TR
EN
10. Yasaklanan madde ve yöntemler neye göre belirlenir? Yasaklama kriterleri nelerdir?

WADA Code 2021'e göre yasaklı maddeler ve yöntemler, belirli kriterlere göre belirlenir. Bu maddelerin yasaklanma kriterleri şunlardır:

a. Performansı Artırma veya Artırma Potansiyeli: Bir maddenin ya da yöntemin, sporcuların performansını artırması veya artırma potansiyeline sahip olması. Bu, fiziksel veya zihinsel yeteneklerde yapay bir iyileşme sağlayarak sporcunun rekabet avantajı elde etmesine neden olur.

b. Sporcu Sağlığına Zarar Verme veya Zarar Verme Potansiyeli: Bir madde veya yöntem, sporcunun fiziksel veya zihinsel sağlığına zarar verme riski olması. Bu, ciddi yan etkiler, bağımlılık veya uzun vadeli sağlık sorunları oluşturabilecek maddeleri kapsar.

c. Spor Ruhuna Aykırılık: WADA'nın, bir madde veya yöntemin Kod'un giriş kısmında tanımlanan spor ruhuna aykırı olduğuna hükmetmesi. Sporun "ruhunu" bozan maddeler ve yöntemler, sporun temel değerlerini ve prensiplerini zedeler.

WADA'nın yukarıda belirtilen üç kriterden ikisinin gerçekleştiğine karar vermesi halinde söz konusu madde veya yöntem yasaklılar listesine eklenir.

d. Maskeleme Potansiyeli: Yukarıdaki kriterlerden bağımsız olarak WADA bilimsel bir kanıta dayanarak bir madde veya yöntemin maskeleyici potansiyeli olduğuna hükmederse bu madde veya yöntem listeye eklenir.

WADA yukarıdaki kriterler hakkında tek karar vericidir. Sporcu veya diğer kişiler listedeki bir madde veya yöntemin yukarıdaki özellikleri taşımadığını veya listedeki sınıflamasının uygun olmadığını iddia ederek listeye itiraz edemezler.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Doping ne demektir?
2. Dünya Dopingle Mücadele Ajansı (WADA) nedir?
3. WADA'ya göre doping sayılan kural ihlalleri nelerdir?
4. Kusursuz Sorumluluk (strict liability) kuralı ne demektir?
5. Bulunabilirlik bildirimi nedir?
6. Dopingle mücadele kuralları (WADA CODE) nedir?
7. WADA kaynaklarına nasıl ulaşılabilir?
8. Sporcular neden doping yapar? Amaç sadece kazanmak mıdır veya başka sebepler var mıdır?
9. Yasaklılar Listesi nedir?
10. Yasaklanan madde ve yöntemler neye göre belirlenir? Yasaklama kriterleri nelerdir?
11. Hangi yöntem ve maddeler yasaklıdır?
12. Yasaklı yöntem ve maddelerin sporcu sağlığına yan etkileri neler olabilir?
13. İnternetten alınan gıda takviyeleri ve benzeri ürünlerde doping maddesi bulunma riski var mıdır?
14. Günlük hayatta bilinçsizce ve sık kullanılan bazı reçetesiz ilaçlar (soğuk algınlığı, ağrı kesici, vd.) doping testinin pozitif çıkmasına sebebiyet verebilir mi?
15. TAKİ (Tedavi Amaçlı Kullanım İstisnası) nedir?
16. Bütün Sporcular TAKİ başvurusu yapmak zorunda mıdır?
17. TAKİ (Tedavi Amaçlı Kullanım İstisnası) izni nasıl alınır?
18. TAKİ (Tedavi Amaçlı Kullanım İstisnası) başvurusu ne zaman yapılmalıdır?
19. TAKİ verilme şartları nelerdir?
20. Bir Sporcu TAKİ İzni Onaylanmadan Yasaklı Kullanabilir mi? Geriye Dönük (Retroaktif) TAKİ Ne Demektir?
21. ADAMS nedir?
22. Türk Futbolunda doping kontrolünü hangi kurum ve kuruluşlar yapar?
23. Doping kontrolleri ne zaman yapılmaktadır?
24. Doping kontrolü yapılacak müsabaka, sporcu nasıl belirlenir?
25. Doping kontrolü yapılacak sporcu nasıl belirlenir?
26. Kayıtlı Test Havuzu nedir?
27. Doping kontrolü olduğunu futbolcu ne zaman öğrenir?
28. Doping kontrolü için örnek toplama işlemini kimler gerçekleştirir?
29. Doping kontrolü için örnek toplayan görevli kişilerin (Doping Kontrol Görevlisi-DKG), görev ve sorumlulukları nelerdir?
30. Sporcunun doping kontrolü sırasındaki görev ve sorumlulukları nelerdir?
31. Sporcunun doping kontrolü sırasındaki hakları nelerdir?
32. Doping kontrolünde örnek toplama işlemi nasıl yapılır?
33. Sporcu Biyolojik Pasaportu (Athletes Biologic Passport-ABP) nedir?
34. Laboratuvar analiz ettiği numunenin hangi sporcuya ait olduğunu bilir mi?
35. Doping yapmadığım halde test sonucum pozitif çıkarsa ne olur? Test sonuçlarına nasıl itiraz edebilirim?
36. Yasaklı madde veya yöntem içerdiğini bilmeden bir ilaç, besin desteği vb. kullanan sporcu bu uygulamanın yasaklı olduğunu öğrendiğinde ne yapmalıdır ve hangi sonuçlarla karşılaşabilir?
37. Doping testi pozitif çıkan sporcular ne tür cezalarla karşılaşabilir?
38. Kural İhlali (Doping) Cezasını Kim Verir?
39. Disiplin Kurulu'nun Verdiği Cezaya İtiraz Edilebilir mi?
40. Sporcu destek personeli kimdir? Sorumlulukları nelerdir?
41. Kulüp doktoru ya da sağlık personeli bana bir ilacı önerirse ve bu ilaç yasaklı çıkarsa, sorumluluk kimde olur?
42. Takım arkadaşlarım doping yapıyorsa ne yapmalıyım, doping kullanımını bildirmezsem ne olur?
43. Doping cezası süresince, sporcu takımında kalabilir mi, antrenman yapabilir mi?
44. Dopingle mücadelede kişisel verilerin korunması ne anlama gelir?
45. Sporcuların sürekli olarak nerede olacaklarını bildirmesi (bulunabilirlik bildirimi) özel hayatın gizliliğini ihlal etmek midir?
46. Dopingle mücadeleye dair eğitim nasıl alınır?
47. Dopingle mücadeleyle ilgili güncel bilgilendirmelerin takibi nasıl yapılır?