30
oluşturmaktadır. 2003 yılından bu yana iç pazarın önemli
ölçüde güçlenmesiyle doğal kaynakların ihracatının
ekonomik önemi azalmaktadır.
Rusya, dünyanın en büyük çavdar, arpa, karabuğday, yulaf ve
ayçiçeği tohumu üreticisidir ve en büyük buğday üreticisi ve
ihracatçılarından biridir. Rusya’da ekili arazinin toplam alanı
2005 yılında 1 milyon 237 bin 294 kilometrekare olarak
tahmin edilmiş olup, dünya dördüncüsüdür. 1999-2009 yılları
arasında, Rusya’da tarım istikrarlı bir büyüme göstermiştir ve
ülke bir tahıl ithalatçısından, AB ve ABD’den sonra üçüncü
büyük tahıl ihracatçısı haline gelmiştir. Atlantik, Arktik ve
Pasifik okyanuslarındaki Rus balıkçılık filolarının erişimi
dünyanın balık tedarikine önemli bir katkıda bulunmaktadır.
Rusya, Avrupa’nın en önemli petrol ve doğal gaz
tedarikçisidir. Dünyanın en büyük doğalgaz rezervlerine,
sekizinci büyük petrol rezervlerine ve ikinci büyük kömür
rezervlerine sahiptir. Aynı zamanda dünyanın önde gelen
doğalgaz ihracatçısı ve ikinci büyük doğalgaz üreticisi olup, en
büyük petrol ihracatçısı ve üreticisidir. Rusya, dünyanın
üçüncü büyük elektrik üreticisi ve beşinci büyük yenilenebilir
enerji üreticisi olup, ülkede son derece gelişmiş bir
hidroelektrik üretimi bulunmaktadır. Büyük şelalelerdeki
hidroelektrik santralleri Avrupa Rusyası’nda Volga gibi büyük
nehirler boyunca inşa edilir. Ayrıca Rusya’nın Asya
bölümünde de çok sayıda büyük hidroelektrik santrali
bulunmaktadır. Ancak Sibirya ve Rus Uzak Doğusu dev
hidroelektrik potansiyeli bakımından büyük ölçüde atıl
kalmaktadır. Rusya, sivil nükleer enerjiyi geliştiren ve
dünyanın ilk nükleer enerji santralini inşa eden ülkedir.
Günümüzde Rusya dünyanın dördüncü büyük nükleer enerji
üreticisi olup, tüm Rusya’da nükleer enerji Rosatom
tarafından yönetilmektedir.
Rusya’da demiryolu ulaşımı çoğunlukla devlet denetimindeki
Rusya Demiryolları’nın tekelindedir. Demiryolu raylarının
toplam uzunluğu 85 bin 500 kilometreyi aşmaktadır ve
ABD’den sonra ikinci sıradadır. Rusya’da 933 bin kilometre yol
olup, bunlardan 755 bin kilometresi asfaltla kaplıdır. Rusya’da
çoğunlukla doğal nehirler ve göllerden oluşan iç sularla
birlikte 102 bin kilometre suyolu bulunmaktadır. 1216
havalimanına sahip Rusya’nın en işlek havalimanları
Moskova’da Şeremetyevo, Domodedovo ve Vnukovo, St.
Petersburg’da ise Pulkovo’dur. Büyükşehirlerinde gelişmiş
toplu taşıma sistemleri olup, en yaygın kullanılan araçlar
troleybüs ve tramvaydır. Moskova, St. Petersburg, Nijni
Novgorod, Novosibirsk, Samara, Yekaterinburg ve Kazan
olmak üzere yedi şehirde yeraltı metrosu vardır. Metroların
toplam uzunluğu 465.4 kilometredir.
Rusya nüfusunun yüzde 79.8’ini federasyonun esas unsuru
olan Ruslar oluşturmaktadır. Rus nüfusunun dışında çok
sayıda etnik grup da mevcuttur. Rusya sınırları içerisinde 160
farklı etnik grup olduğu tahmin edilmektedir. Ülke nüfusunun
yüzde 73’ü şehirlerde, yüzde 27’si kırsal alanlarda
yaşamaktadır.
Rusya, anayasal olarak tüm vatandaşlara parasız eğitim
sunmaktadır. Ancak sübvansiyonlu yükseköğretime giriş son
derece rekabetçidir. Eğitimde bilim ve teknolojiye verilen
büyük önem sonucunda, genellikle tıp, matematik, bilim ve
uzay araştırmaları yüksek bir düzeydedir. 1990 yılından bu
yana okul eğitimi 11 yıldır. Devlete ait ortaöğretim okullarında
eğitim parasızdır. Üniversite düzeyinde eğitim ise bazı
istisnalar dışında ücretsizdir. En eski ve en büyük Rus
üniversiteleri, Moskova Devlet Üniversitesi ve St. Petersburg
Devlet Üniversitesi’dir.
18. yüzyılda Rus Aydınlanma Dönemi’nde, Rus edebiyatının
gelişimi Mihail Lomonosov ve Denis Fonvizin’in eserlerini
arttırmış ve erken 19. yüzyılda modern bir yerli gelenek tüm
zamanların en büyük yazarlarından bazılarını ortaya
çıkarmıştır. Rus Şairliği Altın Çağı olarak da bilinen bu
dönem, modern Rus edebiyat dilinin kurucusu kabul edilir ve
Aleksandr Puşkin’le başlar. 19. yüzyıl, Mihail Lermontov ve
Nikolay Nekrasov’un şiirleri, Aleksandr Ostrovski ve Anton
Çehov’un dramaları ve Nikolay Gogol ve İvan Turgenyev’in
nesirleri ile devam etmiştir. Özellikle Lev Tolstoy ve Fyodor
Dostoyevski, tüm zamanların en büyük romancıları arasında
kabul edilir. 1880’lerde büyük romancılar çağı sona ererken,
kısa öykü ve şiirler baskın türler oldu. Bu dönemin önde
gelen yazarları Valeri Bryusov, Vyaçeslav İvanov, Aleksandr
Blok, Nikolay Gumilev ve Anna Ahmatova gibi şairler ile
Leonid Andreyev, İvan Bunin ve Maksim Gorki gibi
romancılardır.
