Basic HTML Version
aç berabere biter. Pozisyon bile bulmakta zorla-
nan Rusya, kendi sahas›nda Moldova’y› yeneme-
miştir. Hâlihaz›rda, Dünya Kupas›’ndaki kötü fut-
bol ve neticesinde yaşanan hayal k›r›kl›ğ›n›n izle-
ri taptaze dururken yerinde, genel hüsran havas›
bertaraf edilememektedir. Fabio Capello, ligin ka-
litesizliğinden ya da elindeki oyuncu havuzunun
yetersizliğinden yak›nadursun, EURO 2016 hede-
finde tren çoktan raydan ç›km›şt›r.
Oysa yaln›zca birkaç hafta önce ha-
yata gözlerini yuman bir Sovyet efsa-
nesi, stadyumun dev ekran›ndan
oyunculara bakmaktad›r. 80’lerde,
kendine has stiliyle ülke futboluna
apayr› bir soluk getiren Fyodor Çe-
renkov, yarat›c›l›ğ› mumla arayan
millî tak›m›n› izlerken bizlerle değil-
dir art›k.
Bir futbolcuyu efsane yapan nedir?
Kupalar m›, karakter mi, oyun estetiği
mi? Belki de hepsinden önce, tutku.
Oyuna olan tutkusunu yans›tmal› bü-
yük futbolcu dediğin, herkesten daha
fazla keyif ald›ğ›n›, topa her dokunu-
şunda, hatta sahada hareket ettiği her
anda sezinlemeli izleyici. “Babam
beni kayağa götürür, voleybol öğretirdi. Fakat ben
kendimi bildim bileli futbolu düşünür, onu oyna-
mak isterdim” demiş Çerenkov bir röportaj›nda.
‹flâh olmaz bir futbol müridi, evine lüks arabalar-
la değil, Moskova metrosuyla dönen, gösterişle,
şöhretle, parayla pulla da çok ilgilenmeyen bir
amatör, ama her hareketiyle tribündekilere keyif
veren bir cambaz. 4 Ekim’de kaybetti dünya fut-
bolu Fyodor Çerenkov’u. Fakat o belli ki yaşad›ğ›
dünyay› pek de sevmemişti. 80’lerin Sovyetleriy-
le birlikte, onun da ruh hâlindeki çöküş iyiden
iyiye kendisini göstermişti. Pek çok defalar hasta-
neye yatt›, tedavi gördü, futboldan uzak kald›.
Her şeye rağmen Çerenkov, halen tüm Spartakl›-
lar›n efsane listesinde zirvedeydi şüphesiz. Zirve-
de b›rakt›.
Spartakl›lar›n Çerenkov aşk› kadar kar›ş›k değildi,
onun sendika tak›m›na kat›lmas›. Bir gün ulusal
bir turnuvada, Kuznets tak›m› antrenörleri taraf›n-
dan beğenilip, büyük kulüplerin radar›na girmesi
uzun sürmeyecekti. Çok geçmeden Spartak alt-
yap›s›na dâhil edilen Çerenkov, 19 yaş›nda, ilk
Sovyet Ligi maç›na ç›kacakt›. Hayallerini gerçek-
leştirmek için ad›mlar› belki kendi beklediğinden
de h›zl› atmaktayd›.
Buraya dek çizdiğimiz yar› karanl›k, gizemli tab-
TamSaha
77
lo yan›ltmas›n; unutulmaz başar›lar ve ›ş›lt›l› zaferler hiç
de az değil Çerenkov’un karnesinde. Üç lig şampiyon-
luğu, 1987’deki Sovyetler Birliği Kupas› ve tabiî evinde,
Moskova’daki Olimpiyat bronzu. Bunlar›n yan›na, ülke-
nin gayet iyi bildiği birkaç büyük destans› hikâyeyi de
ekleyebiliriz. Sovyetler Birliği’nin Brezilya’y› 2-1’le
mağlup ettiği karş›laşma ilk hat›rlananlar aras›ndad›r
muhtemelen. Maracana Stadyumu’nun inşas›n›n 30’un-
cu y›ldönümünü kutlayan 130 bin Brezilyal›ya karş›n,
tak›m›n galibiyet golünü atan, Çerenkov’dan başkas› de-
ğildi. 1982 ve 1983’teki UEFA Kupas› eşleşmelerinde,
iddial› ‹ngilizlerden Arsenal ve Aston Villa’ya karş› dep-
lasmanda al›nan 5-2 ve 2-1’lik galibiyetler ve bunlarla
gelen tur kutlamalar›, Spartakl›lar›n en parlak an›lar›
aras›na girmiştir.
Ne var ki bazen oyuncular›n sahada ortada koyduklar›,
kazand›ğ› kupalardan çok daha büyük bir etki b›rak›r iz-
leyicinin gözünde. Kimi futbolcu sadece sahada durarak
bile gönüllerin şampiyonu olmay› başar›r. Bazen efsane
olmak için ille de zaferden zafere koşmaya gerek yok-
tur. Spartak’›n 1979’la 1987 aras›nda şampiyonluk elde
edemediği o uzun y›llarda bile herkesin alk›ş›n› alan
Ç e r e n k o v ,
bunun en gü-
zel örnekle-
rinden biri.
Onun Spar-
takl›lar ara-
s›ndaki popülaritesini, başka yerlerde aramak gerek.
şuras› kesin; Çerenkov bir istisnayd›. Futbolcunun son
derece kesin kritere bağl›, keskin hesaplamalarla seçil-
diği, bunlarda yeteli görülmeyenin elendiği y›llarda ve
yerlerde büyümüş, ama doğaçlama yaparak kendisini
kabul ettirmeyi başarm›ş olmas›, yeteri kadar ikna edici
bunu iddia ederken. Ay›r›c› meziyeti, sahip olduğu fi-
ziksel dezavantajlar›, kendi yarar›na kullanmay› başara-
bilmesiydi belki de. Çok uzun ve güçlü değildi, öyle
olağanüstü bir atletikliği falan da yoktu. ‹lk bak›şta bu
c›l›z gencin, kendisinden çok daha irice ağabeylerinin
yan›nda hiç mi hiç şans› yok gibi duruyordu. Ezilip git-
mesi an meselesiydi. Fakat taraftarlar›n, tak›m arkadaş-
lar›n›n ve hocalar›n›n işin gerçeğini anlamalar› uzun
sürmeyecekti.
Taktikler, saha içi dizilişler ve görevler aras›ndaki ay-
Spartak’›n efendi devrimcisi
Fyodor Çerenkov
Bir futbolcuyu efsane yapan nedir? Kupalar m›,
karakter mi, oyun esteti i mi? Belki de hepsinden
önce, tutku. Oyuna olan tutkusunu yans›tmal›
büyük futbolcu dedi in, herkesten daha fazla
keyif ald› ›n›, topa her dokunu unda, hatta
sahada hareket etti i her anda sezinlemeli izleyici.
4 Ekim’de kaybetti dünya futbolu Fyodor
Çerenkov’u. Sovyetlerin zor zamanlar›nda,
kal›pla m› futbol emalar›na meydan okuyu u,
sadece Spartakl›lar›n de il, tüm futbolseverlerin
hat›r›nda hâlen.
Uygar Karaca
M
1
76
TamSaha