1950’lerde ve
1960’larda Avrupa
futbolunun en
önemli orta saha
oyuncularından
birisiydi. Bir
orkestra şefi
edasıyla yönettiği
Çekoslovakya
Millî Takımı, onun
önderliğinde
Dünya Kupası
finalinde
Brezilya’ya kafa
tutacak kadar
büyük bir kudrete
sahip olmuştu.
Çeklerin son
yarımasırdaki en
büyük oyuncuları
olarak gördükleri
Josef Masopust,
29 Haziran’da son
nefesini verdi.
TamSaha olarak
efsane ismin
anısının önünde
saygıyla
eğiliyoruz.
Bohemyalı maestronun vedası
1
140
141
Josef Masopust
930’lu yıllar… İki Dünya Sa-
vaşı’nın ortasına denk gelen
dönemdeyiz. Avrupa bir yan-
dan I. Dünya Savaşı’nın yarala-
rını sarmakla uğraşıyor ama
bir yandan da yaşanan siyasi
gelişmeler, yakın gelecekteki
diğer büyük savaşın zeminini
hazırlıyordu. 1933’te Alman-
ya’da Nazilerin iktidara gel-
mesi, özellikle Orta ve Doğu
Avrupa’da tansiyonu yükselt-
mişti. Güneyde İtalya’da da 10
yılı aşkın süredir Mussolini li-
derliğindeki Faşist Parti ikti-
dardaydı ve bu iki grubun
baskıcı ve yayılmacı zihniyet-
leri, yaşlı kıta üzerine yeni bir
savaş kâbusu olarak çökmek
üzereydi.
Siyaset dünyasından biraz
uzaklaşıp futbol dünyasına
baktığımızdaysa iki büyük
savaş arasındaki dönem için,
Avrupa futbolunda bilhassa
Orta Avrupa ülkelerinin yük-
selişine sahne olan bir dönem
diyebiliriz. Futbolun Britan-
ya’dan Kıta Avrupası’na geçi-
şinden sonra en hızlı geliştiği
bölgelerin başında belki de
Orta Avrupa ülkeleri geliyordu.
Avusturya, Macaristan ve Çe-
koslovakya’dan oluşan bölge;
Bican, Sindelar, Sarosi, Zsen-
geller, Planicka ve Nejedly gibi
o yıllarda Avrupa’nın en iyi
oyuncuları olarak gösterilen
yıldızları çıkarmakla kalma-
mış, uluslararası turnuvalarda
da takımlarını hep zirveye oy-
natmıştı.
Orta Avrupa’nın, özellikle de
Çekoslovakya’nın gelecekteki
en büyük futbol yıldızlarından
biri de bu yıllarda, tam olarak
9 Şubat 1931’de Most kentine
bağlı Strimice kasabasında
dünyaya gelmişti. Madencilikle
uğraşan Masopust ailesinin
altı çocuğundan dördüncüsü
olarak doğan bu bebeğeyse
Josef ismi verilmişti.
Küçük Josef henüz üç yaşın-
dayken Çekoslovakya futbolu,
tarihi bir başarıya imza ata-
caktı. İlk kez Avrupa’da dü-
zenlenen ve İtalya’nın ev
sahipliğini üstlendiği Dünya
Kupası’nda Çekoslovaklar, sı-
rasıyla Romanya, İsviçre ve Al-
manya’yı devirerek finale
kadar gelmişti. Ne var ki final
maçında, üstelik öne de geç-
melerine rağmen, ev sahibi
İtalya’ya 2-1 boyun eğmekten
kurtulamamışlardı. Yine de
elde edilen bu başarı, Çekoslo-
vak futbolunun o dönemde
gelmiş olduğu noktayı göster-
mesi açısından hayli yeterliydi.
Savaşın çaldığı
çocukluk yılları
Futbolun böylesine ileri sevi-
yede oynandığı bir ülkede
doğmuş olmak, kuşkusuz
Josef Masopust’un da küçük
bir çocuk olarak futbola ilgi
duymasını sağlayan bir et-
mendi. Ancak 1939’da II. Dünya
Savaşı’nın patlak vermesi,
onun çocukluk yıllarının ça-
lınmasına neden olacağı gibi,
futbol yaşantısındaki gelişme-
lerin de epey gecikmesine yol
açacaktı.
Masopust ve ailesinin yaşadığı
Most şehri, bölgenin en önemli
kömür madenlerini bünye-
sinde barındırıyordu. Dolayı-
sıyla enerji politikaları göz
önüne alındığında hayli strate-
jik bir konuma sahipti. Nitekim
Almanya’nın Çekoslovakya’yı
işgali sırasında ilk ele geçirdiği
şehirlerden biri de Most ol-
muştu. Nazilerin sıkıyönetimi
altında bırakın futbolu, so-
kakta oyun oynamak bile
büyük bir sorundu. Hal böyle
olunca da Masopust, normalde
futbola ilgi duyan bir çocuğun
bir kulüpte eğitim almaya baş-
layacağı yaşa gelmiş olmasına
rağmen bundanmahrumkalı-
yordu.
7 Mayıs 1945’te Kızıl Ordu’nun
Berlin’e girmesi, Nazi rejiminin
sonunu getirmiş ve büyük sa-
vaşın Avrupa ayağını da bitir-
mişti. Nazi işgalinden kurtulan
Çekoslovakya’da 1948’de ko-
münistlerin iktidara gelme-
siyse, özellikle sporda (elbette
buna futbol da dâhil) çok sis-
Onur Erdem
