28-29 / 40
29
28
Kosova, 1912’de Balkan Savaşları sırasında
Sırpların eline geçti. Kosova bölgesinde
Osmanlı devlet yönetimiyle beraber, Roma
devrinden beri sürekli olarak sağlanamayan
düzenlilik sağlanmıştır. Osmanlı
hükümranlığının kalktığı zamana kadar
Kosova’da Türkçe, genel kültürel dil
kimliğindeydi. Zaten bölgedeki Türk nüfusu
da bunu sağlayan önemli sebeplerin başında
geliyordu. 1878 Rus - Osmanlı Savaşı sonrası
Sırplar Kosova’da hak iddia etmeye başladı.
Bu devir, Sırpların bağımsız Sırbistan
çabalarının meyve verdiği bir devirdir.
30 Mayıs 1913 Londra Antlaşması ile Kosova
Vilayeti, Sırbistan Krallığı’na bırakıldı.
Kısa bir zaman sonra bölge, yeni kurulan
Yugoslavya Krallığı’nın (ilk adıyla Sırp-
Hırvat-Sloven Krallığı) sınırları içinde yer
aldı.
Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı’nın kısa
hükümranlığından sonra II. Dünya Savaşı
sırasında İtalya’nın Almanya’ya teslim olması
üzerine Tito tarafından kurulan meclisçe
Yugoslavya 1945 yılında ilân edildi ve
monarşi yıkıldı. Bu olaydan sonra Kosova,
Yugoslavya’ya bağlı bir eyalet statüsüne
geçti.
SSCB’nin çöküşü ile dağılmaya başlayan
ülkeler arasına Yugoslavya da katıldı.
Yugoslavya 1992’de özerk bölgelerinin
bağımsızlığını ilân etmesiyle dağılmaya
başladı. Hırvatistan, Bosna-Hersek,
Slovenya, Makedonya bağımsızlığını ilân etti.
Kosova bu süreçte, askeri müdahaleler
sonucunda bağımsızlığına kavuşamadı.
1995 yılında Sırp ordusu Kosova’ya girdi ve
birçok sivilin öldürülmesine sebep oldu. 1999
yılındaki NATO Müdahalesi ile Kosova,
Sırbistan idaresinden koparıldı. ABD, NATO
ve AB, Kosova’nın bağımsızlığını tanıma
konusunda hemfikirdi. 2008’in Şubat ayının
17’sinde tek taraflı bağımsızlık ilân edildi.
Resmi Adı
Kosova Cumhuriyeti
Yönetim Biçimi
Parlamenter
Cumhuriyet
Başkent
Priştine
Resmî Dil
Arnavutça, Sırpça
Sırbistan’dan
Bağımsızlık
17 Şubat 2008
Yüzölçümü
10 bin 877
kilometrekare
Nüfus
1 milyon 883 bin
18 kişi
Para birimi
Euro
Kosova ya da resmî adıyla Kosova Cumhuriyeti,
Balkanlarda yer alan ve denize kıyısı olmayan bir ülke.
Kuzeyde ve doğuda Sırbistan, güneyde Makedonya ve
Arnavutluk, batıda ise Karadağ ile komşu. 1999 yılında
Birleşmiş Milletler kontrolü altına alınan Kosova, 2008
yılında Sırbistan’dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilân
etti. Kosova’da bağımsızlık ilânının ardından denetim
Birleşmiş Milletlerden Avrupa Birliği’ne geçti. Kosova’daki
Avrupa Birliği temsilciliği, bundan sonra Uluslararası Sivil
Temsilcilik adı altında hizmet vereceğini açıkladı. Böylece
Birleşmiş Milletlerin de 1999 yılından bu yana Kosova’da
üstlendiği yönetim sona ermiş oldu.
Tarihi
Roma İmparatorluğu döneminde Kosova bölgesi
adlandırmalarından biri “Dardania” idi. Kosova’da yaşayan
Arnavutların çoğu, kendilerinin Dardanlar ve İlirlerin
vârisleri olduklarına inanır. Roma İmparatorluğu devrinde
ve bu imparatorluğunun ikiye ayrılması sonrasında
Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içinde kalan Kosova
topraklarında Hun, Avar, Bulgar, Peçenek, Uz gibi
kavimlerin geçici ve kalıcı yerleşmeleri de söz konusu
olmuştur. Slavların bölgeye gelişleri ise 7. yüzyıldan
sonraya rastlar. 5. yüzyılda Hunların iskânına sahne olan
Kosova’ya 6. yüzyılda Tuna’nın kuzeyine yerleşen Avarlar
da gelir. Bu devrin dil ve kültür kalıntılarına dair arkeolojik
buluntular, Balkanlar’ın çeşitli bölgelerinde vardır. Doğu
Roma İmparatorluğu zamanında Kosova bölgesine Türk
boyları özellikle yerleştirilmiştir. Bundaki amaç, sınır
güvenliği, ordu ihtiyacı ve bu boyların merkezden uzak
tutulmasıdır. Bugün Kosova’nın Gora bölgesinin dağlık
arazisinde rastlanan kayalara kazınmış hâldeki damga
şekilleri, Osmanlı öncesi Türk izlerinden biridir. Kosova,
Bizans’ın zayıfladığı dönemlerde Bulgar ve Sırpların
egemenliğine girmiştir.
1389’da 1. Murat döneminde 1. Kosova Savaşı’ndan itibaren
523 yıl boyunca Osmanlı-Türk hâkimiyetinde kalan
Kosova’yı Tanıyalım
Murat Hüdavendigâr döneminde Osmanlı topraklarına katılan Kosova ile 500 yıldan uzun süre
hemhâl olduk. 1913’te Sırbistan hâkimiyetine giren Kosova 2008’de bağımsızlığını kazandı.
Çok sayıda Türkçe konuşanın yaşadığı 1.9 milyon nüfuslu kardeş ülkenin her köşesinde
Osmanlı-Türk izlerini görmek mümkün.
Balkanlardaki kardeş ülke
Millî Kütüphane