26-27 / 36
27
26
Dinyester’in doğu yakasında, Moldova Özerk
Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuştur.
1939’daki Nazi-Sovyet Paktı’nın
imzalanmasından sonra, 1940 yılında
Sovyetler Sosyalist Cumhuriyetler Birliği
(SSCB) Besarabya’yı yeniden ele geçirmiş ve
bu bölgenin büyük bir kısmını Moldova
Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ile
birleştirmiştir. Almanya’nın SSCB’ye
saldırması sonucunda SSCB bir kez daha
1941 Temmuz’unda Moldova’yı Romanya’ya
vermek zorunda kalmış, ancak Moldova
1944 Ağustos’unda yeniden Sovyet
kontrolüne girmiştir.
Moldova’nın günümüzdeki sınırları Prut ve
Dinyester nehirlerinin arasındaki Besarabya
denilen tarihi bölgenin SSCB tarafından
Romanya’dan alınması ile 1947’de çizilmiştir.
SSCB içinde yer alan Moldova’nın Romanya
ile ilişkileri kesilmiş, Kril alfabesi kullanma
zorunluluğu getirilmiş, Rusların ve
Ukraynalıların endüstriyel bölgelere büyük
çaplı göçleri özellikle desteklenmiştir.
1950’lerde ise binlerce etnik Rumen, Orta
Asya’ya göç etmek zorunda bırakılmıştır.
1986’da dönemin SSCB Lideri Gorbaçov
tarafından uygulanan açıklık politikası ile
birlikte ulusal ve kültürel bağımsızlık için
uğraş veren birçok bağımsız politik grup
ortaya çıkmıştır. 1990 Şubat’ında
Cumhuriyet’in Yüksek Sovyet (Parlamento)
seçimleri yapılmıştır. Moldova’nın
bağımsızlık ve reformlara yönelik çalışmaları
1990 yılında artmıştır. Serbest piyasa
ekonomisine geçiş yolunda çalışmalara bu
yıl içerisinde başlanmıştır. Yine aynı yılın
ilkbaharında yapılan seçimlerde Moldova
Halk Cephesi, parlamentoda çoğunluğu
sağlamış ve Anayasa’da bir dizi değişiklik
yapılmıştır.
1991’de bağımsızlığını kazandı
Pek çok Sovyet Cumhuriyeti’nde tam
bağımsızlık, Moskova’daki başarısız darbe
girişimi sonucunda kazanılmıştır. Darbenin
bastırılmasından sonra
Moldova, 27 Ağustos
1991’de bağımsızlığını
kazanmıştır. Bu
hareketin ardından
Ukrayna sınırında
gümrük ofisleri açılmış
ve Rus askerlerinin
Cumhuriyet’ten
ayrılması talep
edilerek, Moldova
Ulusal Ordusu
kurulmuştur. 21 Aralık
1991 tarihinde Moldova
yönetimi halkın büyük
ölçüde karşı çıkmasına
rağmen Almati’de
yapılan toplantıda eşit
ve kurucu üye olarak
Bağımsız Devletler
Resmi Adı
Moldova Cumhuriyeti
Başkent
Kişinev
Yüzölçümü
33 bin 843 km²
SSCB’den Bağımsızlık
Tarihi
27 Ağustos 1991
Resmi Dil
Moldovanca
(Romence’yle aynı dil)
Nüfus
3.510.485 kişi
Nüfusun Etnik Yapıs
ı
Yüzde 75.8 Moldovalı,
yüzde 8.4 Ukraynalı,
yüzde 5.9 Rus,
yüzde 4.4 Gagauz,
yüzde 2.2 Rumen,
yüzde 1.9 Bulgar,
yüzde 1.4 diğer
Para Birimi
Moldova Leyi
Kişi Başına Gelir
5 bin 200 $
Güneydoğu Avrupa’da yer alan Moldova Cumhuriyeti’nin
yüzölçümü 33 bin 843 kilometrekaredir. Kuzey ve güney
uç noktaları arasındaki uzaklık 350, batıdan doğuya olan
uzaklık ise 150 kilometredir. Kuzey, güney ve doğuda
Ukrayna, batıda ise Romanya ile komşudur.
Moldova, tarihi boyunca sık sık işgallere maruz kalmış bir
bölgede kuruludur. Doğu Avrupa’da yer alan Moldova’nın
toplam 1.389 kilometre olan kara sınırının 450 kilometresi
Romanya ve 939 kilometresi de Ukrayna’yladır. Ülkenin
denize kıyısı yoktur. Toplam 33 bin 843 kilometrekare alan
kaplayan ülke arazisinin 472 kilometrekaresini göller
oluştururken, 33 bin 371 kilometrekaresi kara yüzeyidir.
Ülkenin en alçak yeri 2 metreyle Dinyester Nehri kıyıları,
en yüksek yeri ise 430 metreyle Dealul Balanesti
Tepesi’dir.
Önce Osmanlı, sonra Rus hâkimiyeti
Halen Romanya ve Ukrayna ile iç içe geçmiş olan Moldova
toprakları 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun
egemenliği altına girmiştir. 1812 yılına kadar 300 yıl,
Boğdan eyaleti olarak Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı
olan ve 1812 yılında Osmanlı-Rus Barış Antlaşması’yla
Rusya’nın egemenliğine giren bölge, 1918 yılına kadar Rus
İmparatorluğu’nun bir vilayeti olarak kalmıştır. Rusya’nın
Kırım Savaşı’nda yenilmesinin ardından Moldova’nın bir
kısmı (Güney Besarabya) Romanya’ya geçmiş, ancak
1878’deki Berlin Konferansı’ndan sonra Rusya, bu bölgeyi
geri almıştır. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, 1918’de
bölge Romanya’nın eline geçmiş ve 1924 yılında (o
dönemde etnik Ukraynalıların hâkimiyetinde olan)
Moldova’yı Tanıyalım
Ukrayna ile Romanya arasında yer alan 33 bin 843 kilometrekarelik ülkenin nüfusu 3.5
milyondur. Tarih boyunca önce Osmanlı, ardından da Rus ve Rumen hâkimiyetinde kalan
topraklar, son olarak SSCB’nin bir parçası olmuştur. Bağımsızlığını 1991’de kazanan Moldova,
siyasi istikrarsızlık ve ekonomik krizler nedeniyle zor günler yaşamıştır. Ancak sanayi 2000
yılından başlayarak her yıl artan oranlarda büyüme kaydetmeyi başarmıştır. Ülkede yaşayan
Hıristiyan Türkler, yani Gagauzlar, özerk bir bölgede varlıklarını sürdürmektedir.
Genç bir devlet
UKRAYNA
ROMANYA