtlayabilmek için yeni
hareketleri öğrenmeye ilgili ve istekli
olabilirler.
Bireysellik
Sokak futbolundaki gibi doğaçlama
olarak top ile mümkün olduğu kadar
uzun süre oynamak isteyen, topa sü-
rekli sahip olmak için adeta ben mer-
kezli davranabilen çocukların alıştır-
malarında mümkünse her bir çocuk
için bir top verilmesi, 1’e 1 mücadele
gibi çalışmaların planlanması uygun
olabilir.
Hareket gelişimi
Motor yeteneklerin henüz tam an-
Futbolda çocuk ve oyun
Doğası gereği oyun oynamayı seven çocuk, futbol oyunuyla ister mahallede ister okulda olsun
küçük yaşta tanışır. Çocuğun küçük yaşta futbol ile tanışması, erken başlanılan ve geç özelleşilen
futbolun eğitim sistemi için bir fırsat olarak değerlendirilebilir. Oyunların, Çocuk Futbolu eğiti-
minde oldukça önemli bir yeri bulunmaktadır.
Yazan: Dr. Sinan Bozkurt
lamıyla gelişmediği, hareketin kont-
rolünde eksikliklerinin olduğu Temel
Eğitim Aşaması çağındaki çocuklar
dikkatlerini topa yoğunlaştırdıkların-
dan çevre kontrolünde güçlük çek-
mektedir. Bu nedenle onların beceri
öğrenimleri için yeterli zaman veril-
melidir. Ayrıca müsabaka ortamına
yönlendirmelerinde aceleci davranıl-
mamalıdır.
Öncelik doğru hareketin yapılması
Çocukların müsabaka ve beceri se-
viyelerinin
değerlendirilmesinden
önce, uzun karar verme süresi gerek-
tiren karmaşık alıştırmalar yerine de-
ğişik alıştırmaların doğru bir şekilde
sonrasında hızlı tekrarlarla yapılması
gerekir.
Yaparak gösterme, anlatımdan daha
etkili
Dikkat sürelerinin az olması nede-
niyle konuşmaktan ziyade öncelikle
hareket gösterilmeli, anlaşılır ve uzun
olmayan ifadeler kullanılmalıdır.
İşbirliği kazanımı - Sosyalleşme
ihtiyacı
Çocukların nasıl işbirliği yapılacağını
öğrenmeye başladıkları bu dönemde
“işbirliği” kazanımıyla birlikte, oyun
kurallarına uyma, bireysel farklılıkları
fark etme, kazanma ve kaybetmeyi
kabullenme gibi kazanımlar için “mini
futbol” gibi oyunlar tercih edilebilir.
Benzer özellikler gösteren kız ve er-
kek çocuklar alıştırma ve maçları bir-
likte yapabilirler.
Olumlu yaklaşım
Çocuklar bu çağda eleştiriye ve ba-
şarısızlığa karşı hassas olabilmekte-
dirler. Genellikle saldırgan ve savun-
macıdırlar, yenilmeyi ve başarısızlığı
kabullenmekte zorlanırlar. Onları or-
taya koydukları çabaları için övmek,
cesaretlendirmek,
ödüllendirmek
gibi olumlu yaklaşımlar göstermek
önemlidir. Yetişkinler tarafından an-
laşılırlık ve tanınma ihtiyacı duyarlar.
İsimlerini kullanmak, fikirlerini sor-
mak ve onları dinlemek, bazı alıştır-
ma ve oyunların birlikte yapılması
olumlu sonuçlar verecektir.
“Çocuk oynayarak futbol
öğrenmeli”
Kulüplerin ve okulların futbol eğitim
çalışmalarında çocukların mümkün
olduğunca oyunun içinde tutularak,
çok yönlü (fizyolojik, zihinsel, sosyal-
duygusal) gelişimlerinin ve futbol
oyunu için gerekli olan becerilerin
kazanılmasına çalışılmalıdır.
Öğretim sürecinde oyunun; “oyunun
amacı, oyun alanı ölçüsü, kullanılacak
malzeme türü ve miktarı, oyuncu sa-
yısı, oyunun kuralları ve organizasyo-
nu” gibi yapısal etkenlerinin hazırlan-
ması gerekmektedir.
Oyunların seçimi ve değerlendiril-
mesinde aşağıdaki durumlar dikkate
alınmalıdır.
• Oyun ve kuralları güvenli mi?
• Oyunun açıklamaları anlaşılır mı?
• Oyun, yaş grubunun gelişim özellik-
lerini destekliyor mu?
• Oyunun amacı çocuğun yetenek
düzeyi, çevresel koşullarla ilişkili mi?
Çocuk Futbolu’nda oyunlar
• Temel hareket özelliklerinin gelişimi
için oyunlar
• Temel futbol becerileri için oyunlar
• Basitleştirilmiş mini-futbol oyunları
olarak üç genel başlıkta belirtilebilir.
Çocuğun temel hareket eğitimi ne
kadar geniş kapsamlı olursa, bu du-
rum futbol oynamayı öğrenmesine
de o kadar olumlu katkı sağlayabilir.
Bu bağlamda, çocuğa yalnızca fut-
bola özgü oyun ve alıştırmalar değil,
özellikle topla veya topsuz koşma,
sıçrama, yön değiştirme oyunları ile
çeviklik, sürat, denge, koordinasyon
özelliklerindeki gibi “Temel hareket(
motor) özelliklerini geliştirici oyun-
lar” da yaptırılmalıdır.
Futbol Gelişim
34
35
Futbol Gelişim