Bu yıl 17. kez yayınlanan "Para Ligi" raporunda Real Madrid dünyanın en fazla gelir elde eden futbol kulübü unvanını korudu. Avrupa'nın en zengin 20 kulübünün toplam gelirleri 5 milyar 400 milyon euroyu bulurken, Real Madrid 500 milyon euroluk gelir barajını aşan tek kulüp olma özelliğini sürdürdü. Bu yıl aynı zamanda Para Ligi raporu tarihinde bir ilk gerçekleşti ve iki Türk kulübü, Galatasaray ile Fenerbahçe dünyanın en fazla gelir elde eden 20 futbol kulübü arasında yer aldı.

Yazı: Mustafa Taha

Futbol endüstrisinin en saygın raporlarından biri olarak kabul edilen, İngiliz danışmanlık şirketi Deloitte tarafından hazırlanan Football Money League (Futbol Para Ligi) raporu geçen ay içerisinde yayımlandı. Rapora göre, en fazla gelir elde eden 20 kulübün toplam geliri bir önceki yıla göre yüzde 8 artış gösterdi. 2013 yılı raporunda ilk 20'de yer alan kulüplerin toplam geliri 4 milyar 800 milyon euroyken, bu meblağ bu sene açıklanan raporda 5 milyar 400 milyon euroya yükseldi.

İlk 20'de yer alan dört kulübün gelirinde düşüş yaşandı. Bu rakam, geçen yıl sekizdi. İlk otuz kulübü dikkate aldığımızda, önümüzdeki yıllarda daha fazla sayıda İngiliz kulübünü ilk 20'de görmek mümkün. Everton ve Newcastle United ilk 20 için en ciddi adaylar konumunda. İlk 20 kulüp geneline baktığımızda ise karşımıza şu sonuçlar çıkıyor:

· Geçen yıl listenin ilk on basamağında yer alan kulüplerden dokuzu bu sene de ilk ondaki yerlerini korudu.

· Listenin ilk sırasında bulunan Real Madrid 500 milyon euronun üzerinde gelir elde eden tek kulüp olma özelliğini sürdürdü. İspanyol kulübü, on birinci sırada bulanan Borussia Dortmund'un iki katı gelir elde etmiş durumda.

· Bu yıl listeye yeni giren üç kulüp bulunuyor; Atletico Madrid 20'inci, Roma 19'uncu, Fenerbahçe'de 18'inci sıradan listeye giriş yaptı.

· Gelirlerini bir önceki yıla göre yüzde 70'in üzerinde arttıran Paris Saint Germain, en büyük yükselişi gösteren kulüp. Fransa şampiyonu, beş basamak birden tırmanıp 5'inci sıraya yükseldi. Juventus da dört basamak birden yükseldi.

· Inter'in düşüşü bu yıl da devam etti. İtalyan kulübü geçen sene olduğu gibi dört basamaklık bir düşüş yaşadı. Liverpool da 1999-2000 sezonundan beri ilk kez ilk 10'un dışında kaldı.

· Bu yılki Para Ligi raporundaki en büyük değişiklik, 2005-06 sezonundan bu yana ilk kez beş büyük lig dışında bir ligden iki takımın, Galatasaray ve Fenerbahçe'nin listede yer alması oldu.

· Maç günü gelirinde 127 milyon 300 bin euro ile Manchester United ilk sırada. İngiliz kulübü, Real Madrid'in üst üste dördüncü kez bu gelir kategorisinde ilk sırada yer almasını engelledi.

· Real Madrid geçen sene olduğu gibi bu yıl da yayın gelirinde kaleminde ilk sırada yer aldı. İspanyol ekibi yayın gelirini bu sene 188 milyon 300 bin euroya çıkardı.

· Ticari gelirler kaleminde ise Paris Saint Germain, Bayern Münih'in yıllardır devam eden üstünlüğüne son verdi. Fransız ekibi 254 milyon 700 bin euro ile Para Ligi raporu tarihinde bir gelir kaleminde en fazla gelir elde eden kulüp oldu.

· Corinthians 113 milyon 300 bin euroluk geliriyle ilk otuz içerisinde Avrupa kıtası dışından yer alan tek kulüp olmaya devam etti. Brezilya temsilcisinin gelirindeki yükselişteki yayın ve sponsorluk gelirlerindeki artış en büyük etken olmayı sürdürüyor.

1- Real Madrid - 518.9 milyon euro

· Üst üste dokuzuncu kez listenin tepesinde Real Madrid bulunuyor.

· Gelirlerini bir önceki yıla göre yüzde 1 oranında arttırdı. Ezeli rakibi Barcelona ile olan gelir farkını 29 milyon 600 bin eurodan 36 milyon 300 bin euroya çıkardı.

· Geçen sezon kupa kaldıramayan Real Madrid, bu yaz transfere 100 milyon euronun üzerinde bir meblağ harcadı.

· Ticari gelirlerdeki yüzde 4'lük artışla 200 milyon euronun üzerinde ticari gelir elde eden üç kulüpten biri oldu. Yayın gelirlerinde ise yüzde 3'lük bir artış kaydetti.

· Maç günü gelirleri yüzde 6 oranında düştü. Bunda 2011-12 sezonunda maç başına seyirci ortalamasının yüzde 8 oranında azalarak 65 bin 268 olarak gerçekleşmesinin payı büyük.

2- Barcelona - 482.6 milyon euro

· Katalan kulübü listede arka arkaya beşinci kez ikinci sırada yer aldı.

· Önceki iki sezon 60 milyon euronun üzerinde artan ticari gelirler bu yıl yüzde 3 oranında azaldı. Katar Havayolları ve Intel ile yapılan sponsorluk anlaşmaları ticari gelirlerin önümüzdeki dönemde artışına yardımcı olacak.

· Bir önceki sezon olduğu gibi geçen sezon da evinde 29 maç oynayan Katalan ekibinin maç günü gelirleri yüzde 1 oranında arttı. Barcelona geçen sezon maç başına 71 bin 235 seyirci ortalaması yakaladı.

· UEFA Süper Kupa ve FIFA Dünya Kulüpler Şampiyonası gibi organizasyonlarda yer almamasına karşın Barcelona'nın yayın gelirlerinde yüzde 2'lik bir artış yaşandı.

· Katalanların, gelecek sezon 500 milyon euro gelir barajını aşan ikinci kulüp olması bekleniyor.

3- Bayern Münih- 431.2 milyon euro

· Geçen sezon elde ettiği sportif başarılar, Bavyeralıların Manchester United'ı geride bırakarak üçüncü sıraya yükselmesini sağladı. Alman kulübü, ticari gelirlerde yüzde 55'lik bir artış sağladı. Yayın gelirlerindeki 26 milyon 500 bin euroluk artış üçüncü sıraya yükselmesindeki en önemli sebeplerin başında geliyor.

· Şampiyonlar Ligi, Bundesliga, Almanya Kupası ve FIFA Kulüpler Dünya Kupası şampiyonlukları gelirlerde yüzde 11'lik, 55 milyon 100 bin euroluk bir artış sağladı.

· Bavyera ekibinin bir önceki sezona göre seyirci ortalamasında 1000 kişilik bir artış meydana geldi ve 71 binlik bir ortalama yakalandı.

· Listede 11 yıldır bulunan Bayern Münih, bu sene en yüksek sıraya ulaştı.

· Ticari gelirleri yüzde 18 artarken sponsorluk ve reklam gelirlerinde yüzde 24, ürün satışından elde edilen gelirde de yüzde 44'lük yükseliş kaydedildi. Real Madrid ve Paris Saint Germain ile ticari gelir kaleminde 200 milyon euro barajını aşan üç kulüpten biri oldu.

4- Manchester United - 423.8 milyon euro

· 20'inci lig şampiyonluğu, kulübün gelirlerinin yüzde 13 oranında artmasını sağladı.

· Sterlindeki değişim ve Bayern Münih'in sportif açıdan geçirdiği kusursuz sezon, Manchester United'ı Para Ligi raporu tarihinde ilk kez ilk üçün dışına itti.

· Kırmızı Şimşeklerin ticari gelirleri bir önceki yıla göre yüzde 30 oranında arttı.

· Yayın gelirlerinde yüzde 2'lik azalışa karşın bu kalemde 118 milyon 600 bin euro gelir elde etti.

· Bir önceki sezona göre evinde üç maç daha fazla (28) oynadı. Ayrıca Old Trafford'un Londra 2012'deki dokuz maça ev sahipliği yapması maç günü gelirlerinin yüzde 11 oranında artmasını sağladı. Manchester United 127 milyon 300 bin euro gelirle bu kategoride ilk sırada.

5- Paris Saint Germain - 398.8 milyon euro

· Bu yılki raporun en dikkat çeken kulübü Paris Saint Germain. Bir önceki sezona göre gelirlerini yüzde 81 oranında, 178 milyon 500 bin euro arttırdı. 2006-07 sezonundan bu yana ilk beşe yeni giren ilk kulüp oldu.

· 254 milyon 700 bin euroluk gelirle Para Ligi tarihinin en yüksek ticari gelirine imza attı.

· El değiştirdiği ve Katar sermayesine geçtiği Haziran 2011'den bu yana gelirlerini dört kata yakın arttırdı. Sadece ticari gelirleri 114 milyon 800 bin euro yükseldi. Bu yüzde 82'lik bir artış anlamına geliyor.

· Şampiyonlar Ligi'nde çeyrek final oynamak, maç biletleri fiyatlarının da artmasını sağladı. Maç günü gelirleri yüzde 58 oranında yükseldi.

· Şampiyonlar Ligi'nde elde edilen başarı ile yayın gelirleri yüzde 93'lük bir artış kaydetti ve 90 milyon 900 bin euro olarak gerçekleşti.

6- Manchester City - 316.2 milyon euro

· Şeyh Mansur Bin Zeyid'in kulübü aldığı 2008-09 sezonundan bu yana gelirleri 87 milyon sterlinden 271 milyon sterline çıktı.

· Kulübün gelirindeki artışa, ticari gelirlerdeki yükselişin etkisi büyük. Kulübün yeni pazarlara girmesi ve markanın uluslararası bir hale gelmesinin elde edilen ticari gelirdeki yükselişe katkısı söz konusu.

· Sportif alanda istediği bir sezon geçirememesine karşın, bu sene Şampiyonlar Ligi'nde son 16'ya kalmaları başta yayın gelirleri olmak üzere bütün gelir kalemlerine olumlu etki sağlayacak.

· Maç günü gelirlerinde listede ilk 10'da yer alan İngiliz kulüplerinin gerisinde kalmasına karşın, bu gelir kaleminde de yüzde 12'lik bir artış söz konusu.

· Manchester City'nin maçlarını oynadığı, 47 bin 805 koltuk kapasiteli Etihad Stadyumu'nda yapılacak yeni düzenleme ve eklenecek 12 bin ek koltukla maç günü gelirlerinde bir artış yaşanacak.

7- Chelsea - 303.4 milyon euro

· Chelsea'nin sportif anlamda istediği performansı gösterememesi ve Avrupa Ligi şampiyonluğu dışında kupa kaldıramaması gelirlerde 1 milyon sterlinlik bir azalışa ve listede iki basamaklık bir gerilemeye sebep oldu.

· Avrupa Ligi kazanılmasına rağmen, Şampiyonlar Ligi şampiyonluğunun gerçekleştiği bir önceki sezona göre, UEFA'dan elde edilen gelir 20 milyon euro azaldı.

· Ticari gelirler yüzde 19 oranında arttı. Bunda Delta, Gazprom'la yapılan sponsorluk anlaşması ve Samsung'la yenilenen forma sponsorluğunun payı büyük.

· Geçen sezona göre bir maç daha fazla (31 maç) oynamalarına karşın, maç günü gelirleri yüzde 9 oranında azalarak, 82 milyon 500 bin euro olarak gerçekleşti.

· Maçlarını neredeyse yüzde 100 doluluk oranıyla oynayan Chelsea'nin maç günü gelirlerindeki artışa dair en büyük sorunu, Stamford Bridge'in düşük kapasiteli bir stadyum olması.

8- Arsenal - 284.3 milyon euro

· Geçen yıla göre listede iki basamaklık bir düşüş kaydeden Arsenal, gelirlerinde ise yüzde 4'lük bir artış sağladı.

· Maç günü gelirlerinde en fazla kazanç elde eden listedeki dördüncü kulüp. Londra ekibinin Emirates Stadyumu'nda oynadığı maçlarda seyirci ortalaması 60 bin.

· Buna karşın geçen sezona göre evinde üç maç daha az oynadığı için maç günü gelirleri yüzde 3 oranında azalarak 108 milyon 300 bin euro olarak gerçekleşti.

· Listede yer alan kulüpler içerisinde gelir kalemleri açısından, maç günü gelirleri diğer iki gelir kaleminden daha yüksek olan tek kulüp.

· Emirates ile yapılan stadyum isim hakkı anlaşması ticari gelirlerde yüzde 19 artış sağladı. Bunun yanı sıra Puma ile yapılan forma ve malzeme tedarikçiliği anlaşması da ticari gelirlerdeki artışın devam etmesi sağlayacak. Buna karşın hâlâ en az gelir elde edilen kalem, ticari gelirler.

9- Juventus - 272.4 milyon euro

· Listede son dört yıldaki en yüksek sıraya ulaştı. Milan ve Inter'i geride bırakarak en fazla gelir elde eden İtalyan kulübü oldu.

· Şampiyonlar Ligi'ndeki çeyrek final, yayın gelirlerinde artış sağladı. Bir önceki sezona göre yayın gelirleri yüzde 77 oranında artarak 166 milyon euroya ulaştı.

· Şampiyonlar Ligi'ndeki başarı Juventus'un evinde önceki sezona göre beş maç daha fazla oynamasını sağladı. Bu, maç günü gelirlerinin yüzde 19 oranında artması anlamına geldi.

· Sportif açıdan kusursuz sayılabilecek bir sezon geçirdiler. Lig şampiyonluğunu kazandılar, İtalya Kupası'nda yarı final ve Şampiyonlar Ligi'nde çeyrek final oynadılar.

· Kendi stadyumlarına geçtiklerinden beri kaydettikleri ilerleme sürüyor. Yeni antrenman tesisleri ve yeni medya merkezi de çalışmalar arasında yer alıyor.

10- AC Milan - 263.5 milyon euro

· Gelirlerinde yüzde 3'lük bir artış sağlamasına karşın Milan da iki basamak yer kaybeden bir diğer kulüp oldu.

· Milan bir önceki sezona göre evinde üç maç daha az oynadı. Seyirci ortalamasının yüzde 9 oranında düşmesi maç günü gelirlerini de olumsuz etkiledi. Yüzde 22'lik bir düşüş 7 milyon 400 bin euroluk maç günü azalışı anlamına geldi.

· Seyirci ortalamasında 10 bin kişilik bir azalışla, 26 milyon 400 bin euro maç günü elde edildi. Bu gelir kaleminde listede yer alan 20 kulüp içerisinde Inter ve Roma'nın arkasında en az gelir elde eden üçüncü ekip.

· Ticari gelirlerde yüzde 1'lik bir düşüş söz konusu. Banca Popolare di Milano ve Huawei ile açıklanan sponsorluk anlaşmaları ticari gelirlerde önümüzdeki yıl için artış sağlanması anlamına gelebilir.

· Bu sezonki sportif performans ve önümüzdeki sezon Şampiyonlar Ligi'nde yer almamak Milan'ın sonraki iki Para Ligi raporunda sıralamada daha da gerilemesine yol açabilir.

Galatasaray ve Fenerbahçe de ilk 20'de…

Bu yıl Türkiye açısından da Deloitte Para Raporu'nda bir ilk yaşandı ve iki Türk takımı, Galatasaray ve Fenerbahçe ilk 20 kulüp arasında yer aldı. Galatasaray geçen yıl 19'uncu sıradan girdiği listede gelirlerini 27 milyon euro arttırıp 157 milyon euroya çıkartarak üç basamak birden yükseldi. Fenerbahçe ise Şampiyonlar Ligi'nde çeyrek final gördüğü 2007-08 sezonuyla birlikte 2009 yılındaki raporun ardından ikinci kez ilk 20 kulüp arasında yer aldı. Sarı-lacivertliler bir önceki sezona göre gelirlerini 23 milyon euro arttırıp 126 milyon euro yükselterek listeye 18'inci sıradan girdi.

Her iki kulübün de listede yer almasında geçen sezon Avrupa kupalarında elde ettikleri başarının katkısı büyük. Galatasaray, Şampiyonlar Ligi'nde çeyrek final görmesiyle UEFA'dan 24 milyon 800 bin euroluk yayın geliri elde etti. Sarı-kırmızılıların toplam yayın geliri ise 51 milyon 900 bin euro olarak gerçekleşti. Fenerbahçe de Avrupa Ligi'nde yarı finale kalarak 13 milyon 300 bin euro yayın geliri elde ederken toplam yayın gelirini de 43 milyon euroya yükseltti.

Galatasaray da Fenerbahçe de yaptıkları sponsorluk ve isim anlaşmaları, bunun yanı sıra ürün satışlarıyla ticari gelirlerde de önemli bir artış yakaladı. Galatasaray 69 milyon 700 bin, Fenerbahçe de 55 milyon 700 bin euro ticari gelir elde etti.

İki kulübün maç günü gelirlerinde ise Galatasaray 35 milyon 400 bin euro, Fenerbahçe ise 27 milyon 700 bin euroluk kazanç elde etti.