Basic HTML Version
deki sporculara uygun yöntemlerle,
gerekli donanıma sahip, ulaşılabilir
spor alanları ve sporculara özel uyum-
lu spesifik araç-gereç ve malzemeler-
le, engelliler için ideale yakın spor or-
tamı hazırlanmış olur.
En az yukarıda saydıklarımız kadar
önemli ve gerekli olan bir unsur da
antrenör faktörüdür. Engelliler sporu
ile ilgilenen ve engellilere spor yap-
tıracak, daha ilerisi rekabete dayalı
spor yaptıracak antrenörler; spor da-
lının özelliklerini iyi bilmeli, genelde
engelli bireyler hakkında , özelde de
ilgilendiği engel grubundakilerin de-
recelerine göre engelli bireylere yak-
laşım konusunda gerekli donanıma
sahip olmalıdır.
Engelli bireylerle çalışacak futbol
antrenörlerine öneriler
Zihinsel engelli bireylere;
kapasi-
telerinin ne düzeyde olduğu bilinerek,
karmaşık tekniksel ve taktiksel çalış-
malardan ziyade daha basit teknikler
öğretilmelidir. Öğrenme ve uygulama
seviyelerine göre zorluk derecesi artı-
rılabilir. Karmaşık taktik çalışmaların-
dan mümkün olduğunca kaçınılmalı,
basit yardımlaşma ve takımca oyunla
ilgili taktikler üzerine oyun kurgulan-
malıdır.
Futbol oyununun bilişsel (bilgiye
dayalı, karşılaştırma yapabilme ve ze-
kaya dayalı olan) yönleri sık tekrarlar-
la basit ve kısa örneklerle pekiştirile-
rek öğretilmelidir. Engelli sporcuların
diğer takım oyuncularına karşı anla-
yışlı ve duyarlı olmalarını sağlayıcı et-
kinlikleri de birlikte yapmaları için fır-
satlar oluşturulmalıdır.Futbol oyunu
zihinsel engelliler arasında da popü-
ler bir spor dalı olduğu için, oyuncu-
lar bireysel yetenek ve kapasitelerine
uygun ve de sevdikleri mevkilerde
oynatılmalıdır. Teknik ve taktik eğitim
çok tekrara dayalı yapılmalıdır.
Zihinsel engelli sporculara sağlık-
larına dikkat etmeleri, sakatlıklardan
korunma tedbirleri almaları ve bunu
yaşam tarzı haline getirmelerinin, ilgi-
lendikleri spor dalının olmazsa olmaz
parçaları olduğu öğretilmelidir.
Görme engelli bireylerde;
öncelik-
le görme engelli futbolu öğrenmek ve
oynamak isteyen kişinin yetenekleri-
ni tespit etmek, var olan yetenekleri
doğrultusunda yapmak ve ulaşmak
istedikleri hedefleri iyi belirlemek
gerekmektedir. Görme düzeyi (hiç
mi görmüyor yoksa az mı görüyor?)
ve bireyin doğuştan mı yoksa sonra-
dan mı görme engelli olduğu mutlaka
bilinmelidir. Onlara görsel ve işitsel
konuların nasıl anlatılacağı planlan-
malıdır. Görme engellilerde daha çok
ve sıkça anlatıma dayalı metot tercih
edilmelidir.
Teknik öğretimler, görme engelli
kişinin kapasitesine uygun olarak sap-
tanmalı ve daha çok yapabilecekleri
seçilerek uygulatılmalıdır.
Koruyuculuktan kaçınılmalı, oyun-
cuların hangi noktalarda hangi ha-
taları yaptıkların kendilerinin tespit
edebilmesi için onlara fırsat verilmeli
ve sabırla bu uygulamaların arkasında
durulmalıdır. Sporcuların başarılı ol-
dukları unsurlar ön plana çıkarılmalı,
yatkın oldukları hareketler ve teknik-
ler üstünde durularak, oyunun geneli-
ne doğru ilerlenmelidir. Antrenmanlar
arasında sık sık takım ve oyuncuların
güçlü ve zayıf yönleri hakkında bilgi-
ler verilerek, oyuncuların kendileri ve
takım hakkında bilgilenmeleri sağlan-
malıdır.Anlatılanlar ayrıntılarıyla tarif
edilerek yapılmalıdır.Öğrenmeyi ve
uygulamayı hızlandırmak için bazen
görme engellilere görenlerle birlikte
antrenman yaptırılmalıdır.
Bedensel engelli bireylerde;
Am-
pute Futbol çok revaçta olduğundan,
koltuk değneğinin vücudunun bir
parçası gibi kullanılmasını sağlayacak
düzeyde antrenmanlar yapılmalıdır.
Oyuncuların topla oynadığı destek
ayağına teknikler, tekrarlarla iyi öğre-
tilmelidir.Antrenmanlara başlamadan
önce olası sakatlanmalara önlem için
daha çok ısınma ve açma- germe ha-
reketleri yapılmalıdır. Dayanıklılık ve
sürat antrenmanlarına yer verilmeli-
dir.
Çarpışma ve denge bozukluğu ne-
deniyle düşüşlerde, olası sakatlıkları
minimize etmek açısından, düşüş tek-
nikleri üzerinde çalışmak ve otomatik
hale gelmesini sağlamak önemlidir.
Antrenman programları mutlaka
doktorlar tarafından da gözden geçi-
rilmelidir.
Antrenman ve maçlar Ampute Fut-
bolunun da sonuç itibariyle bir oyun
olduğu unutulmadan ve engelli birey-
lerin rehabilitasyonuna ve toplumsal
uyumuna katkı sağlayacak aktiviteler
olduğu bilinciyle sürdürülmelidir.
İşitme Engelli Bireylerde;
maksi-
mum bilgiyi iletmek için, çeşitli araç
ve gereçlerden faydalanarak, daha
çok görsel anlatım araçları kullanıl-
malıdır.
• Kesinlikle göz kontağı kurularak ile-
tişimde bulunulmalıdır.
• İşitme engelli futbolcuların antrenö-
rü, antrenörün de futbolcuları daha
iyi ve kolay görebilecekleri ortamları
eğitim alanı olarak seçilmelidir.
• İşitsel ipuçlarını görsel uygulama-
larla destekleyerek konu anlatımları
gerçekleştirilmelidir.
• Mümkün olduğunca az, anlaşılır/
açık ve öz anlatımlara yer verilmelidir.
• Bazı işitme engellilerin denge prob-
lemleri olacağından, denge ve koordi-
nasyon çalışmalarına yer verilmelidir.
Engellilerle sportif etkinliklerde sevgi, sabır ve sebatla emin adımlarla amaca doğru yürünmelidir.
Spor; milyonları sahalara, salonlara
çeken, kimini aktif sporcu kimini de
seyirci olarak ilgilendiren, sağlıklı ve
mutlu olma, yenme ve üstün olma
gibi insan içgüdüsünün tatminini de
amaç edinen, kaybetmeyi de kabul
etmeyi öğreten, sonuç itibariyle in-
sanı oluşturan duyguların bütününe
hitap eden önemli bir olgu.Sporun
içinde de futbol ayrı bir yer tutmakta.
Futbol özellikle ülkemizde tüm branş-
ların lokomotifi konumunda.
2012 yılı spor ve futbol için ayrı bir
önem taşıyor. Haziran ayı içerisinde
Avrupa Futbol Şampiyonasının kıyası-
ya rekabeti yaşandı. 28 Temmuz – 8
Ağustos tarihleri arasında Londra’da
30. Yaz Olimpiyat Oyunları düzenle-
necek. Bu büyük organizasyonun he-
men ardından ise 29 Ağustos – 9 Ey-
lül tarihleri arasında yine Londra’da
engelliler sporu açısından çok büyük
önem taşıyan 14. Yaz Paralimpik
Oyunları yapılacak. Engelliler spo-
runun en zirve göstergesi sayılan bu
organizasyona ülkemizin rekor sayıda
sporcuyla katılması gurur verici. Üs-
telik bu kez Türkiye futbolun bir yan
branşı olan futsalda oyunlara katılı-
yor. 14. Yaz Paralimpik Oyunları’nda
tarihinde ilk kez bu organizasyonda
yer alma hakkını elde eden B1 Görme
Engelliler Futsal Takımı bizlere heye-
can yaşatacak.
Özel yöntem ve yaklaşımlar
Futbolu sadece engelli olmayan
insanlar oynamıyor. Bu güzel oyun
engellilerin de ilgisini çeken ve onlar
tarafından yaygın olarak oynanan bir
spor dalı konumunda. Ülkemizdeki
Engelliler Spor Federasyonları bün-
yesinde futbol ligleri düzenlenmekte.
İşitme Engelliler Spor Federasyonu ta-
rafından organize edilen 1.Lig’de 32,
2.Lig’de ise 40 takım yer alıyor. Görme
Engelliler Spor Federasyonu’nun dü-
zenlediği ve B1 (Görmeyen) ile B2-3
(Çok Az Gören) kategorisinde engel-
lilerin katıldığı ligde 32 takım müca-
dele ediyor.Bedensel Engelliler Spor
Federasyonu tarafından 10 takımın
yer aldığı Süper Lig ve 5 takımlı 1.Lig
organizasyonu yapılıyor. Bu yılın Eylül
ayından itibaren ise Özel Sporcular
Spor Federasyonu’nun düzenleyeceği
14 takımlı ligin başlaması planlanıyor.
Engellilere yönelik futbol eğitimin-
de tıpkı akademik eğitimde olduğu
gibi özel yöntem ve yaklaşımlar, en-
gellilerin engel düzeylerine göre be-
lirlenecek metotlar ve saha ile malze-
meler önemli faktörlerdir. Her engel
grubu içindeki değişik engel düzeyin-
Engelliler ve futbol
Futbol engellilerin de ilgisini çeken ve onların da severek oynadığı bir oyun. Engellilere yönelik
futbol eğitiminde özel yöntem ve yaklaşımlar büyük önem taşıyor. Bu nedenle engellilerle ça-
lışacak antrenörlerin, engellilerin engel düzeylerine göre belirlenecek metotlar, saha koşulları,
kullanılacak malzemeler gibi konularda detaylı bilgi sahibi olması gerekiyor.
Yazan: Dr. Nurettin Konar
Futbol Gelişim
74
75
Futbol Gelişim