Bu sayımızda Türkiye Faal Futbol Hakemleri ve Gözlemcileri Derneği Başkanı'nı konuk ettik. 20 yıla yakın hakemlik yaptıktan sonra yönetici olarak hakem camiasına hizmetini sürdüren Kahraman Minnet'le derneğin faaliyetleri ve hakemlerin gelişimiyle ilgili çalışmaları üzerine konuştuk.

Röportaj: TamSaha / İsmail Keleş

Türkiye Faal Futbol Hakemleri ve Gözlemcileri Derneği Başkanı olarak sizi kısaca tanıyabilir miyiz?

Yaklaşık 20 yıla yakın süre faal hakemlik yaptıktan sonra, 8 yıl boyunca Ordu İl Hakem Kurulu Başkanlığı görevinde bulundum. Ardından Ampute Futbol Merkez Hakem Kurulu Başkanlığı, TFFHGD Genel Başkan Vekilliği ve Bölgesel Kurul Üyeliği gibi önemli görevler üstlendim. Bugün ise Türkiye Faal Futbol Hakemleri ve Gözlemcileri Derneği Genel Başkanı olarak hakem camiamıza hizmet etmeye devam ediyorum.

Hakem yöneticisi olduğunuz günden bu yana çalışmalarınızdaki öncelikleriniz neler oldu?

Önceliklerim hakemlerimizin sportif ve kişisel gelişimini sağlamak, adalet duygusunu güçlendirmek ve camiamızda birlik ile beraberliği pekiştirmek oldu. Şeffaflık, liyakat ve haklarımızı koruma anlayışıyla Türk hakemliğinin itibarını yükseltmek için çalışmaya devam ediyorum.

Hakem eğitimi konusunda dernek olarak nasıl bir yaklaşımınız var? Bu alanda yürüttüğünüz çalışmalar ve projeler nelerdir?

Dernek olarak yaklaşımımız, Merkez Hakem Kurulumuzun yürüttüğü eğitim çalışmalarına en güçlü desteği vermek üzerine kuruludur. Bizler, hakemlerimizin daha verimli çalışabilmeleri için yer ve araç temini sağlıyor, antrenmanlar için uygun ortamlar oluşturuyor ve gerekli lojistik desteği sunuyoruz. Ayrıca illerimizde, ihtiyaca göre hakemlerimizin uluslararası müsabakalarda daha etkin görev alabilmeleri için İngilizce kursları organize ediyoruz. Amacımız, hakemlerimizin eğitim süreçlerini en konforlu ve verimli şekilde tamamlamalarına katkıda bulunmak; böylece hem sahadaki performanslarına hem de camiamızın genel gelişimine destek olmaktır.

MHK ile ortak projeleriniz ve çalışmalarınız var mı?

Merkez Hakem Kurulu ile ilişkilerimizi karşılıklı istişare ve koordinasyon içerisinde yürütmeye çalışıyor, onların planladığı eğitim ve gelişim çalışmalarına katkı sunmayı önemsiyoruz. MHK'lerde görev yapan pek çok arkadaşımızın geçmişte derneğimizde yöneticilik yapmış olması, iki oluşumun da aslında aynı amaç için çalışan kurumlar olduğunu gösteriyor. Hakem ve gözlemcilerimizin daha etkin ve mutlu olması adına, MHK hakem kurulları ile TFFHGD'nin birliktelik sağlaması son derece önemli bir unsurdur. Öncelikle bu birlikteliğin güçlenmesi hâlinde, hakemliğin daha başarılı bir seviyeye ulaşacağına inanıyoruz. Bu nedenle hakemlerimizin gelişimi ve camiamızın güçlenmesi için MHK ile uyum içinde, birlikte hareket etmemizin büyük önem taşıdığı düşüncesindeyiz.

Genç hakemlerin gelişimini desteklemek amacıyla şu anda yürüttüğünüz ya da planladığınız özel projeler var mı?

Genç hakemlerimizin gelişimi, dernek olarak en öncelikli konularımız arasında yer alıyor. Bugün itibarıyla yürüttüğümüz projelerde; eğitim kampları ve saha çalışmalarına destek veriyoruz. Önümüzdeki dönemde, yurt dışı eğitim kampları ve Erasmus benzeri uluslararası değişim programlarıyla hakemlerimize farklı ülkelerde deneyim kazanma fırsatları sunmayı hedefliyoruz. Ayrıca, hakemlerimizin bilgi ve tecrübelerini paylaşabilecekleri bölgesel çalıştaylar ve çevrim içi eğitim platformu çalışmalarımız var. Bu projelerin tümünü gönüllülük esaslı ve ülke çapında bir dayanışma ağıyla yürütüyoruz. Bu süreçte MHK'nın güçlü desteği, şube başkanlıklarımızın sahadaki özverili çalışmaları ve federasyonun katkılarıyla genç hakemlerimizin gelişimini her anlamda desteklemeye devam edeceğiz. Amacımız, her bir genç hakemin gelecekte ulusal ve uluslararası arenada görev alabilecek donanıma sahip olmasıdır.

Hakemlerin gelişim süreçlerinde kritik bulduğunuz eksiklikler neler?

Özellikle dört ana noktada daha güçlü adımlar atılması gerektiğini düşünüyoruz. İlki, temel hakemlik eğitiminin yanı sıra güncel futbol kuralları ve uygulamalarına dair sürekli, dinamik bir eğitim modelinin eksikliği. İkincisi, fiziksel ve mental dayanıklılık konusunda uzun vâdeli ve planlı programların yetersizliği. Üçüncüsü, saha içi iletişim ve kriz yönetimi gibi sosyal becerilerin hakemlik kariyerinde yeterince desteklenmemesi. Dördüncü ve çok önemli bir başlık olarak ise hakemlerimizin yurt dışı gözlem ve deneyim fırsatlarına erişim eksikliğini görüyoruz. Farklı futbol kültürlerini yerinde gözlemlemek, uluslararası turnuva ve kamplara katılmak, yabancı hakemlerle tecrübe paylaşımında bulunmak hem oyun yönetimi hem de iletişim açısından büyük bir vizyon kazandırıyor. Bu fırsatlar sayesinde hakemlerimiz sadece teknik anlamda değil, aynı zamanda kültürel farkındalık ve profesyonel özgüven açısından da gelişim gösterebilir. Biz dernek olarak bu alanlarda köprü rolü üstlenmeye, hem MHK hem de federasyon destekli projelerle bu eksikleri gidermeye kararlıyız.

Ülkemizdeki futbol atmosferinin hakemlerin gelişimi üzerinde nasıl etkiler bıraktığını düşünüyorsunuz?

Ülkemizde futbol atmosferi, temposu, baskısı ve zaman zaman sert eleştirileriyle hakemlerimizin üzerinde ciddi bir psikolojik yük oluşturuyor. Bu ortam, onların sadece sahadaki performansını değil, meslekî gelişim süreçlerini de doğrudan etkiliyor. Hakemlerimizin bu zorlu atmosferin içinde ayakta kalabilmeleri ve görevlerini en iyi şekilde sürdürebilmeleri için her zaman yanlarında olmamız, moral ve motivasyon desteğini eksik etmememiz gerektiğine inanıyoruz.

Gözlemci raporlarının hakem gelişimine katkısı sizce ne düzeyde? Bu süreçlerin daha yapıcı olması adına dernek olarak ne gibi çalışmalar yapıyorsunuz?

Bu konularda planlama ve uygulama yetkisi tamamen Merkez Hakem Kurulu'nun tasarrufundadır. Objektif olarak hazırlanmış her gözlemci raporu, hakemlerimizin gelişimi ve kendi aralarındaki rekabetin sağlıklı şekilde sürdürülmesi açısından son derece önemlidir. Bizler, bu süreçlerin daha yapıcı ve güvenilir olabilmesi için hakem-gözlemci ilişkisinin sağlam bir zemine oturtulması gerektiğine inanıyoruz. Gözlemci raporlarının değerlendirme sürecinde şeffaflık, tutarlılık ve geri bildirim mekanizmalarının güçlendirilmesi, hakemlerimizin hem teknik hem de mental gelişiminde önemli rol oynamaktadır. Dernek olarak biz de bu konuda farkındalık oluşturacak çalışmalar yaparak camiamızda daha objektif, yapıcı ve geliştirici bir değerlendirme kültürünün yerleşmesine katkı sağlamaya çalışıyoruz.

Gözlemci-hakem ilişkilerinin daha verimli ve geliştirici bir zeminde ilerlemesi için ne gibi adımlar atıyorsunuz?

Bizim için gelişimin en önemli adımı, tabandan başlayarak il hakemlerimizle il gözlemcilerimizin aynı ortamda buluşması ve birbirlerini daha yakından tanımasıdır. Bu birliktelik, sahada gösterilecek bilgi ve becerilerin ilerleyen dönemlerde daha olumlu yansımasına zemin hazırlar. Ortak toplantılar, eğitim çalışmaları ve sosyal etkinliklerle hem iletişimi güçlendiriyor hem de karşılıklı güveni artırarak hakem-gözlemci ilişkilerini daha verimli ve geliştirici bir noktaya taşımayı amaçlıyoruz.

Aktif hakemlerin sosyal güvenceleri, özlük hakları ve saha dışı yaşam koşulları hakkında ne düşünüyorsunuz? Bu konuda iyileştirmeye yönelik girişimleriniz var mı?

İlden başlayarak, özellikle amatör seviyede görev yapan taban hakemlerimizin sosyal güvenceleri, özlük hakları ve saha dışı yaşam koşullarının iyileştirilmesi büyük önem taşıyor. Çünkü sağlam bir taban olmadan üst liglerde başarılı hakemler yetiştirmek mümkün değil. Taban hakemlerimize sahip çıktığımızda, onların motivasyonu ve performansı artar; bu da doğal olarak üst liglere taşınan kaliteyi yükseltir. Sosyal ve ekonomik destekler sağlandığında, hakemler saha dışında da kendilerini güvende hisseder, bu da sahadaki başarılarına doğrudan yansır. Dolayısıyla, hakem camiasının tüm kademelerinde hak ettiği değerin verilmesi, Türk futbolunun geleceği için kritik bir adımdır.

Kadın hakem sayısında son yıllarda nasıl bir değişim yaşandı? Kadın hakemlerin üst klasmanlara geçiş süreçleri için nasıl bir yol haritası izliyorsunuz?

İl hakem kurulu başkanlığı yaptığım dönemde kadın hakemlerimizin gelişimine yönelik önemli çalışmalar yürüttük. Son yıllarda kadın hakem sayısında belirgin bir artış gözlemliyoruz. Bu da tabandaki çalışmaların üst liglere yansıdığının göstergesidir. Tüm şartları yerine getiren kadın hakemlerin üst klasmanlarda da görev alması gerektiğine inanıyorum. Bu artışın, futbolun farklı bakış açılarıyla zenginleşmesine ve hakemlik camiasının daha kapsayıcı bir yapıya kavuşmasına önemli katkılar sağlayacağı kanaatindeyim.

TFFHGD çatısı altında önümüzdeki dönemde hayata geçirmeyi planladığınız projeler nelerdir?

Öncelikli hedefimiz, 81 ildeki şube başkanlıklarımız aracılığıyla hakemlerimizin ve gözlemcilerimizin daha iyi koşullarda faaliyet gösterebilmesi için Türkiye Futbol Federasyonu'nun desteğiyle kalıcı ve donanımlı mekânlar temin etmektir. Ayrıca hakemlerimizin maddî olarak da daha güçlü şekilde desteklenmesi gerektiğine inanıyor, bu konudaki taleplerimizi ve çözüm önerilerimizi Türkiye Futbol Federasyonu'na iletmiş bulunuyoruz. Federasyon Başkanımız nezdinde sağlanacak bu desteklerle hakemlerimiz ve gözlemcilerimiz çok daha iyi noktalara gelecektir. Bunun yanı sıra camiamızın bilgi, tecrübe ve dayanışmasını artırmak amacıyla Türk futbolunun tüm paydaşlarını bir araya getirecek şekilde farklı bölgelerde çalıştaylar düzenleyerek tabandan üste tüm kademelerde gelişimi desteklemeyi hedefliyoruz.

Hakemlik mesleği için uzun vâdeli hedefleriniz nelerdir?

Uzun vâdeli hedeflerimiz arasında öncelikli olarak nitelikli hakemliğin ve gözlemciliğin hem maddî hem de manevî olarak desteklenmesi ve bu mesleğin tercih edilebilir bir konuma getirilmesi yer almaktadır. Bu doğrultuda mevcut sistemin daha çağdaş, âdil ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşması için gerekli düzenlemelerin yapılmasını, hakem ve gözlemcilerimizin meslekî gelişimlerini sürekli kılacak eğitim, mentörlük ve tecrübe paylaşımı imkânlarının artırılmasını hedefliyoruz. Nihaî amacımız sahada görev yapan tüm hakemlerin ve gözlemcilerin motivasyonunu yüksek, bilgi ve beceri düzeyini üst seviyede tutarak Türk futboluna uzun vâdeli katkı sunmaktır.

VAR sisteminin hakem kararları üzerindeki etkisini nasıl değerlendiriyorsunuz?

VAR sistemi, futbolun adaletini artırmaya yönelik önemli bir teknolojidir. Ancak nihaî kararın sahadaki hakemde olduğunu unutmadan, sürecin daha verimli işlemesi için gelişmelerin yakından takip edilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Hakemlerin futbol ailesinin diğer bireyleriyle iletişimini güçlendirecek ne gibi adımlar atılabilir?

Özellikle amatör futbolun önemli unsurları başta ASKF ve TÜFAD olmak üzere benzeri paydaş kurumlarla düzenli ortak çalıştaylar, bilgilendirme toplantıları ve sosyal etkinlikler gerçekleştirmek büyük önem taşımaktadır. Bu tür birliktelikler, hem karşılıklı anlayış ve güven ortamı oluşturacak hem de Türk futbolunun gelişimi adına ortak bir vizyonun oluşmasına katkı sağlayacaktır.