FIFA (Uluslararası Futbol Federasyonu) futbolda ölümcül olayları belgelemek için Ocak 2014'te resmi olarak dünya çapında Ani Ölüm Kayıt (Sudden Death Registry) programını başlattı. Daha fazla bilgi için lütfen sol taraftaki menü sekmesine tıklayınız.

Sağlıklı görünen bir sporcunun ani ölümü, özellikle seçkin sporcular dahil olduğunda, medyanın ilgisini çeken nadir fakat trajik bir olaydır. Şiddetli egzersiz, ölümcül kardiyak olay riskini 3 ila 4 kat arttırmaktadır, zira şiddetli egzersiz altta yatan kardiyovasküler hastalıklar varlığında habis aritmilerin tetikleyicisi olarak davranır; ancak düzenli fiziksel aktivite, atletik faaliyet sırasında yaşanan geçici tehlikeleri göz önünde bulundursak bile, genelde vücut için koruyucu bir etki ile ilişkilendirilir.

Bu kayıt programının amacı (FIFA-SDR) futbolda ani ölüm sıklığını saptamak ve nedenlerini olabildiğince belirlemektir. Böylece gelecekte bu ölümlerin bir kısmının önlenmesine yardımcı olmak için mevcut tarama yöntemleri ve önleyici tedbirler desteklenecek veya geliştirilecektir.

Kayıt Programı

Kayıt programı, FIFA (Uluslararası Futbol Federasyonu) himayesinde web kaynaklı özel bir veri tabanı olup Almanya Saarbrücken'deki Spor
ve Önleyici Tıp Enstitüsü tarafından yürütülmektedir. Veri tabanında spor faaliyeti sırasında veya spor faaliyetinden sonraki bir saat içinde meydana gelen ani ölüm ve ani kardiyak arrest (hastanın hayatta kaldığı ani kalp krizi vakaları da dahil olmak üzere) vakaları kaydedilir. Bu veri tabanı Ocak 2014'te faaliyete geçmiştir. Doktorlar, akrabalar, sporcular, antrenörler ve diğer ilgili kişiler, gizli çevrimiçi erişim yoluyla ani ölüm veya ani kardiyak arrest koşullarıyla ilgili bir anket doldurarak vakaları raporlayabilirler. Ölen kişilerin isimleri ya da adresleri gibi kişisel bilgiler kaydedilmez.

Sporcularda ani ölüm ve kardiyak arrest

Sporcularda ani ölüm ile ilgili bazı unsurlar çoktandır bilinmektedir. Genç sporculardaki ani ölüm insidansı yılda 100.000'de 0,5 ila 3'tür ve bu sıklık 35 yaşından itibaren yükselmektedir. Ani ölüm riski cinsiyete (etkilenen sporcuların yaklaşık %90'ı erkektir), yaşa (40-50 yaş aralığında en yaygın) ve egzersiz yoğunluğuna (egzersiz yoğunluğunun şiddetli olması durumunda daha yüksek risk) bağlıdır. Spordaki travmatik olmayan ölümlerin çoğu kardiyovasküler anomalilere atfedilir. 35 yaşın altındaki genç sporcularda hipertrofik kardiyomiyopati, koroner anomaliler, miyokardit ve aritmojenik sağ ventrikül kardiyomiyopatisi kardiyak arrestin önde gelen nedenleridir. Koroner arter hastalığı (KAH), 35 yaşın üstündeki sporcularda ölümlerin büyük çoğunluğunu açıklamaktadır. Vakaların %2 ila 5'inde ise yapısal kalp hastalığı olduğuna dair herhangi bir kanıt yoktur. Bu kardiyak arrestlerin nedeni çoğunlukla kalıtsal iyon kanalı defekti (kanalopati) gibi elektriksel kalp hastalıklarına (kısa ve uzun QT sendromları, Brugada sendromu ve polimorfik ventriküler taşikardi) bağlıdır.

Farklı kalp hastalıklarının farklı bölgeler arasındaki dağılımı değişmekle beraber, etnik kökenin rolü tam olarak anlaşılamamıştır.

Spora Katılım Öncesi Değerlendirme

Standardize edilmiş kardiyovasküler hastalık tarama yöntemleri kullanılarak ani ölümün potansiyel nedenleri saptanabilir ve erken evrede tedavisi sağlanabilir. Bu sayede ani ölüm insidansı azaltılabilir. Çeşitli nedenlerden dolayı (tek tek ülkelerin farklı sağlık hizmet yapıları ve kalp hastalıklarının bölgesel dağılım modelleri de dahil olmak üzere) muhtelif tıp dernekleri arasında tıbbi taramayla ilgili standardize edilmiş bir uluslararası konsensüs bulunmamaktadır. 1982 yılında İtalya'da spora katılım öncesi sporcuların sistematik değerlendirmesini içeren bir program ülke genelinde tanıtıldı. Bu program sayesinde, özellikle de kardiyomiyopati kaynaklı ani kalp ölümünün önlenmesiyle,  genç sporcuların ani ölümünde belirgin bir azalma sağlandı. Avrupa Kardiyoloji Derneği (European Society of Cardiology)'nin ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi (International Olympic Committee)'nin güncel önerileri, Amerikan Kalp Derneği (American Heart Association)'nin önerileriyle bire bir uyuşmamaktadır. Bu farklılığın temel nedeni ise maliyet-fayda oranının değişkenlik göstermesidir. FIFA, profesyonel futbolcuların FIFA müsabakalarına katılmalarına izin vermeden önce geniş çaplı tıbbi muayeneden geçmeleri zorunluluğunu getirmiştir.

Kalp krizi ve ölüm vakası raporuna ulaşmak için tıklayınız.

Saarland Üniversitesi raporuna ulaşmak için tıklayınız.